Geplaatst op: 25-08-2014
Auteur: Han Verheijden

Attracties worden regionaal erfgoed

Attracties worden regionaal erfgoed

In mijn analyses van het toeristisch aanbod van regio’s of steden onderscheid ik altijd drie bouwstenen: het oorspronkelijk aanbod (cultuur, natuur, bevolking, infrastructuur), het afgeleide aanbod (accommodaties, voorzieningen en specifieke infrastructuur) en het organiserend vermogen (ondernemerschap, evenementen, promotie en boekingssystemen, etc.). Het oorspronkelijk aanbod is niet voor toerisme ontwikkeld, maar bepaalt meestal wel de identiteit van een bestemming. Denk maar aan de grachten van Amsterdam, de plassen en vaarten van Friesland of de kastelen en heuvels van Limburg.


Attracties (toeristische trekpleisters, zoals themaparken, uitkijktorens en dierentuinen) worden in deze systematiek gezien als onderdelen van het afgeleide aanbod. Deze voorzieningen zijn immers specifiek voor toeristisch gebruik gemaakt. Nu het toerisme een meer volwassen bedrijfstak wordt en zijn eigen geschiedenis opbouwt, lijkt dat te veranderen. De attracties worden door het publiek steeds vaker beschouwd als onderdeel van het regionaal, cultuurhistorisch aanbod en als mededrager van de regionale of stedelijke identiteit.


De Efteling, de Euromast, de Keukenhof, Madurodam en Neeltje Jans zijn allang niet meer louter commerciële themaparken. Ze zijn onlosmakelijk met de regio verbonden en zijn uitgegroeid tot bezienswaardigheden, die de doorsnee bezoeker niet mag en niet wil missen. Iets soortgelijks zie je in de Verenigde Staten, waar Disney World en Las Vegas beide om een puur commerciële reden zijn ontstaan. Inmiddels zijn deze trekpleisters ook fenomenen, die veel zeggen over de Amerikaanse mentaliteit en identiteit. Europeanen die anders nooit gokken of een pretpark bezoeken, gaan in Amerika wel naar de casino’s van Las Vegas of de parades van Mickey Mouse. Het mooiste historische voorbeeld van een gedaanteverandering is de Eiffeltoren: ooit een belangrijke trekker voor een Wereldtentoonstelling en nu een belangrijke bouwsteen van het Parijse erfgoed; voor de internationale toerist niet anders dan bijvoorbeeld de Sint-Pieter, de Borobudur, de Piramiden van Gizeh of de Taj Mahal.


Deze ontwikkeling kan in mijn visie een grote stimulans zijn voor de toeristische sector op regionaal of stedelijk niveau. De traditionele dragers van het oorspronkelijk aanbod (cultuur en natuur) zijn immers kwetsbaar (slijtage, schade aan flora en fauna) en hebben capaciteitsproblemen (probeer maar eens in de Sixtijnse Kapel te komen). Attracties zijn ecologisch of archeologisch veel minder gevoelig en kunnen relatief gemakkelijk worden uitgebreid en vernieuwd. Uitbreiding van de toeristische betekenis door het toevoegen van logiesaccommodatie kan hier ook sneller door de bestemming van de locatie en de beschikbare infrastructuur (ontsluiting, parkeren, etc.).


Nergens ter wereld zijn er zo veel attracties per vierkante meter of per inwoner als in Nederland. Hier liggen kansen en dus is het de hoogste tijd voor een herwaardering van onze parken. Planologische en financiële ondersteuning van de ontwikkeling van attracties kan veel voor een stad of regio betekenen. In mijn visie zal de burger dat ook toejuichen. Het gaat immers om ‘ons’ erfgoed, want wat is Den Haag zonder Madurodam, Emmen zonder Dierenpark, Rotterdam zonder Euromast, Midden-Brabant zonder Efteling, Harderwijk zonder Dolfinarium en Groene Hart zonder Keukenhof? En wat is er eigenlijk van toeristisch Eindhoven overgebleven na de sluiting van het Evoluon?


