Ontspannen regio wil balans tussen kwantitatieve en kwalitatieve groei

In Gelderland hebben achttien gemeenten zich op 1 januari 2021 verenigd in de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen. Op het gebied van toerisme en recreatie wil het een Ontspannen regio zijn met een balans tussen kwantitatieve en kwalitatieve groei. Een dubbelinterview met Mariken Prüst, Opgavemanager Ontspannen regio Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen en Merkleider Bas van Es van Arnhem-Nijmegen van TVAN.

De Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen is de naam van het samenwerkingsverband van de achttien gemeenten in de regio. Mariken Prüst, Opgavemanager Ontspannen regio Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen, legt uit waarom gekozen is voor de naam: "De achttien gemeenten werkten al samen, maar wel in een heel los overleggremium, regio Arnhem-Nijmegen. Twee jaar geleden hebben de gemeenten aangegeven dat ze behoefte hadden aan een nauwer samenwerkingsverband om zo een aantal items steviger aan te kunnen pakken. Bovendien word je met zo’n nauwer samenwerkingsverband beter gehoord en gezien door de buitenwereld.”

De nieuwe organisatie heeft geen eigen bevoegdheden, maar wel een eigen regiobureau en vijf Opgavemanagers, die mensen uit de achttien gemeenten om zich heen verzamelen. Prüst: "Het bureau is bewust klein en compact omdat het werk vooral ligt bij gemeenten en uitvoeringsinstanties zoals TVAN (Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen). Onze taak is vooral zaken stroomlijnen en organiseren zodat die organisaties beter hun werk kunnen doen. We hebben ook een Regionale Agenda 2022 opgesteld, die volgend jaar een vervolg krijgt in een meerjarige versie. Ook is er een visie opgesteld voor de periode tot 2040.”

Themaregio’s

In de Regionale Agenda 2022 is ‘Ontspannen regio’ een van de vijf themaregio’s. Prüst: "Dat is heel bewust. We heten niet voor niets de Groene Metropoolregio. Daarom is het onze insteek om richting 2040 de kwantitatieve groei in verstedelijking, economie en mobiliteit in balans op te pakken met de kwalitatieve kant van groen, recreatie, toerisme en cultuur. Met als resultaat levendige kernen en bruisende binnensteden. Het betekent ook een klimaat voor de toeristische sector waarin ze goed hun werk kunnen doen en aantrekkelijk zijn voor arbeidskrachten. Ik zeg nadrukkelijk ‘ook’, want we vinden het daarnaast belangrijk dat bewoners in de regio hier prettig wonen, werken en leven.”

Bestemmingsmanagement in de praktijk

In de Regionale Agenda 2022 is een belangrijke rol weggelegd voor DMO Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen als uitvoeringspartner. Merkleider Bas van Es: "We zijn er heel blij mee dat toerisme en recreatie een van de vijf prominente sectoren is van de agenda en niet zoals in het verleden minder aandacht kreeg terwijl de sector net zo groot is als de bouw- en landbouw. Blij omdat het erkenning voor de sector betekent, maar ook omdat de agenda laat zien dat je alleen maar groei kunt doormaken als je regionaal samenwerkt. Ondertussen is onze marketing steeds meer datagedreven. Daardoor krijgen we ook steeds meer een adviserende rol richting gemeenten: hoe kunnen we samen zo goed mogelijk voldoen aan de behoefte van de toerist die naar deze regio komt? En hoe kunnen we ze beter spreiden over de hele regio in plaats dat ze steeds naar die paar populaire bestemmingen komen? En dan heb je het uiteindelijk niet meer zo zeer over marketing maar veel meer over bestemmingsmanagement.”

Prüst wijst erop dat er geen strakke rolverdeling is bij de Regionale Agenda 2022, waarbij de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen alles bedenkt en TVAN vervolgens alles uitvoert. "Je doet dit samen. Natuurlijk heeft iedereen zijn eigen verantwoordelijkheden, rol en focus en nemen wij bij het beleid het voortouw. Doordat zij beschikken over de data is het vervolgens TVAN dat bij de uitvoering het voortouw neemt.”

Stroomversnelling

Door de Regionale Agenda 2022 komt de ontwikkeling van de DMO Visit Arnhem-Nijmegen in een stroomversnelling, zegt Van Es: "We wilden als regionaal toerismebureau al een tijdje meer richting bestemmingsmanagement en ons niet beperken tot de VVV’s, de folders en de routeboekjes. Nu de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen actief is, hebben achttien gemeenten aangegeven dat ze ook die richting uit willen en meer willen samenwerken. Wij sluiten daar graag bij aan omdat het past bij de visie die we hebben op de toekomst van toerisme en recreatie. Dat houdt in: meer vraaggestuurd werken – wie komt naar de regio, wat zijn de behoeften van de bezoeker en waar kunnen we aan werken – en minder massacommunicatie. Daarbij kunnen wij als netwerkpartner adviseren over wat we hebben en waar de behoefte ligt. Want wij komen bij al die partijen en halen daar – digitaal en analoog – informatie op.”

