Deze website maakt gebruik van cookies.Meer informatieDeze melding verbergen

Geplaatst op: 05-10-2020
Auteur: Jasper Heslinga

Van overtoerisme naar ondertoerisme?

Van overtoerisme naar ondertoerisme?
Afbeelding van edmondlafoto via Pixabay
Waar tot maart dit jaar de discussie nog volop ging over té veel toeristen, hoe om te gaan met een groeiend aantal toeristen, hoe organiseren we spreiding, heeft het coronavirus de sector volledig op zijn kop gezet. Hoe ingrijpend het virus en de ingestelde maatregelen de sector ook mogen raken, deze periode is ook een kans om fundamenteel anders en meer strategisch na te gaan denken over toerisme en hoe we dit met elkaar willen organiseren. Hierbij ben ik van mening dat niet alleen de focus moet liggen op het overtoerisme zoals in de afgelopen jaren, maar ook de andere kant van de medaille moet worden belicht, namelijk dat van ondertoerisme. 

De discussies rond overtoerisme legden al een aantal zwakke plekken van het fenomeen (massa)toerisme bloot, zoals een onevenredige verdeling tussen baten en lasten, negatieve impacts op landschappen en gemeenschappen, dit alles leidend tot overlast en onvrede bij inwoners. Wie de afgelopen jaren een krant opensloeg las bijna dagelijks over drukte in Amsterdam, Venetië en Barcelona en is er veel onderzoek verricht naar dit fenomeen. Hoewel ik zelf bijdragen heb geleverd aan verschillende onderzoeken (o.a. UNTWO, EU), is in mijn ogen het debat rondom overtoerisme altijd al een eenzijdige discussie geweest die de publieke opinie domineert. In een aantal gevallen is er sprake van te veel toeristen, maar voor het overgrote aantal van de toeristische bestemmingen in Nederland is dit helemaal niet het geval en is er eerder sprake van te weinig toeristen, oftewel ondertoerisme. 

Ondertoerisme is geen nieuwe term, maar wordt mijn inziens nog te beperkt gebruikt. In de praktijk zie je dat deze vaak toegepast wordt als marketingterm om de aandacht te vestigen op onontdekte pareltjes die nog niet zijn ‘verpest door het massatoerisme’. Maar het is ook goed om na te denken over de management aspecten van ondertoerisme, oftewel: hoe ga je om met gebieden waar toerisme een kleine rol speelt of waar de toestroom van toeristen is weggevallen. Het coronavirus laat zien dat het opdrogen van grote aantallen toeristen een gigantische impact heeft op bedrijven, met verliezen, faillissementen en ontslagen tot gevolg. Of het nu om overtoerisme of ondertoerisme gaat, het komt uiteindelijk allemaal neer op hoe moet worden omgegaan met veranderende omstandigheden. In de wetenschap hebben we het hier vaak over resilience, oftewel de veerkracht van een bedrijf, sector of gebied wanneer ze te maken krijgen met snelle of langzame veranderingen. Té gefocust zijn op één doelgroep of bedrijfstak maakt kwetsbaar, met alle gevolgen van dien.

Om te komen tot een meer gebalanceerde ontwikkeling, zijn we bij CELTH druk met het vormgeven van de ‘Agenda Bewuste Bestemmingen’, waarin, of het nu een situatie is van onder- of van overtoerisme, een aantal zaken relevant blijven zijn: een gedeelde visie, monitoring, verduurzaming van de sector, professionalisering door scholing. Bij wijze van voorbeeld moet ik meteen denken aan de arbeidsmarkt. In een situatie van overtoerisme gaat het om de vraag hoe te komen aan voldoende gekwalificeerd personeel. In geval van ondertoerisme gaat het om de vraag hoe in een bedrijf of organisatie zijn werknemers vasthoudt en niet verliest aan andere sectoren met een beter perspectief. In beide gevallen kan het antwoord liggen in bijvoorbeeld professionalisering, faciliteren van scholing en het bieden van een perspectief. Zo spelen er vele vraagstukken in onze toeristische sector waar wij, ondernemers, overheden, onderwijsinstellingen en onderzoekers, de komende jaren in gezamenlijkheid aan moeten werken. Of het nu gaat om een situatie waar er te veel of juist te weinig toeristen zijn: vanuit CELTH pakken wij graag onze rol als kennispartner in dit proces.
Topics:Toerisme
Trefwoorden: toerisme, overtoerisme, ondertoerisme, beleid, visie, strategie

||| Nieuws |||

25/07/25
Exclusief voor leden
Nieuwe subsidieregeling voor toegankelijke recreatie in Drenthe
De provincie Drenthe heeft een nieuwe subsidieregeling geopend voor mkb-ondernemers in de recreatie- en toerismesector. Met deze regeling wil de provincie bijdragen aan een inclusieve en toegankelijke omgeving.
18/07/25
OECD prijst Nederlandse Landelijke Data Alliantie als inspirerend voorbeeld
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) noemt de Nederlandse Landelijke Data Alliantie een inspirerend voorbeeld in haar recente rapport 'Using alternative data sources and tools to measure and monitor tourism.' De LDA wordt geprezen om haar innovatieve aanpak in het verzamelen, standaardiseren en delen van toerismedata.
16/07/25
Aantal bezoekers VVV's Noordwijk stijgt fors
Een recordaantal van 23.904 bezoekers in VVV Noordwijk en Noordwijkerhout in de eerste helft van 2025. Voor VVV Noordwijk betekent dat een stijging van 34% ten opzichte van 2024, voor Noordwijkerhout een stijging van 16%.
15/07/25
Boekingsplatform Vipio lanceert rubriek 'Bekend van TV'
Vipio heeft een speciale categorie gelanceert in de nieuwe rubriek over accommodaties die eerder te zien waren in populaire televisieprogramma's.
15/07/25
Vernieuwde fietsroute 'Duits Lijntje' laat je de historie van een Europese spoorlijn beleven
Fietsers kunnen vanaf 14 juli de rijke geschiedenis van de bijzondere spoorlijn het 'Duits Lijntje' ervaren via een nieuwe themaroute.
15/07/25
Sal weer in winteraanbod Corendon
Touroperator Corendon voegt het Kaapverdische eiland Sal weer toe aan het winteraanbod. Vanaf november 2025 vliegen reizigers drie keer per week (dinsdag, donderdag en zaterdag) met Corendon Dutch Airlines vanaf Amsterdam naar Sal.
15/07/25
Prognose zomer 2025: toeristisch bezoek stijgt in regio's Veluwe, Arnhem en Rijk van Nijmegen
De zomer van 2025 brengt groei voor de regio’s Veluwe, Arnhem en het Rijk van Nijmegen. Dat blijkt uit de nieuwste prognose van Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen.
11/07/25
De fuik van nepadvertenties voor vakanties
Cybercriminelen zetten online advertenties in om vakantiegangers op te lichten. Mensen die dit niet op tijd door hebben, lopen het risico om aan oplichters allerlei persoonlijke informatie of creditcardgegevens prijs te geven. Daarom is het belangrijk dat mensen altijd eerst de officiële contactinformatie van reisorganisaties checken voordat ze contact opnemen.