Geplaatst op: 14-02-2023
Auteur: Ton Vermeulen
NRIT

Kansen voor sector in brede maatschappelijke waarde

Kansen voor sector in brede maatschappelijke waarde

Gisterenmiddag werd in Hotel des Indes in Den Haag het manifest ‘Geef toerisme en recreatie de ruimte' door Herre Dijkema aangeboden aan gedeputeerden Peter van ’t Hoog (Gelderland) en Roy de Witte (Overijssel). Destinatie Nederland en Gastvrij Nederland hebben het manifest in aanloop naar de verkiezingen van Provinciale Staten ontwikkeld. Daarin pleiten ze voor meer ruimte voor recreatie, zowel fysiek als in de collegeprogramma’s. Voorafgaand aan de overhandiging was er op het netwerkevent 'Geef toerisme en recreatie de ruimte' een interessant programma dat de uitdagingen, dilemma’s en kansen voor de vrijetijdssector bloot legde.

Arbeidsmarkt grootste uitdaging voor ons land

Marcel Hielkema, voorzitter VNO-NCW Midden en directeur van Scalabor, zag de arbeidsmarkt als grootste uitdaging voor ons land. Alle andere uitdagingen zoals de woningbouw, economie, zorg en klimaatverandering zijn zonder voldoende arbeidskrachten niet op te lossen. "We nog lang niet aan de top van de tekorten op de arbeidsmarkt en die tekorten houden nog wel dertig jaar aan.”

Het zal niemand ontgaan zijn dat Nederland voor grote transities staat en voor Hielkema is de grootste uitdaging om voor al die transities voldoende arbeidskrachten te vinden. Recreatie is voor Hielkema een belangrijke factor voor het vestigingsklimaat van bedrijven en het welzijn van werknemers. "Recreatie zorgt voor herstel van werknemers na een drukke werkweek, het voorkomen van burnouts en geeft gezondheidswinst.” Van buitenaf had Hielkema nog een bijzondere observatie: "Het gastvrijheidsdomein de meest inclusieve sector die ik ken want recreëren doe je samen. De sector werkt bovendien met iedereen samen en het is een sector waar vaardigheden belangrijker zijn dan diploma’s.”

Landschap openstellen voor recreatie

Hank Bartelink, directeur-bestuurder bij LandschappenNL, schetste een perspectief vanuit natuur en landschap. "Dat zijn geen linkse of rechtse hobby’s maar ongelofelijk belangrijk voor ons welbevinden”. Maar we moeten volgens Bartelink wel eerlijk zijn. "Er is veel behoefte aan groen recreëren maar het levert ook veel problemen op. De natuur heeft geen teflonlaagje waardoor alle problemen er moeiteloos van afglijden. Er is een spanning tussen het zeer gewaardeerde recreëren in de natuur en de druk die het veroorzaakt. ” In de hoofden van alle provincies is er volgens Bartelink vooral ruimte voor extensieve recreatie. Intensieve recreatie wordt ineens een stuk ingewikkelder doordat het verstoring en schade veroorzaakt. Ook botsende recreatiestromen zorgen voor lastige kwesties.

Groot probleem in de optiek van Bartelink is dat Nederland op slot zit. Een oplossing is het beter en ruimer openstellen van het landschap voor recreatie. "Recht van overpad in landschappen zoals in enkele andere landen gebruikelijk is, kan daar een bijdrage aan leveren.” Door het landschap open te stellen voor recreatie kan de druk op de natuur worden verlicht en kan het boeren in het landschap een aanvullend verdienmodel geven.

Bijdragen aan brede welvaart

Jeroen Joon, Wethouder EZ in Apeldoorn, stelde dat de vrijetijdseconomie bijdraagt aan brede welvaart in Nederland. "We moeten als sector daarom veel breder kijken dan alleen het economische model. De sector draagt bij aan leefomgeving, veiligheid, werkgelegenheid, gezondheid en welbevinden.” Daarbij is volgens Joon een goede mix tussen bewoners en bezoekers op de bestemming belangrijk.

"Bezie de bezoekerseconomie niet alleen vanuit toerisme en recreatie en vooral gezamenlijk en integraal. In Gelderland gaan we voor een integrale gebiedsaanpak met bestemmingsmanagement en recreatiezonering.” Sectoraal denken is bij Joon uit den boze want dan zie je de ruimtelijke opgaven niet meer scherp.

