Deze website maakt gebruik van cookies.Meer informatieDeze melding verbergen

Geplaatst op: 14-02-2023
Auteur: Ton Vermeulen
NRIT

Kansen voor sector in brede maatschappelijke waarde

Kansen voor sector in brede maatschappelijke waarde

Gisterenmiddag werd in Hotel des Indes in Den Haag het manifest ‘Geef toerisme en recreatie de ruimte' door Herre Dijkema aangeboden aan gedeputeerden Peter van ’t Hoog (Gelderland) en Roy de Witte (Overijssel). Destinatie Nederland en Gastvrij Nederland hebben het manifest in aanloop naar de verkiezingen van Provinciale Staten ontwikkeld. Daarin pleiten ze voor meer ruimte voor recreatie, zowel fysiek als in de collegeprogramma’s. Voorafgaand aan de overhandiging was er op het netwerkevent 'Geef toerisme en recreatie de ruimte' een interessant programma dat de uitdagingen, dilemma’s en kansen voor de vrijetijdssector bloot legde.

Arbeidsmarkt grootste uitdaging voor ons land

Marcel Hielkema, voorzitter VNO-NCW Midden en directeur van Scalabor, zag de arbeidsmarkt als grootste uitdaging voor ons land. Alle andere uitdagingen zoals de woningbouw, economie, zorg en klimaatverandering zijn zonder voldoende arbeidskrachten niet op te lossen. "We nog lang niet aan de top van de tekorten op de arbeidsmarkt en die tekorten houden nog wel dertig jaar aan.”

Het zal niemand ontgaan zijn dat Nederland voor grote transities staat en voor Hielkema is de grootste uitdaging om voor al die transities voldoende arbeidskrachten te vinden. Recreatie is voor Hielkema een belangrijke factor voor het vestigingsklimaat van bedrijven en het welzijn van werknemers. "Recreatie zorgt voor herstel van werknemers na een drukke werkweek, het voorkomen van burnouts en geeft gezondheidswinst.” Van buitenaf had Hielkema nog een bijzondere observatie: "Het gastvrijheidsdomein de meest inclusieve sector die ik ken want recreëren doe je samen. De sector werkt bovendien met iedereen samen en het is een sector waar vaardigheden belangrijker zijn dan diploma’s.”

Landschap openstellen voor recreatie

Hank Bartelink, directeur-bestuurder bij LandschappenNL, schetste een perspectief vanuit natuur en landschap. "Dat zijn geen linkse of rechtse hobby’s maar ongelofelijk belangrijk voor ons welbevinden”. Maar we moeten volgens Bartelink wel eerlijk zijn. "Er is veel behoefte aan groen recreëren maar het levert ook veel problemen op. De natuur heeft geen teflonlaagje waardoor alle problemen er moeiteloos van afglijden. Er is een spanning tussen het zeer gewaardeerde recreëren in de natuur en de druk die het veroorzaakt. ” In de hoofden van alle provincies is er volgens Bartelink vooral ruimte voor extensieve recreatie. Intensieve recreatie wordt ineens een stuk ingewikkelder doordat het verstoring en schade veroorzaakt. Ook botsende recreatiestromen zorgen voor lastige kwesties.

Groot probleem in de optiek van Bartelink is dat Nederland op slot zit. Een oplossing is het beter en ruimer openstellen van het landschap voor recreatie. "Recht van overpad in landschappen zoals in enkele andere landen gebruikelijk is, kan daar een bijdrage aan leveren.” Door het landschap open te stellen voor recreatie kan de druk op de natuur worden verlicht en kan het boeren in het landschap een aanvullend verdienmodel geven.

Bijdragen aan brede welvaart

Jeroen Joon, Wethouder EZ in Apeldoorn, stelde dat de vrijetijdseconomie bijdraagt aan brede welvaart in Nederland. "We moeten als sector daarom veel breder kijken dan alleen het economische model. De sector draagt bij aan leefomgeving, veiligheid, werkgelegenheid, gezondheid en welbevinden.” Daarbij is volgens Joon een goede mix tussen bewoners en bezoekers op de bestemming belangrijk.

"Bezie de bezoekerseconomie niet alleen vanuit toerisme en recreatie en vooral gezamenlijk en integraal. In Gelderland gaan we voor een integrale gebiedsaanpak met bestemmingsmanagement en recreatiezonering.” Sectoraal denken is bij Joon uit den boze want dan zie je de ruimtelijke opgaven niet meer scherp.

Met Rob van Gijzel op weg naar een nieuwe toekomst

Rob van Gijzel is de kersverse voorzitter van de Samenwerkingskoepel Gastvrijheidsdomein. Hij gaat samen met de sector verkennen hoe onze gezamenlijke toekomst er uit kan zien. Voor van Gijzel is de grondwet het uitgangspunt. Daar staat in artikel 22 een zorgplicht van de overheid voor vrijetijdsbesteding van de bevolking. "Op dit moment voldoet de overheid niet aan die zorgplicht”, stelde hij fijntjes vast.