Spreiding over de regio

Uit onderzoek blijkt dat 70 tot 80 procent van de bezoekers afkomstig is uit de eigen regio. Van Es: "Dat vraagt om andere marketing en promotie. Bovendien geeft dat gegeven ook omdat we gaan inzetten op duurzaamheid, een focus op de regio. Een regio die een uniek aanbod heeft van stuwwallen tot uiterwaarden en van zandgebieden tot bossen en parken. Als je dat aanbod als totaalaanbod in de etalage zet, kun je ze ook over de totale regio verspreiden. En in dat geval kun je nog veel meer mensen in de regio ontvangen. Dat kan niet als je je blijft richten op de paar plekken waar de bezoekers tot nu toe naartoe gingen. Door die spreiding bereik je bovendien dat de inwoner de regio gaat ervaren als prettige leefomgeving in plaats van dat ze overlast ervaren. Dat betekent dat je draagvlak creëert en dat de inwoner als ambassadeur van de regio gaat optreden, omdat ze merken dat de toerist bijdraagt aan een prettige leefomgeving met leuke nieuwe groene bestemmingen zoals wandel-, fiets- en vaarwegen en aan horeca en cultuur. Een leefomgeving waar ruimte is en ruimte blijft.”

Prüst onderschrijft de woorden van Van Es: "Nu willen we samen met TVAN meer gaan werken met verhaallijnen en thema’s. Wat inwoners ook gaan merken, Van Es haalde het al even aan, is dat we aan de slag gaan met het fiets- en wandelroutenetwerk. Dat eerste is al aardig ontwikkeld, met het tweede zijn we net aan de slag gegaan.”

Aanbod verbinden

In 2022 wordt geïnventariseerd welke verhalen en thema’s er in de regio zijn. Vervolgens is het de bedoeling dat die zichtbaar worden in het landschap, zegt Prüst. Van Es vult aan: "Er is al een schat aan iconen in de regio aanwezig, waarvan sommige nog onder de radar zijn. Door de regionale aanpak kun je die met elkaar verbinden en in de etalage zetten. Een prachtig voorbeeld daarvan is de Romeinse Limes, de voormalige grens van het Romeinse Rijk. Die limes ligt er, weliswaar grotendeels onder de grond. Toch willen we daarvan gaan zeggen: het loopt bijna door de hele regio, het is UNESCO-werelderfgoed geworden en daarom gaan we kijken hoe we dat nog beter, ook internationaal, in de etalage kunnen zetten. In eerste instantie kan dat door aan te geven waar de limes ligt en door die ‘beleefbaar’ te maken. Op de lange termijn kun je kijken naar een gezamenlijke presentatie en naar bestemmingsontwikkeling.”

Het onderzoek naar de belevingsgebieden, dat wordt gedaan door de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen kan enerzijds een verklaring bieden waarom bepaalde namen of thema’s nu wel of niet worden gepresenteerd en anderzijds handvaten bieden om ermee aan slag te gaan als er nog verbeterpunten zijn. Van Es: "Door die aanpak voorkom je ‘fingerspitzengefühl’ en sentimenten over keuzes. Die sentimenten zijn overigens ook wel weer mooi, want ze tonen de betrokkenheid van mensen bij hun regio.” Prüst: "Daar zie je opnieuw de meerwaarde van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen. Wij kunnen als onafhankelijke organisatie dat onderzoek doen, terwijl als TVAN het zou doen het al snel voor andere gemeenten ‘verdacht’ kan zijn. Met de uitkomsten kunnen we met Visit Arnhem-Nijmegen aan de slag en zorgen dat we goed beslagen ten ijs komen. Ik vind het wel goed dat de verschillende gemeenteraden daarbij opkomen voor de eigen individuele belangen. Per slot van rekening hebben ze al een stap gezet door nu samen met elkaar op te trekken en vooralsnog gaat die samenwerking ook boven verwachting goed. Natuurlijk blijft het een balanceeract, maar we hebben er alle vertrouwen in.”

Dromen over 2024

Van Es hoopt dat in 2024 de toeristenstroom weer terug is op het pre-corona niveau van 2019. "We zaten in die periode flink in de lift, maar er is iets tussendoor gekomen. Het ziet er overigens wel naar uit dat het weer die richting uit gaat. Daarnaast hoop ik dat tegen die tijd de toeristenstroom goed verspreid is over de regio, zodat we die groei in de regio kunnen doorzetten.” Van Es hoopt ook dat dit bereikt kan worden door concrete data. "Als DMO zijn we op veel plekken aan het meten. Wie komt er wanneer, wat is de achtergrond van de bezoeker en waar gaat hij vervolgens naar toe. Dus: welke kruisbestuiving is er? Met al die informatie proberen we meer inzicht te krijgen in de bezoeker. Vervolgens proberen we op basis van dat inzicht marketing en communicatie te bedrijven. Daarbij willen we de inwoner betrekken, zodat het draagvlak en ambassadeurschap creëert.” Prüst sluit zich bij de woorden van Van Es aan: "Ik hoop dat in 2024 bewoners en bezoekers op meer plekken meerdaags op een prettige manier kunnen recreëren. Daarnaast hoop ik dat de sector vitaal is en blijft, dat de inkomsten van de toeristen bij die sector terechtkomen en dat dat alles op een duurzame manier gebeurt. Dus dat de groei niet ten koste gaat van bijvoorbeeld de natuur en dat de bijbehorende mobiliteit ook zoveel mogelijk duurzaam is met veel wandelen en fietsen. Daarnaast willen we de sector ook gaan helpen om hun bedrijfsvoering duurzamer te gaan inrichten.”

Werken aan een groen-blauw raamwerk.