Wat leverde het rondetafelgesprek van de Tweede Kamer over het opkopen van vakantieparken op?
HISWA-RECRON wil de voorwaarden voor huur van jaarplaatsen moderniseren en steunt een registratiesysteem voor mobiele recreatieobjecten. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van het rondetafelgesprek met de Tweede Kamer naar aanleiding van het rapport Opkopen Vakantieparken dat NRIT, CELTH en Erasmus UPT op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Economische Zaken en Klimaat hebben opgesteld. In dat gesprek bleek ook dat de Stuurgroep Vitale Vakantieparken verregaande bevoegdheden voor gemeenten wil om het uitponden van vakantieparken te reguleren. De huurders wilden vooral huurrecht en een voorkeurrecht bij verkoop. Ook willen zij dat de bij herstructurering de economische noodzaak daarvan wordt aangetoond.
Woensdag 28 september organiseerde de Tweede Kamer een rondetafelgesprek over het opkopen van vakantieparken. In dat gesprek gingen Kamerleden in gesprek met de onderzoekers, sector, overheid en huurders. Namens NRIT en CELTH zaten de heren Kornet en Klijs aan tafel om vragen over het onderzoek te beantwoorden,
Vitale Vakantieparken: Verregaande bevoegdheden voor overheden gewenst
De heer Lambooij van de stuurgroep Vitale Vakantieparken en burgemeester van de gemeente Putten was blij met het onderzoek. Hij ziet de uitponding op vakantieparken als grootste probleem dat in zijn optiek de nekslag is voor het recreatief verblijf. Zijn grootste probleem is dat de ontwikkelaars grote winsten maken en na 10 tot 15 jaar de problemen op het bord van de overheid terecht komen. Hij wil daarom dat er een vergunningstelsel komt om de uitponding te reguleren en instrumentarium om vastgoedtransacties te registreren. Veel verder gaan zijn voorstellen voor een opkoopfonds zodat ze de gronden van een camping kunnen verwerven en deze vervolgens in erfpacht kunnen uitgeven. Ook zou hij in kwetsbare gebieden qua veiligheid of sociale risico’s voor de gemeente een voorkeursrecht voor de aankoop willen hebben. De heer van Bruggen van Recreanten in actie zag wel wat in dat idee "We moeten het verdienmodel van de ketens frustreren en daarbij kan het eerste recht van koop aan bijdragen.”
Veel Kamerleden zagen niets in de plannen om vanuit Den Haag te bepalen welke parken wel en welke niet door de overheid moeten worden aangekocht. Ze vinden dat de gemeenten aan zet zijn maar daar zien ze wel grote kennislacunes op dit dossier. Dat zien ook de huurders. De heer Sijtzema die namens de huurders van Camping Sandevoerde het woord voerde: "De lokale politiek heeft niet de kennis voor dit soort processen.” Mevrouw Reddering van Stichting Recreanten Recht wilde daarom alle ambtenaren op een cursus sturen. Ook de suggestie van Kamerleden om in bestaande bestemmingsplannen meer differentiatie aan te brengen in de typen verblijfsobjecten kon op weinig sympathie van Lambooij rekenen. "Als je een bestemmingsplan herziet met meer specifieke voorwaarden dan vliegen de miljoenen aan planschade je rond de oren.”
HISWA-RECRON op de bres voor ondernemers
De heer Dijks van HISWA-RECRON ziet in de discussie twee werelden met vitale en niet vitale vakantieparken. Zijn brancheorganisatie vertegenwoordigt vooral de vitale vakantieparken en dat wil hij graag zo houden. Maar daarvoor is een sluitende exploitatie en meegaan met de marktontwikkelingen essentieel voor een vitaal bedrijf. Bovendien is vernieuwing belangrijk als de Nederlandse verblijfsrecreatie aansluiting wil houden op de concurrentie. Dijks constateert dat er in Nederland weinig tot geen ontwikkelruimte meer is voor uitbreidingen van vakantieparken of nieuwe parken. Dat versterkt de druk op aankoop van bestaande parken.
De huurders benadrukken vooral het onrecht dat ze wordt aangedaan door de vaak nieuwe eigenaren die het park gaan herstructureren en de huur van de jaarplaats opzeggen. Volgens Bruggen van Recreanten in actie is de menselijke maat daarin zoek. "Na meer dan 20 jaar moesten we van de camping vertrekken.” Hij ziet jaarplaatsen als cultureel erfgoed en heel goed voor de sociale cohesie die we in dit land zo nodig hebben. "De Tweede Kamer heeft de verantwoordelijkheid dit onrecht aan te pakken.” Hij vindt dat er een aanpassing moet komen van de huurwet door jaarplaatshouders onder het huurrecht te brengen en huurders bij verkoop van de camping het eerste recht van koop te geven. Verder moeten campings met vaste gasten verplicht een recreantenvereniging oprichten en daarmee overleggen.
