Gemeenteraad Zaanstad stemt in met entree voor toeristen Zaanse Schans, toegang blijft gratis voor Zaankanters
De gemeenteraad van Zaanstad heeft ingestemd met het voorstel van het college van B&W om vanaf toeristenseizoen 2026 een verplichte entree in te voeren voor toeristen die de Zaanse Schans bezoeken. De maatregel is bedoeld om broodnodige investeringen in het erfgoed, de veiligheid en de leefbaarheid van het gebied mogelijk te maken. Tegelijkertijd heeft de raad nadrukkelijk uitgesproken dat er géén hek om het gebied komt en dat inwoners van Zaanstad en Wormerland gratis toegang behouden.
De Zaanse Schans trekt jaarlijks 2,6 miljoen bezoekers en staat inmiddels in de top drie van populairste dagtrips in Nederland, naast de Efteling en het Rijksmuseum. Die populariteit heeft echter ook een keerzijde: overtoerisme leidt tot overlast, achterstallig onderhoud en druk op de leefomgeving van bewoners.
Investeren zonder lasten voor de Zaankanters
Wethouder Wessel Breunesse benadrukt dat de inkomsten uit kaartverkoop essentieel zijn om het erfgoed te behouden zonder een beroep te doen op de portemonnee van de Zaanse belastingbetaler. "De Zaanse Schans is een internationaal icoon geworden, maar het erfgoed staat onder druk. We willen investeren in behoud en veiligheid, en dat kan alleen als we toeristen laten bijdragen.” Niets doen is volgens de gemeente geen optie. "Zonder voldoende middelen om adequaat onderhoud te kunnen plegen gaat het erfgoed op korte termijn (vijf tot zeven jaar) verloren.” Omdat een vrijwillig kaartsysteem volgens de gemeente niet werkt gaat het formeel paden en wegen aan de openbaarheid onttrekken.
Entreeprijs 17,50 euro
De entreeprijs voor toeristen wordt vastgesteld op 17,50 euro. Uit onafhankelijk onderzoek van Motivaction komt voort dat dit voor toeristen een reëel entreetarief is, dat de nodige inkomsten oplevert voor het uitvoeren van alle genoemde plannen. Het college heeft op basis van deze inkomstenverwachting een model gemaakt voor de toekomstige exploitatie van het gebied. Hierbinnen wordt rekening houdt met groepsarrangementen, korting voor kinderen en de Museumjaarkaart. De Zaanse Schans heeft daarnaast ook andere inkomsten zoals huurinkomsten, parkeeropbrengsten en subsidies. Specifieke groepen, waaronder inwoners van Zaanstad en Wormerland, bewoners van de Zaanse Schans en hun gasten, medewerkers en leveranciers, behouden gratis toegang.
Geen hek, wel regie
De gemeenteraad heeft bij de goedkeuring van het voorstel duidelijk gemaakt dat het gebied niet fysiek afgesloten mag worden met een hek. De raad wil dat de open uitstraling van de Zaanse Schans behouden blijft en dat de toegang voor Zaankanters laagdrempelig blijft. Het college werkt daarom aan een systeem waarbij paden en wegen aan de openbaarheid worden onttrokken, zonder dat dit leidt tot een gesloten karakter van het gebied. Verder wordt een regionaal belangrijke fiestroute verlegd.
Volgende stap: uitwerking plannen
Met het raadsbesluit op zak kan het college nu verder met de uitwerking van de plannen. De komende jaren wordt gewerkt aan het verbeteren van de infrastructuur, het onderhoud van het erfgoed en het realiseren van een betere balans tussen toerisme en leefbaarheid. De uitvoering van de plannen zal naar verwachting zo’n tien jaar in beslag nemen.