Met Rob van Gijzel op weg naar een nieuwe toekomst

Rob van Gijzel is de kersverse voorzitter van de Samenwerkingskoepel Gastvrijheidsdomein. Hij gaat samen met de sector verkennen hoe onze gezamenlijke toekomst er uit kan zien. Voor van Gijzel is de grondwet het uitgangspunt. Daar staat in artikel 22 een zorgplicht van de overheid voor vrijetijdsbesteding van de bevolking. "Op dit moment voldoet de overheid niet aan die zorgplicht”, stelde hij fijntjes vast.

Van Gijzel gaat met de sector onderzoeken wat de grote maatschappelijke veranderingen betekenen voor de vraag naar recreatie en hoe dat in het aanbod moet doorwerken. "We hebben met een enorme transitie te maken en in dat proces moet iedereen zijn bijdrage leveren.” Maar het vraagt ook gezamenlijke uitdagingen en Van Gijzel ziet dat gezamenlijke doel nog niet. "Problematisch is dat vooral het aanbod nu aan tafel zit en de vraag (de consument) voor wie we het allemaal doen niet.” Het plan van Van Gijzel is eenvoudig. Van een strategie naar een visie en vandaaruit naar programmering en uitvoering. Dat laatste is essentieel want volgens Van Gijzel zijn er in het verleden veel plannen gemaakt maar was er geen kracht in de uitvoering.

Grote uitdagingen voor bestuurders en ondernemers

In de aansluitende forumdiscussie lieten twee gedeputeerden en een ondernemer hun licht schijnen op de uitdagingen voor de toekomst. Peter van ’t Hoog (gedeputeerde bij de provincie Gelderland) ziet een grote strijd om de beschikbare ruimte voor zich. Als hij alle ruimteclaims in Gelderland kwantificeert heeft hij 1,8 keer de oppervlakte van zijn provincie nodig. Voor de vrije tijd is het essentieel om niet alleen het eigen gebied in de etalage te zetten maar ook dat van collega’s. Zo vergroot je de ruimte en spreid je de drukte. Daarnaast moeten ontvangstlocaties worden geconcentreerd in plaats van gespreid over het gebied. Hij ziet een omslag van kwantiteits- naar kwaliteitsdenken. "De transitie waar het landelijk gebied voor staat geeft ook een enorme kans.”

Tim Slager (directeur Molecaten) zag in de slag om de ruimte een opdracht voor de vrijetijdssector die zelf met plannen moet komen. Het omvormen van vakantieparken naar woonwijken kan evenwel niet op zijn sympathie rekenen. Daar gaat waardevolle en schaarse ruimte voor de recreatie verloren. Hij zag nog wel een uitdaging in de strijd om de ruimte en die lag op economisch vlak. Als er schaarste ontstaat, gaat de prijs omhoog en dat is in het licht van de Grondwet met vrijetijdsbesteding voor iedereen onwenselijk.

Roy de Witte (gedeputeerde bij de provincie Overijssel) ziet de oplossing voor de sector in vrijetijdslandschappen die planologisch moeten worden beschermd. Hij wil veel meer vanuit bestemmingen denken en recreatie een plek geven in het provinciale beleid.

Vanuit de zaal reageerde Geert Dijks (directeur HISWA-RECRON) met een mooie afsluiter waarbij het gaat om wederkerigheid: "Natuur moet vrijetijdsinclusief worden en de vrijetijd moet natuurinclusief worden.”