Brancheorganisatie beweegt
Dijks was zeker niet ongevoelig voor de emoties van huurders die na decennia lang op een park te hebben verbleven moeten vertrekken. "Er moet ruimte zijn voor ondernemerschap maar we moeten mensen wel fatsoenlijk behandelen. "Hij reikte de handschoen door samen met zijn leden en consumentenorganisaties te kijken naar modernisering van de voorwaarden. Hij doelde daarmee specifiek op de huurperiode, opzegtermijnen en vergoedingen voor het verplaatsen van stacaravans. "We willen ook meerjarige contracten mogelijk maken, maar of die aan de recreant worden aangeboden is een keuze van de ondernemer.”
Om meer zicht op eigendom op recreatieparken is Dijks voor meer transparantie bij transacties van mobiele objecten. Voor die registratie kan dan het best worden aangesloten bij de identificatie en registratie van recreatievaartuigen die al in de maak is. Daarvoor is de RWD dan de aangewezen registrator wat heel goed past bij het mobiele karakter van de stacaravans en chalets.
Kamerlid Beckerman van de SP was blij dat HISWA-RECRON in beweging komt maar blijft zich afvragen waarom de mooie wereld van de huurders moet worden aangepast. Volgens Dijks is dat eenvoudig omdat de marges in de recreatie mager zijn, de investeringen hoog en ondernemers voor de uitdaging staan hun park vitaal te houden.
Impacts van transities
De Kamerleden hadden vooral veel vragen over de impact van de transitie van jaarplaatsen naar verhuureenheden op natuur, landschap en biodiversiteit. De huurders spraken in dit verband over een kaalslag van de natuur op geherstructureerde vakantieparken. Volgens Van Esch van de PvdD zijn vaste gasten meer verbonden met de natuur. Die impacts zijn volgens de heer Klijs van CELTH in het onderzoek in kaart gebracht en dat geeft op verschillende aspecten een heel gevarieerd beeld waarbij de ene keer de balans in positieve zin doorslaat naar vaste gasten en de andere keer weer naar die ten faveure van toeristische gasten.
De Kamerleden toonden veel compassie met de vier vertegenwoordigers van huurders maar zagen ondanks herhaaldelijk aandringen nog geen goede oplossing voorhanden. Voor het door huurders zo gewenste huurrecht -zoals dat voor woningen geldt- krijgen ze vooralsnog in de Tweede Kamer de handen niet op elkaar. Wel waren de Kamerleden erg geïnteresseerd in ruimtelijke sturingsmogelijkheden van gemeenten en provincies maar kregen daarvoor maar weinig input van de huurders om de wetgeving aan te passen.
Volop ideeën van huurders
Mevrouw Van Gennep van de Vereniging Parkbelangen Leekstermeer vond het heel erg dat huurders met een onpersoonlijke mail worden gesommeerd op korte termijn te vertrekken. "We hebben nu een mooi park met veel natuur. Willen we daarvan Vinex-wijken maken met plastic bakken”, hield ze de Kamerleden beeldend voor. Ze stelt voor dat er bij elk herstructureringsplan een maatschappelijke kosten-baten analyse wordt gemaak
Volgens mevrouw Reddering van de Stichting Recreanten Recht laten huurders zich na de eerste aanzegging veel te makkelijk wegjagen door de eigenaar van het park. "Ze hebben veel meer rechten dan ze denken.” Zij wil een veel langere opzegtermijn en een schadevergoeding voor de huurders die moeten vertrekken. Daarnaast moeten alle parken langs een Bibob-procedure en de economische noodzaak van herstructurering aantonen. Wat in de positie van huurders enorm kan helpen is ze als belanghebbenden aan te wijzen.
Ook de heer Sijtzema pleitte voor huurbescherming met een opzegtermijn die in verhouding is tot de investeringen van de huurders. "Op een camping is onderling veel saamhorigheid en dat is toch waar we in Nederland naar op zoek zijn?” Hij is voor huurcontracten met onbepaalde tijd en een opzegtermijn van meerdere jaren.
En de Kamerleden?
Het was een rondetafelgesprek waar de Kamerleden zich lieten informeren door de sector, overheid en belanghebbenden. Naar welke kant de Tweede Kamer in dit dossier gaat bewegen, is nog ongewis. Het kabinet zet in haar advies naar aanleiding van het onderzoek vooral in op betere informatie richting gemeenten en huurders. Of dat voor de Tweede Kamer voldoende is zal bij het debat volkshuisvesting blijken. Vooralsnog klonk er nog geen applaus bij het door de huurders ze gewenste huurrecht. Bovendien haalt de beweging die HISWA-RECRON maakt voor de Kamerleden wellicht de angel uit dit dossier.
