Geplaatst op: 05-10-2020
Auteur: Jasper Heslinga

Van overtoerisme naar ondertoerisme?

Van overtoerisme naar ondertoerisme?
Afbeelding van edmondlafoto via Pixabay
Waar tot maart dit jaar de discussie nog volop ging over té veel toeristen, hoe om te gaan met een groeiend aantal toeristen, hoe organiseren we spreiding, heeft het coronavirus de sector volledig op zijn kop gezet. Hoe ingrijpend het virus en de ingestelde maatregelen de sector ook mogen raken, deze periode is ook een kans om fundamenteel anders en meer strategisch na te gaan denken over toerisme en hoe we dit met elkaar willen organiseren. Hierbij ben ik van mening dat niet alleen de focus moet liggen op het overtoerisme zoals in de afgelopen jaren, maar ook de andere kant van de medaille moet worden belicht, namelijk dat van ondertoerisme. 

De discussies rond overtoerisme legden al een aantal zwakke plekken van het fenomeen (massa)toerisme bloot, zoals een onevenredige verdeling tussen baten en lasten, negatieve impacts op landschappen en gemeenschappen, dit alles leidend tot overlast en onvrede bij inwoners. Wie de afgelopen jaren een krant opensloeg las bijna dagelijks over drukte in Amsterdam, Venetië en Barcelona en is er veel onderzoek verricht naar dit fenomeen. Hoewel ik zelf bijdragen heb geleverd aan verschillende onderzoeken (o.a. UNTWO, EU), is in mijn ogen het debat rondom overtoerisme altijd al een eenzijdige discussie geweest die de publieke opinie domineert. In een aantal gevallen is er sprake van te veel toeristen, maar voor het overgrote aantal van de toeristische bestemmingen in Nederland is dit helemaal niet het geval en is er eerder sprake van te weinig toeristen, oftewel ondertoerisme. 

Ondertoerisme is geen nieuwe term, maar wordt mijn inziens nog te beperkt gebruikt. In de praktijk zie je dat deze vaak toegepast wordt als marketingterm om de aandacht te vestigen op onontdekte pareltjes die nog niet zijn ‘verpest door het massatoerisme’. Maar het is ook goed om na te denken over de management aspecten van ondertoerisme, oftewel: hoe ga je om met gebieden waar toerisme een kleine rol speelt of waar de toestroom van toeristen is weggevallen. Het coronavirus laat zien dat het opdrogen van grote aantallen toeristen een gigantische impact heeft op bedrijven, met verliezen, faillissementen en ontslagen tot gevolg. Of het nu om overtoerisme of ondertoerisme gaat, het komt uiteindelijk allemaal neer op hoe moet worden omgegaan met veranderende omstandigheden. In de wetenschap hebben we het hier vaak over resilience, oftewel de veerkracht van een bedrijf, sector of gebied wanneer ze te maken krijgen met snelle of langzame veranderingen. Té gefocust zijn op één doelgroep of bedrijfstak maakt kwetsbaar, met alle gevolgen van dien.

Om te komen tot een meer gebalanceerde ontwikkeling, zijn we bij CELTH druk met het vormgeven van de ‘Agenda Bewuste Bestemmingen’, waarin, of het nu een situatie is van onder- of van overtoerisme, een aantal zaken relevant blijven zijn: een gedeelde visie, monitoring, verduurzaming van de sector, professionalisering door scholing. Bij wijze van voorbeeld moet ik meteen denken aan de arbeidsmarkt. In een situatie van overtoerisme gaat het om de vraag hoe te komen aan voldoende gekwalificeerd personeel. In geval van ondertoerisme gaat het om de vraag hoe in een bedrijf of organisatie zijn werknemers vasthoudt en niet verliest aan andere sectoren met een beter perspectief. In beide gevallen kan het antwoord liggen in bijvoorbeeld professionalisering, faciliteren van scholing en het bieden van een perspectief. Zo spelen er vele vraagstukken in onze toeristische sector waar wij, ondernemers, overheden, onderwijsinstellingen en onderzoekers, de komende jaren in gezamenlijkheid aan moeten werken. Of het nu gaat om een situatie waar er te veel of juist te weinig toeristen zijn: vanuit CELTH pakken wij graag onze rol als kennispartner in dit proces.
Topics:Toerisme
Trefwoorden: toerisme, overtoerisme, ondertoerisme, beleid, visie, strategie

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

29/03/24
Exclusief voor leden
Winstgevendheid Vlaamse logissector omhoog
Mooi onderzoek van onze zuiderburen. De helft van de Vlaamse logiesaccommodaties schreef in 2023 zwarte cijfers. Voor 2024 verwacht bijna de helft van de uitbaters dat de prijzen van de logies zullen stijgen.
29/03/24
Exclusief voor leden
Dierentuinen scoren hoger op bezoekersloyaliteit dan attractieparken
Attractieparken scoren lager op bezoekersloyaliteit dan dierentuinen. De top acht qua loyaliteit telt zeven dierentuinen.
29/03/24
Nederlandse Kampeerauto Club (NKC) doneert 8.000 bomen
De NKC heeft bijna 4 voetbalvelden met bomen gedoneerd voor de Nederlandse bossen. Op deze manier wil de NKC bijdragen aan de toekomstige weerbaarheid van de bossen en de biodiversiteit versterken.
29/03/24
Exclusief voor leden
De meest favoriete kampeerbestemmingen van Nederlanders
Wat zijn de meest favoriete kampeerbestemmingen van Nederlanders? Reis- en boekingsportal camping.info dook in haar data en komt met de resultaten.
29/03/24
Exclusief voor leden
Uitstoot Europese luchtvaart groeit met 16%
De CO2-voetafdruk van de luchtvaart in Europa is in 2023 met 16% gegroeid. Dat is 4% van de totale CO2-voetafdruk die in Europa wordt gegenereerd.
29/03/24
Geopark Schelde Delta erkend als UNESCO Geopark
Het gebied van de Schelde en de Scheldemonding is geologisch, cultuurhistorisch en landschappelijk uniek. Zo uniek zelfs, dat de regio zich voortaan een UNESCO Global Geopark mag noemen.
29/03/24
Dirk Beljaarts vertrekt bij Koninklijke Horeca Nederland
Na een periode van ruim negen jaar vertrekt Dirk Beljaars voor de zomer als algemeen directeur van Koninklijke Horeca Nederland (KHN).
29/03/24
Nieuwe waterspeeltuin voor Burgers’ Zoo
De Arnhemse dierentuin Burgers’ Zoo heeft een nieuwe waterspeeltuin geopend. Centraal staat een kabbelend beekje waar in en rondom kan worden gespeeld.