Deze website maakt gebruik van cookies.Meer informatieDeze melding verbergen

Geplaatst op: 24-05-2023
Auteur: Marc Gerlings

ENSUT van start – onderzoek bewoners willen meestal degrowth

ENSUT van start – onderzoek bewoners willen meestal degrowth
Nieuw onderzoek laat zien dat de stem van bewoners in toerismebeleid niet gehoord wordt. Foto: ENSUT.

Op 23 mei werd met een bijeenkomst in het Amsterdamse A-Lab de start gevierd van het onderzoeks- en projectennetwerk ENSUT voor stedelijk duurzaam toerisme. Nieuwe onderzoeksresultaten gingen gepaard met de opening. Het sentiment over de groei van het toerisme in Amsterdam, Rotterdam en Barcelona toeristische verandert. Bewoners kunnen nauwelijks hun stem laten horen en dat moet veranderen.

Het Expertise Netwerk Duurzaam Stedelijk Toerisme (ENSUT) onthulde, tijdens de officiële lancering van het netwerk, de bevindingen van een nieuw vergelijkend onderzoek waarbij inzicht werd gegeven in de uiteenlopende benaderingen van verduurzamen van toerisme in Amsterdam, Rotterdam en Barcelona. Dit unieke onderzoek keek niet alleen naar de verschillen tussen de drie steden, maar verdiepte zich ook in de variaties binnen elk stedelijk centrum.


In Rotterdam en met name Barcelona zijn mensen het meest positief over de ontwikkeling van regeneratief toerisme, waarbij de nadruk ligt op het creëren van meerwaarde door toerisme. In Amsterdam echter geven de inwoners de voorkeur aan degrowth toerisme, waarbij de nadruk ligt op het creëren van meer balans door het verminderen van toeristische druk op de stad.

 

In deze stad is een groot verschil te zien tussen de meer drukbezochte wijken waar meer dan 50% positief staat tegenover minder toerisme, en wijken aan de rand van de stad en Noord waar minder dan 30% positief is over degrowth toerisme. Dit laat zien dat de blik op toerisme niet overal in de stad hetzelfde is.

 

Weinig animo voor gezamenlijke activiteiten met toeristen

In het algemeen zijn bewoners het meest enthousiast over diensten en faciliteiten die inspelen op hun dagelijkse behoeften, zoals voedselmarkten en winkelgebieden. Ruim 60% van de ondervraagden gaf hier de voorkeur aan. Evaringen die het lokale culturele erfgoed tonen en musea zijn met name in Barcelona ook erg gewenst. Meer traditionele toeristische activiteiten zoals festivals en grote wandelgroepen werden minder gewaardeerd. Hoewel inwoners de ontwikkeling van toerisme verwelkomen die hun leven veraangenaamt, is het niet zo dat ze actief contact met toeristen willen hebben. Integendeel, op de vraag of bewoners openstaan voor gezamenlijke activiteiten met toeristen, antwoordden minder dan 30% van de ondervraagden in Barcelona en zelfs minder dan 20% van de ondervraagden in de Nederlandse steden positief.

Ko Koens: Hoe dan?

Bij de start van ENSUT presenteerde bedenker en oprichter van het netwerk Ko Koens, lector New Urban Tourism bij Hogeschool Inholland de onderzoeksresultaten en zei daarbij: "De voordelen van het toerisme zijn nog niet gerealiseerd. Waar is de verandering? En hoe gaan we dat doen?” Koens noemde onder meer regenarative tourism en degrowth buzz woorden van dit moment maar het is lastig om deze toe te passen in de praktijk. "Regenarative is een leuk woord maar veel bewoners willen degrowth. Maar wat betekent dat?”
Koens had er op het eind van zijn speech wel een antwoord op. "Het is niet makkelijk. Zoek mensen op waarmee je het niet eens bent. Daarom is er ENSUT. Bouw samen aan toerisme, blijf kritisch en bouw toerisme op met empathie voor elkaar. Het enthousiasme voor ENSUT is echt indrukwekkend.” Hierdoor ontstaat toch een perspectief om duurzaam toerisme in steden te onderzoeken en te organiseren.

 

Stevige verschillen stadscentra en omringende wijken

Interessant in het onderzoek is dat er zelfs binnen de steden verschillen gevonden zijn. Hoewel inwoners over het algemeen vinden dat het bestaande toerisme niet goed aansluit bij hun wijken, blijkt uit nader onderzoek dat mensen die in de stadscentra van Amsterdam en Rotterdam wonen, toerisme als redelijk passend voor het karakter van de wijk vinden, terwijl in andere wijken meer dan 70% zegt dat dit niet zo is. Bovendien zijn er uiteenlopende voorkeuren voor het type toerisme dat ontwikkeld moet worden: hoewel bezoek aan musea, culturele centra en ervaringen met lokaal erfgoed populaire activiteiten blijven in stadscentra en bepaalde andere gebieden, zijn deze activiteiten minder wenselijk in buitenwijken met minder toeristische drukte. Hier vinden bewoners vooral fietstoerisme en sport gerelateerd toerisme aantrekkelijker.