We zijn trots op onze attracties, en de inzet van publieke middelen voor de financiering van behoud en vernieuwing is zowel cultuurhistorisch als economisch meer dan de moeite waard! Vooral provinciale overheden zouden hier hun verantwoordelijkheid kunnen nemen en – naast planologische speelruimte – ook financiële middelen beschikbaar kunnen stellen voor de broodnodige investeringen in innovaties en kwaliteitsverbetering. De middelen zijn er en de toeristische sector zou er eigenlijk alles aan moeten doen om die te laten inzetten voor ‘hun’ regionale of stedelijke iconen.

Trefwoorden: attracties, erfgoed, regionale ontwikkeling, identiteit

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

26/09/23
Rijksmuseum Amsterdam werkt samen met Disney
Mickey Mouse in het Rijks? Het is niet de meest voor de hand liggende combinatie. Het Rijksmuseum werkt samen met Disney aan een nieuw familieprogramma. Dit programma wordt feestelijk gelanceerd tijdens de familiemaand die het Rijksmuseum jaarlijks in oktober organiseert.
06/09/23
Oude Lijnbaan geopend in Duinrell
Op 5 september heeft attractie- en verblijfspark Duinrell de nieuwste attractie ‘De Oude Lijnbaan’ officieel geopend. In aanwezigheid van Duinrell directeur Philip van Zuylen van Nijevelt en Duinrell mascotte Rick de Kikker werd de feestelijke openingshandeling verricht.
05/09/23
Exclusief voor leden
Nieuw Haunted House ‘Now You’re Mine’ in Toverland
Attractiepark Toverland staat vanaf zaterdag 7 oktober 2023 in het teken van Halloween. Nieuw dit jaar is Haunted House ‘Now You’re Mine’, waarbij een rondleiding door een mijnbouwmuseum een wel heel duistere wending krijgt.
16/08/23
Exclusief voor leden
Julianatoren pakt in september uit met dinoweken
Attractiepark Julianatoren pakt vanaf 2 september uit met het thema dino’s in het park. Veel pretparken hebben dit altijd goed scorende onderwerp gebruikt. Julianatoren pakt het breder aan, je kan al thuis op RTL 4 en Videoland naar content kijken, zoals ‘Cas de Ranger en de Dinomachine’.
08/08/23
Exclusief voor leden
Opmerkelijke prijsontwikkelingen in de vrijetijdssector
De inflatie is op weg terug naar beneden maar stijgen nog steeds bovengemiddeld. De prijzen in de vrijetijdssector ontwikkelen zich veelal wisselend met uitschieters voor vakantieparken, kampeerartikelen en boten. Internationale vluchten werden juist goedkoper.
19/07/23
Exclusief voor leden
Spatial sound attractie tijden Tilburgse kermis
Op het Stadsbalkon van de LocHal in Tilburg wordt tijdens de Tilburgse Kermis een bijzondere nieuwe ‘attractie’ gepresenteerd, namelijk een kermis van geluiden. Het is een bijzondere combinatie van een tijdelijke attractie in een erfgoedlocatie.
17/07/23
Stoomtram Hoorn biedt nieuwe museumroute
In de afgelopen jaren is gewerkt aan de uitbreiding van een bijzondere werkplaats in Hoorn. Een plek waar de historische stoomlocomotieven worden onderhouden en kunnen worden ontdekt. Deze zomer wordt hier een nieuwe museumroute voor bezoekers geopend.
07/07/23
R&T 3: op de voorkant trotse Astrid Wassenaar (DierenPark Amersfoort)
Op de voorkant van magazine R&T vind je Astrid Wassenaar, de dierecteur (het is de échte functietitel) van DierenPark Amersfoort. Het is een uitgebreid interview dat valt in de serie ‘Captains of industry’. Studeer ook op pagina 40 naar de prachtige infographic inkomend toerisme dag- en verblijfsbezoek. Magazine R&T nummer 3 is vandaag op de post gegaan naar de abonnees.