Geplaatst op: 05-10-2020
Auteur: Jasper Heslinga

Van overtoerisme naar ondertoerisme?

Van overtoerisme naar ondertoerisme?
Afbeelding van edmondlafoto via Pixabay
Waar tot maart dit jaar de discussie nog volop ging over té veel toeristen, hoe om te gaan met een groeiend aantal toeristen, hoe organiseren we spreiding, heeft het coronavirus de sector volledig op zijn kop gezet. Hoe ingrijpend het virus en de ingestelde maatregelen de sector ook mogen raken, deze periode is ook een kans om fundamenteel anders en meer strategisch na te gaan denken over toerisme en hoe we dit met elkaar willen organiseren. Hierbij ben ik van mening dat niet alleen de focus moet liggen op het overtoerisme zoals in de afgelopen jaren, maar ook de andere kant van de medaille moet worden belicht, namelijk dat van ondertoerisme. 

De discussies rond overtoerisme legden al een aantal zwakke plekken van het fenomeen (massa)toerisme bloot, zoals een onevenredige verdeling tussen baten en lasten, negatieve impacts op landschappen en gemeenschappen, dit alles leidend tot overlast en onvrede bij inwoners. Wie de afgelopen jaren een krant opensloeg las bijna dagelijks over drukte in Amsterdam, Venetië en Barcelona en is er veel onderzoek verricht naar dit fenomeen. Hoewel ik zelf bijdragen heb geleverd aan verschillende onderzoeken (o.a. UNTWO, EU), is in mijn ogen het debat rondom overtoerisme altijd al een eenzijdige discussie geweest die de publieke opinie domineert. In een aantal gevallen is er sprake van te veel toeristen, maar voor het overgrote aantal van de toeristische bestemmingen in Nederland is dit helemaal niet het geval en is er eerder sprake van te weinig toeristen, oftewel ondertoerisme. 

Ondertoerisme is geen nieuwe term, maar wordt mijn inziens nog te beperkt gebruikt. In de praktijk zie je dat deze vaak toegepast wordt als marketingterm om de aandacht te vestigen op onontdekte pareltjes die nog niet zijn ‘verpest door het massatoerisme’. Maar het is ook goed om na te denken over de management aspecten van ondertoerisme, oftewel: hoe ga je om met gebieden waar toerisme een kleine rol speelt of waar de toestroom van toeristen is weggevallen. Het coronavirus laat zien dat het opdrogen van grote aantallen toeristen een gigantische impact heeft op bedrijven, met verliezen, faillissementen en ontslagen tot gevolg. Of het nu om overtoerisme of ondertoerisme gaat, het komt uiteindelijk allemaal neer op hoe moet worden omgegaan met veranderende omstandigheden. In de wetenschap hebben we het hier vaak over resilience, oftewel de veerkracht van een bedrijf, sector of gebied wanneer ze te maken krijgen met snelle of langzame veranderingen. Té gefocust zijn op één doelgroep of bedrijfstak maakt kwetsbaar, met alle gevolgen van dien.

Om te komen tot een meer gebalanceerde ontwikkeling, zijn we bij CELTH druk met het vormgeven van de ‘Agenda Bewuste Bestemmingen’, waarin, of het nu een situatie is van onder- of van overtoerisme, een aantal zaken relevant blijven zijn: een gedeelde visie, monitoring, verduurzaming van de sector, professionalisering door scholing. Bij wijze van voorbeeld moet ik meteen denken aan de arbeidsmarkt. In een situatie van overtoerisme gaat het om de vraag hoe te komen aan voldoende gekwalificeerd personeel. In geval van ondertoerisme gaat het om de vraag hoe in een bedrijf of organisatie zijn werknemers vasthoudt en niet verliest aan andere sectoren met een beter perspectief. In beide gevallen kan het antwoord liggen in bijvoorbeeld professionalisering, faciliteren van scholing en het bieden van een perspectief. Zo spelen er vele vraagstukken in onze toeristische sector waar wij, ondernemers, overheden, onderwijsinstellingen en onderzoekers, de komende jaren in gezamenlijkheid aan moeten werken. Of het nu gaat om een situatie waar er te veel of juist te weinig toeristen zijn: vanuit CELTH pakken wij graag onze rol als kennispartner in dit proces.
Topics:Toerisme
Trefwoorden: toerisme, overtoerisme, ondertoerisme, beleid, visie, strategie

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

18/03/24
Lidstaten willen toerisme hoog op de agenda van de nieuwe Europese Commissie
Toerisme blijft in Europa hoog op de politieke agenda staan. De huidige Europese Commissie zal na de verkiezingen haar uiterste best doen toerisme op EU-niveau goed op de agenda te houden.
18/03/24
Exclusief voor leden
VN stelt standaard vast om duurzaamheid van toerisme te meten
De Verenigde Naties hebben een een nieuwe wereldwijde standaard goedgekeurd om de duurzaamheid van toerisme te meten. Alle 193 leden hebben ingestemd het het zogenaamde Statistical Framework for Measuring the Sustainability of Tourism (MST).
15/03/24
Exclusief voor leden
Alle aandelen Alpenpark Neuss over naar SnowWorld
Vandaag meldt SnowWorld dat het de resterende aandelen van Alpenpark Neuss (nabij Düsseldorf, Duitsland) heeft overgenomen.
15/03/24
Exclusief voor leden
Gelderland steunt fietsponten met maximaal half miljoen euro maar dat is niet genoeg
De provincie Gelderland gaat gemeenten voortaan voor 50% structureel ondersteunen bij het dekken van exploitatietekorten boven de 50.000 euro, met een maximum van 500.000 euro voor alle veren gezamenlijk per jaar. Dat is niet genoegd, meldt de Veerpontencoalitie.
15/03/24
Ontwikkeling ‘Knopen Lopen Zuid-Limburg' netwerk op volle toeren
De zestien gemeenten, de Provincie Limburg en Visit Zuid-Limburg zijn sinds 2017 bezig met de ontwikkeling van het nieuwe wandelnetwerk. Het nieuwe netwerk gaat gepaard met nieuwe knooppuntenpalen inclusief QR-codes waarmee de wandelaar extra informatie kan opvragen.
15/03/24
ZooParc Overloon bouwt verblijf voor nieuwe diersoort: nevelpanters
Eind maart start de bouw van het nieuwe verblijf in ZooParc Overloon voor de komst van nevelpanters. Het park wil bijdragen aan het opbouwen van een reservepopulatie van deze kwetsbare diersoort.
15/03/24
Visit Wadden roept op om drones thuis te laten bij bezoek aan Waddengebied
Uit recent onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat drones voor recreatief gebruik vogels kunnen storen. Daardoor worden hun overlevingskansen verkleind.
14/03/24
Nederlanders zijn dik tevreden over vakantieplatformen.
Nederlanders zijn dik tevreden over vakantieplatformen. De platformen scoren een gemiddelde NPS van +63. De Net Promoter Score is een maatstaf voor het meten van klanttevredenheid. Natuurhuisje heeft de hoogste NPS (+86) en Trivago de laagste (+44).