Nadenken over toekomst en mogelijke overdracht van recreatiebedrijf
17 juni kennisdag bedrijfsoverdracht voor recreatieondernemers
De overdracht van een familiebedrijf is ook voor recreatieondernemers zeer complex. Daarom organiseren Leisurebrains en Maas recreatie bedrijfsmakelaardij op 17 juni ‘ToekomstWijzer’, een maatwerkprogramma voor ondernemers in de watersport- en recreatiesector die nadenken over de toekomst en mogelijke overdracht van het bedrijf.
Klaas van Erp van Maas recreatie bedrijfsmakelaardij vertelt hoe het idee voor ToekomstWijzer ontstond: "Ik merkte in mijn gesprekken met ondernemers dat ze steeds meer worstelden met problemen rond bedrijfsoverdracht. Daarbij heb ik niet alleen over financiële en juridische problemen. De ondernemers zaten ook met vragen als ‘wat moet ik met mijn leven na de overdracht?’. Toen ik daarover sprak met Thijs Vossen van Leisurebrains, gaf hij aan dat hij dezelfde geluiden hoorde.”
Juiste vragen
Thijs maakt het concreet: "Momenteel begeleid ik vier ondernemersstellen met allemaal een kwestie rond bedrijfsoverdracht: het eerste stel heeft geen kinderen, het tweede stel wil het overdragen aan de zoon, maar heeft nog twee andere kinderen, het derde stel heeft het bedrijf vijf jaar geleden overgedragen en daarna onenigheid gekregen omdat er geen goede afspraken zijn gemaakt en het vierde stel heeft ook te maken met een aanstaande overdracht aan meerdere kinderen en worstelt met organisatorische vraagstukken en familieaangelegenheden.” Het brengt hem bij een eerste valkuil: "Mensen gaan bij bedrijfsoverdracht vaak eerst naar een boekhouder en een fiscalist, allebei van de ‘blauwe’ kant. Ze vergeten echter de psychologische kant. Om het toch in goede banen te leiden en dat gat in te vullen moeten bij een bedrijfsoverdracht de juiste vragen worden gesteld.”
Gevoel en verstand
Dat geldt eveneens voor de situatie na de overdracht. Thijs: "Het gaat dan niet alleen over de verdere invulling van een leven, maar ook om de keus of je bij het bedrijf blijft wonen en betrokken blijft of dat je juist elders gaat wonen en letterlijk en figuurlijk afstand neemt.” Klaas ziet dat dat soms tot dilemma’s leidt: "Concreet heb ik te maken met een man van ruim in de zeventig die de opdracht heeft gegeven om zijn bedrijf te verkopen. Zijn kinderen sporen hem daartoe ook aan. Omdat hij echter nog niet weet wat hij daarna met zijn tijd wil, leidt het steeds tot weerstand bij hem als er een overnamekandidaat is. Hij blijft daardoor tegen de beslissing aanhikken.” Klaas ziet daarnaast regelmatig gebeuren dat als er gesproken wordt met een externe kandidaat, kinderen zich alsnog melden: "Soms zeggen ze: waarom heb je het ons nooit gevraagd? Soms wilden ze eerst niet en zijn ze in de loop van de tijd van gedachten veranderd.” Hij vat het kernachtig samen: "Het is vaak de strijd tussen gevoel en verstand. Het verstand zegt verkopen, het gevoel zegt vaak nog niet verkopen.”
Klaas van Erp – Maas recreatie bedrijfsmakalaardij
Daarom besteedt ToekomstWijzer veel aandacht aan het gevoel en de softe kant, vanzelfsprekend zonder de harde kant uit het oog te verliezen. Klaas: "Van de harde kant – het fiscaal, juridische en financiële – hebben mensen al een beeld of kunnen dat snel krijgen. De gevoelskant gaat echter veel verder.”
Stappen
Thijs adviseert om mensen die een bedrijfsoverdracht overwegen om ruim van tevoren het gesprek met de kinderen aan te gaan. "Daarbij moet een kind op geen enkele manier de druk voelen dat hij of zij het bedrijf moeten overnemen. Ouders moeten op hun beurt zich afvragen of hun kinderen het wel kunnen en of ze het hun wel willen aandoen. Kinderen op hun beurt hebben ook vragen: krijg ik wel de ruimte om te ondernemen en kunnen mijn ouders het wel loslaten?” De vragen zijn volgens Thijs onmisbaar: "Als je die stap overslaat, kun je beter niet beginnen.”
Thijs Vossen – Leisurebrains
Klaas merkt in de praktijk vaak dat het beeld van ouders van wat hun kinderen kunnen, niet realistisch is. "Dat geldt zowel positief als negatief. Of ze overschatten hun capaciteiten of ze denken dat de kinderen het niet kunnen.”
Vijf tips
Klaas en Thijs hebben verschillende tips voor mensen uit de recreatiesector die te maken hebben met bedrijfsoverdracht.
- Tip 1: begin er vandaag over na te denken.
- Tip 2: schakel externe, rationele, hulp in. Het is een emotioneel proces, dus je moet er ratio tegenover zetten.
- Tip 3: betrek alle stakeholders erbij: mensen binnen de organisatie, binnen de familie en binnen het bezit.
- Tip 4: kijk naar de stip aan de horizon. Bedenk bijvoorbeeld waar je over vijf jaar wilt staan.
- Tip 5: zorg voor een goede voorbereiding. Een goede fiscale, juridische en financiële voorbereiding van een verkoop duurt vaak enkele jaren. Nu gebeurt het nog vaak dat ondernemers plotseling moeten verkopen, bijvoorbeeld om gezondheidsredenen, en dat het moment helemaal niet gunstig is. Door er tijdig over na te denken en het goed voor te bereiden kun je dat voorkomen.
Gesprek met elkaar aangaan
Tijdens ToekomstWijzer is er een globale inhoudelijke verdeling. Maas recreatie bedrijfsmakelaardij neemt het harde deel voor zijn rekening, terwijl Leisurebrains zich meer focust op de zachte kant. Daarnaast willen Thijs en Klaas dat ondernemers op de dag veel met elkaar praten. Thijs: "Daarom vragen we deelnemers ook van tevoren vragen in te sturen. Bovendien willen we dat de bijeenkomst een exclusief karakter krijgt. Met een carréopstelling die uitnodigt om samen het gesprek aan te gaan. Een aantal van twintig deelnemers zou mooi zijn. Als er veel meer belangstelling is, moeten we het vaker gaan organiseren. Dat zou overigens wel een mooi signaal zijn dat we een belangrijk onderwerp te pakken hebben.”
Klaas voorziet wel een andere uitdaging: "Ik denk dat mensen een drempel over moeten om zich voor ToekomstWijzer aan te melden. Met anderen praten over bedrijfsoverdracht blijft voor velen namelijk een heikel onderwerp.”
Klaas hoopt dat deelnemers aan ToekomstWijzer handvaten overhouden om een goede beslissing over bedrijfsoverdracht te nemen. "We willen ze graag triggeren om er goed over na te denken en een bewustwording over alle aspecten van het onderwerp creëren. We overwegen om voor die dag ook een concrete handleiding te maken die mensen kunnen invullen of meenemen.”
Meer informatie en inschrijven via: https://www.leisurebrains.nl/toekomstwijzer/