Trefwoorden: beleid, toerisme, recreatie, ruimte, ruimtelijk beleid, toekomstverkenning, dagrecreatie, verblijfsrecreatie

||| Blogs |||

12/09/22
Janken om personeel
De gastvrijheidssector zucht na de coronacrisis onder de personeelscrisis. Kunnen ze na de pandemie ...
08/11/21
Gooi je oude schoenen niet te vroeg weg
Bij de oprichting van je bedrijf is je concept cruciaal. Wat is je product, wie behoort tot de doelgroep, welke prijs vraag je, wat is het onderscheidend vermogen, wat is de toegevoegde waarde van je bedrijf? En nog 10 vragen uit het boekje voor beginners. Als een bedrijf eenmaal draait lijkt het allemaal vanzelf te gaan toch? Niet is minder waar natuurlijk. Waar wij de echte uitdaging zien is als een bestaand bedrijf wil of moet transformeren naar een ander of aanvullend concept. De winkel verbouwen als het ware, terwijl die wel open moet blijven.
09/07/21
Dromomania
Wat een intens genot was het. De voortijdige uitschakeling van het Nederlands Elftal (nou ja, eigenl...
18/03/21
Het ontwikkelen van recreatiebedrijven begint met het eind voor ogen
Overheden buitelen over elkaar rondom het thema: vitale verblijfsrecreatie. Terecht, want een sterke verblijfsrecreatie draagt bij aan de leefbaarheid in een stad, dorp of gemeente. Goed dat overheden daar op letten. In onze optiek hebben veel gemeenten echter weinig oog voor het sturen op nieuwe concepten die gebaseerd zijn op toeristisch-recreatieve exploitatie.
18/03/21
Ken jij al een recreatief boetiek park?
In deze blog aandacht voor een nieuwe nichemarkt die we zien in de verblijfsrecreatie en die in de branding naar de gast voor een nieuw onderscheidend merk zou kunnen zorgen. We zien dit als een mooie tegenhanger van veel grootschalige ontwikkelingen in de verblijfsrecreatie.

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

23/03/23
Trendcongres 2023: Tourism Futures
Na de pandemie gaan we eindelijk weer live met het Trendcongres. Het team van NRIT heeft samen met de hogescholen een mooi programma gemaakt rond het thema Tourism Futures.
17/03/23
Ruim 300 campings doen mee met Nationale Open Camping Dag
Vrijblijvend rondkijken op campings in Nederland. Dat kan op zaterdag 1 april 2023 tijdens de tweede Nationale Open Camping Dag. Er doen al ruim 300 campings mee, van heel groot tot minicamping.
17/03/23
Volop vernieuwingen bij jarig Slagharen
Attractie-en Vakantiepark Slagharen viert haar 60ste verjaardag met veel festiviteiten en nieuwe attracties. Het park ontvangt jaarlijks meer dan 1 miljoen bezoekers. De viering zelf is op 27 mei toen 60 jaar geleden het ponypark voor het eerst open ging.
16/03/23
Terugkijken naar de online inspiratiesessie over toeristische ontwikkelingen in de regio
We hadden een mooie online uitzending over toeristische ontwikkelingen in de regio en de stapsteen naar het Trendcongres Toerisme en Vrijetijd van 2023 op 20 april.
10/03/23
Exclusief voor leden
Nieuwe doelen en ambities voor Vitale Vakantieparken Veluwe
Op de Veluwe blijven overheden samenwerken aan Vitale Vakantieparken. Deze week hebben de bestuurders van elf Veluwse gemeenten en de provincie Gelderland het nieuwe programmaplan Vitale Vakantieparken 2023-2025. Wat zijn de doelen, ambities en thema's waar de komende periode aan wordt gewerkt.
03/03/23
Exclusief voor leden
Voorzichtig optimisme over lagere prijs gas
Een sauna, vakantieparken met zwembaden, die vragen om veel gas om te verwarmen. De zorgen waren groot afgelopen najaar en winter in de sector. Nu is er voorzichtig optimisme over een lagere gasprijs. Hoe zit dat en is er zicht op een stabilisatie in de lagere prijs? De gascrisis is nog niet voorbij.
03/03/23
Natuurdoelen Brabant Natura 2000 worden niet gehaald en leidt tot bouwstop
De Natuurdoelanalyses van de Natura 2000-gebieden in de provincie Noord-Brabant laten een verslechterd beeld zien van de natuur. Dat heeft direct gevolg voor de bouwsector.
01/03/23
Maak de sprong naar energiezuinig en klimaatvriendelijk toerisme
De provincie Noord-Holland verstrekt een ton aan subsidie voor vitale vakantieparken. ‘Omdat ondernemers niet altijd in staat zijn een verduurzamingsslag te maken’. Hoe kan het wel? Op 16 maart zie je dat in de 2e LOTM uitzending.