Dark Tourism, de dood achterna

Deze week verschijnt bij NRIT Media het boek Dark tourism, de dood achterna van auteur Karel Werdler. Dark Tourism, de dood achterna gaat over reizen naar plaatsen die in de ruimste zin des woords met de dood in verband kunnen worden gebracht.

Werdler was vele jaren werkzaam voor binnen- en buitenlandse reisorganisaties en is inmiddels al weer geruime tijd actief in het toeristisch HBO. Op dit moment is hij verbonden als docent en onderzoeker aan Hogeschool Inholland in Diemen en verzorgt hij ook gastcolleges in o.m. Londen, Barcelona en Kigali. Tijdens zijn werk in het toerisme werd de auteur, vaak tot zijn eigen verbazing, geconfronteerd met situaties waarin de dood of de omgang daarmee tot de lokale bezienswaardigheden werd gerekend. Van de graven van internationale beroemdheden in Parijs, de vernietigingskampen van de Tweede Wereldoorlog, de tentoonstelling Bodies in de Beurs van Berlage tot de Killing Fields in Cambodja.

Stormachtige ontwikkeling

Het toerisme heeft zich de afgelopen decennia stormachtig ontwikkeld en inmiddels zijn er jaarlijks meer dan een miljard mensen op reis. Die zoeken vaak de zon of het strand op, maar hebben ook belangstelling voor kunst of cultuur, traditionele gebruiken, historische overblijfselen, landschappen of bijzondere dieren. Dit boek behandelt een thema dat in iedere cultuur aanwezig is en al geruime tijd het onderwerp van toeristisch bezoek: de dood of liever bezienswaardigheden en toeristische attracties die daarmee nadrukkelijk te maken hebben.

Dood en toerisme lijken zo op het eerste gezicht niet meteen een voor de hand liggende combinatie. De eerste wordt meestal in verband gebracht met verdriet en rouw en het tweede fenomeen juist met plezier en ontspanning. Toch zijn er de afgelopen jaren alleen al in Nederland volop momenten geweest waarop beide een soort verbintenis leken aan te gaan en de dood of daaraan gerelateerde verschijnselen het object waren van bezichtiging en zelfs toeristisch bezoek. Zo trok in 2006 de tentoonstelling ‘Bodies’ in de Beurs van Berlage met een expositie van geprepareerde mensenlichamen meer dan 300.000 bezoekers en werd een jaar later onder grote belangstelling een museum gewijd aan funeraire cultuur geopend op de Nieuwe Oosterbegraafplaats.

Dark tourism heeft lange voorgeschiedenis

Bij nadere beschouwing bleek het fenomeen niet recent te zijn, maar juist een lange voorgeschiedenis te kennen. Dit riep dan ook opnieuw vragen op. zoeken wij als toeristen steeds nieuwe vormen van attracties, ook als ze morbide zijn? Of zijn we als mens op zoek naar voorbeelden van de eindigheid van het bestaan? Of willen we juist datgene zien waarvoor we angst koesteren? Alles bij elkaar geen eenvoudige vragen om te beantwoorden. Het toerisme pretendeert ook niet de antwoorden te kunnen geven, maar als industrie ziet men vaak genoeg mogelijkheden om het aanbod ter plaatse, ook als dat morbide is, als (onderdeel van het toeristisch) product in de markt te zetten. Daarmee is zeker niet iedereen gelukkig en daarbij kunnen er vragen gesteld worden over de ethische aspecten. Feit blijft echter dat een bezoek aan een dergelijke locatie voor iedereen een andere betekenis zou kunnen hebben. Een echte Elvis-fan zal toch met een ander gevoel bij diens graf op Graceland staan dan een neutrale Amerika-toerist.

Duistere bezienswaardigheden zijn kortom overal en fascineren veel mensen. 'Dark tourism, de dood achterna' is geen reisgids en ook geen wetenschappelijke verhandeling, maar het wil inspiratie geven om deze bijzondere plekken te bezoeken, of om daar onderzoek naar te doen. De dood is geen attractie, maar wel universeel en vaak vreemd of beangstigend, en zoals zal blijken maar al te vaak het object van onze toeristische fascinatie.

Over de auteur:

Karel Werdler is manager externe relaties en senior lecturer bij Hogeschool Inholland en Fellow bij het Institute of Dark Tourism Research (IDTR) van Central Lancashire University. Hij zit in de afsluitende fase van zijn promotietraject op het onderwerp Dark Tourism.

Bestelinformatie:

Dark Tourism, de dood achterna is voor € 24,95 verkrijgbaar in de store op www.nritmedia.nl

Titel: Dark Tourism, de dood achterna

Auteur: Karel Werdler

Uitgever: NRIT Media

ISBN: 978-90-5472-314-1

Prijs: € 24,95