Van Gijzel gaat met de sector onderzoeken wat de grote maatschappelijke veranderingen betekenen voor de vraag naar recreatie en hoe dat in het aanbod moet doorwerken. "We hebben met een enorme transitie te maken en in dat proces moet iedereen zijn bijdrage leveren.” Maar het vraagt ook gezamenlijke uitdagingen en Van Gijzel ziet dat gezamenlijke doel nog niet. "Problematisch is dat vooral het aanbod nu aan tafel zit en de vraag (de consument) voor wie we het allemaal doen niet.” Het plan van Van Gijzel is eenvoudig. Van een strategie naar een visie en vandaaruit naar programmering en uitvoering. Dat laatste is essentieel want volgens Van Gijzel zijn er in het verleden veel plannen gemaakt maar was er geen kracht in de uitvoering.

Grote uitdagingen voor bestuurders en ondernemers

In de aansluitende forumdiscussie lieten twee gedeputeerden en een ondernemer hun licht schijnen op de uitdagingen voor de toekomst. Peter van ’t Hoog (gedeputeerde bij de provincie Gelderland) ziet een grote strijd om de beschikbare ruimte voor zich. Als hij alle ruimteclaims in Gelderland kwantificeert heeft hij 1,8 keer de oppervlakte van zijn provincie nodig. Voor de vrije tijd is het essentieel om niet alleen het eigen gebied in de etalage te zetten maar ook dat van collega’s. Zo vergroot je de ruimte en spreid je de drukte. Daarnaast moeten ontvangstlocaties worden geconcentreerd in plaats van gespreid over het gebied. Hij ziet een omslag van kwantiteits- naar kwaliteitsdenken. "De transitie waar het landelijk gebied voor staat geeft ook een enorme kans.”

Tim Slager (directeur Molecaten) zag in de slag om de ruimte een opdracht voor de vrijetijdssector die zelf met plannen moet komen. Het omvormen van vakantieparken naar woonwijken kan evenwel niet op zijn sympathie rekenen. Daar gaat waardevolle en schaarse ruimte voor de recreatie verloren. Hij zag nog wel een uitdaging in de strijd om de ruimte en die lag op economisch vlak. Als er schaarste ontstaat, gaat de prijs omhoog en dat is in het licht van de Grondwet met vrijetijdsbesteding voor iedereen onwenselijk.

Roy de Witte (gedeputeerde bij de provincie Overijssel) ziet de oplossing voor de sector in vrijetijdslandschappen die planologisch moeten worden beschermd. Hij wil veel meer vanuit bestemmingen denken en recreatie een plek geven in het provinciale beleid.

Vanuit de zaal reageerde Geert Dijks (directeur HISWA-RECRON) met een mooie afsluiter waarbij het gaat om wederkerigheid: "Natuur moet vrijetijdsinclusief worden en de vrijetijd moet natuurinclusief worden.”

Trefwoorden: beleid, toerisme, recreatie, ruimte, ruimtelijk beleid, toekomstverkenning, dagrecreatie, verblijfsrecreatie

CELTH



||| Nieuws |||

09/07/25
CELTH Industry Day brengt wetenschap en praktijk samen tijdens World Leisure Congress
Op woensdag 27 augustus 2025 organiseert het Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality (CELTH) de Industry Day tijdens het World Leisure Congress in Breda. Deze dag vormt de brug tussen wetenschap en praktijk in de leisure-, toerisme- en hospitalitysector.
08/07/25
Exclusief voor leden
Minor Hotels sleutelt aan B2B platformen
Minor Hotels (560 hotels wereldwijd) zet een stap binnen de B2B-strategie met de lancering van Minor...
07/07/25
SVR vraagt om betaalbaar houden van kampeervakanties
Stichting Vrije Recreatie (SVR) meldt dat kampeervakanties té duur dreigen te worden voor de gast door stijgende toeristenbelasting in combinatie met stijgende kosten bij horeca en supermarkten.
04/07/25
Nieuwe tool brengt toeristisch aanbod regio in kaart
Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen (TVAN) heeft op 3 juli de Destination Data Monitor gelanceerd: een interactieve tool die inzicht geeft in het toeristisch aanbod per gemeente of regio.
04/07/25
Exclusief voor leden
Opening nieuwe camperplaats in hart van Emmen
Emmen verwelkomt camperreizigers met een gloednieuwe camperplaats aan het Westeind.
03/07/25
Zomervakantie start met bijna 8% meer nieuwe caravans en campers
Aan de vooravond van de zomervakantie is de kampeerbranche in Nederland flink gegroeid. In de eerste helft van 2025 zijn er 6.256 nieuwe caravans en campers afgeleverd, een stijging van 7,7% ten opzichte van dezelfde periode in 2024.
02/07/25
Exclusief voor leden
Forse impact van btw-verhoging op logiessector
De btw-verhoging op logies leidt tot een vraagafname tot 30%, een 8,5% lagere omzet uit toeristische overnachtingen en flinke gevolgen voor budgethotels en de logiessector in de grensstreek. Toch wil het kabinet de btw-verhoging niet terugdraaien.
02/07/25
Exclusief voor leden
Versnelling gebruik AI
Van chatbots en sociale media campagnes tot en met werkprocessen in de horeca, AI is niet meer weg te denken uit de sector leisure. Het gebruik van AI maakt een versnelling mee in onze maatschappij.