Het zijn roerige tijden. De vrijetijdssector wacht met spanning af wat het regeerakkoord nu werkelij...

Eind december heeft Hugo van der Poel afscheid genomen als directeur van het Mulier Instituut. Hij heeft een lange carrière achter de rug in de vrije tijd en sport. Hij is naast Koen Breedveld, Theo Beckers en Hans Mommaas een van de beeldbepalers van fundamenteel en toegepast onderzoek in deze relatief jonge wetenschap.

Van oudsher wordt aan vrijetijdsbesteding een maatschappelijke betekenis toegedicht. Deze maatschappelijke betekenis verandert echter door de tijd heen. Aan de ene kant komt dit omdat de sociale vraagstukken veranderen. Aan de andere kant verandert ook de manier waarop mensen hun vrije tijd besteden. Te denken valt bijvoorbeeld aan de invloed van sociale media. Dit roept de vraag op naar de sociale waarde van vrije tijd in de huidige samenleving. In het vorige nummer is theorie besproken aan de hand waarvan de sociale waarde van vrije tijd begrepen en onderzocht kan worden. Ik beargumenteerde dat de (informele) vrijetijdsinfrastructuur een veld van activiteiten, plaatsen en evenementen creëert waarbinnen mensen zich bewegen en contacten leggen die van sociale betekenis zijn. In dit tweede deel illustreer ik het idee van een vrijetijdsinfrastructuur met onderzoeksresultaten.

Koen Breedveld, lector Impact of Sport. De Haagse Hogeschool, k.breedveld@hhs.nl Van spook...

De afgelopen maanden stonden in het teken van het reflecteren op de toekomst van toerisme. Bij verschillende thema-dagen en conferenties stond dit onderwerp hoog op de agenda, zoals in de vorm van het #NLTourismResearchNetwork op 12 april, het Sustainable Mobility Forum op 27 mei, en de CBTS/ATLAS conferentie op 25-28 juni 2024. Aandacht voor de toekomst wordt ingegeven door de uitdagingen op het gebied van klimaat en ook door samenlevingsvraagstukken waar we voor staan. De Agenda voor Duurzame Ontwikkeling 2030 van de Wereld Toerisme Organisatie van de Verenigde Naties (UNWTO) schetst een wereldwijd kader om een einde te maken aan armoede, ongelijkheid en onrechtvaardigheid en om de klimaatverandering tegen 2030 op te lossen. De UNWTO heeft ook een duidelijke en consistente sectorbrede boodschap en aanpak gedefinieerd voor klimaatactie in het komende decennium, afgestemd op het bredere wetenschappelijke kader en de urgentie om nu te handelen. We zijn inmiddels enkele jaren verder en de uitdagingen zijn niet verminderd: de impact van technologie -in het bijzonder AI- op reizen, duurzaamheid in vrije tijd en toerisme en (onwenselijke) maatschappelijke gevolgen zijn nog altijd actueel. Dit werd ook dit voorjaar zichtbaar, waarin diverse thema-dagen en conferenties in het teken stonden van duurzame ontwikkeling.

“Het waren zieners” is de ironische afsluiter van een column van Jarl van der Ploeg over de gevolgen van Artificiële Intelligentie (AI) voor ons als werkende mens (van der Ploeg, 2023). De ironie ligt in de betwistbare aanname dat de relevantie van de studie van vrijetijd toeneemt naarmate de hoeveelheid vrijetijd in een samenleving groeit. De column vraagt zich af of de brede en opkomende inzet van AI inderdaad zou kunnen leiden tot een samenleving waarin we meer vrijetijd krijgen. Als dat het geval is, zou de keuze van studenten voor de studie vrijetijd namelijk profetisch zijn geweest. Dit artikel gaat echter niet in op deze twijfelachtige aanname, maar onderzoekt de vraag of onze samenleving inderdaad paradijselijk, of wellicht dystopisch, zal veranderen door AI. Daarbij tasten we voorzichtig af of er misschien toch een soort van ‘sense of urgency’ voor de bestudering van vrijetijd voortvloeit uit de adaptie van AI in onze samenleving.