 

Wijkgericht toerismebeleid effectiever

Het lijkt erop dat een toerismebeleid gericht op het aantrekken van culturele toeristen voornamelijk wordt bepaald door de focus op stadscentra en andere delen met sterke culturele attracties.

 

Ko Koens, lector New Urban Tourism bij Hogeschool Inholland en initiatiefnemer van ENSUT: "Om de voordelen van toerisme te maximaliseren en negatieve effecten te beperken, lijkt een meer wijkgerichte benadering van toerisme van belang. Hoewel het begrijpelijk is dat steden zich met hun beleid concentreren op drukbezochte gebieden, zijn de maatregelen die hiervoor worden ontworpen minder geschikt voor andere delen van de stad, waar de meeste bewoners wonen en het grootste deel van hun tijd doorbrengen. Het omarmen van gelokaliseerde perspectieven, zelfs op kleine schaal, kan daarom effectiever zijn."

 

Stem bewoners onvoldoende gehoord

Een opmerkelijke zorg die uit het onderzoek naar voren komt, is de moeite die bewoners ondervinden om hun stem te laten horen. In alle steden en wijken benadrukt een meerderheid van de bewoners het belang van het meenemen van hun perspectief, en dat van lokale bedrijven. Minder dan een derde is echter tevreden over de mate waarin beleidsmakers momenteel rekening houden met hun behoeften. "De ontevredenheid onder bewoners over de mate van betrokkenheid is opvallend, gezien het feit dat zowel Amsterdam, Barcelona als Rotterdam aanzienlijke inspanningen hebben geleverd om meer betrokkenheid met bewoners te bereiken. Het lijkt erop dat deze inspanningen niet altijd worden gezien of ervaren door bewoners”, aldus Koens.

 

Leiderschap en samenwerking

Het onderzoek onthulde ook de verwachtingen van bewoners ten aanzien van het leiderschap van de lokale overheid bij de ontwikkeling van toerisme. Hoewel bewoners de lokale overheid als leidend zien, benadrukken zij de verantwoordelijkheid van verschillende stakeholders om de leiding te nemen. Om dit mogelijk te maken zal er beter samengewerkt moet worden door alle belanghebbenden.

 

Onderzoek 5 Europese steden

Dit zijn de eerste resultaten van een onderzoek onder 5000 inwoners van vijf Europese steden (Amsterdam, Rotterdam, Barcelona, Berlijn en Kopenhagen). Doel van het onderzoek is om de beleving van toerisme beter te begrijpen, om zo bij te dragen aan toeristische ontwikkelingen die beter passen bij de wensen van de dagelijkse gebruikers van steden. Verdere onderzoeksresultaten (ook gericht op reisgedrag van zowel bewoners als bezoekers) worden in de loop van dit voorjaar verwacht.


Ben je door de start van ENSUT en deze onderzoeksresultaten geïnteresseerd om in contact te blijven, dat kan hier.


Kijk ook naar het interview met de aanjager van het ENSUT netwerk, Iris Kerst tijdens de eerste online inspiratiesessie in de aanloop naar het Trendcongres Toerisme en Vrijetijd 2023 van februari 2023.

Trefwoorden: ENSUT, toerisme, stad, regeneratief toerisme, degrowth, duurzaam toerisme, beleid

CELTH



||| Nieuws |||

14/07/25
Groene Hart Visie: Recreatie is geen bedreiging, maar een kans – mits goed georganiseerd
Het Groene Hart staat op scherp. In de nieuwste editie van het digitale magazine Groene Hart Visie wordt duidelijk dat recreatie in dit kwetsbare landschap niet alleen spanning oproept, maar ook richting kan geven.
10/07/25
Bezuiniging van 24 miljoen euro op nationale parken definitief van de baan
De voorgenomen bezuiniging van op de Nationale Parken in Nederland is definitief geschrapt. De bezuiniging, die in eerste instantie was opgenomen in de Voorjaarsnota, leidde tot grote zorgen bij natuurorganisaties, provincies en terreinbeheerders.
10/07/25
Exclusief voor leden
Europeanen willen sneller en beter spoorvervoer
Een ruime meerderheid van de Europeanen vindt dat het spoorvervoer tussen EU-landen dringend verbeterd moet worden. Dat blijkt uit een nieuwe peiling van Polling Europe onder ruim 5.000 inwoners van de 27 EU-lidstaten
09/07/25
CELTH Industry Day brengt wetenschap en praktijk samen tijdens World Leisure Congress
Op woensdag 27 augustus 2025 organiseert het Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality (CELTH) de Industry Day tijdens het World Leisure Congress in Breda. Deze dag vormt de brug tussen wetenschap en praktijk in de leisure-, toerisme- en hospitalitysector.
09/07/25
Mag je dat souvenir meenemen?
Vakantiegangers zijn zich er vaak niet van bewust dat souvenirs van beschermde soorten afkomstig kunnen zijn, meldt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Denk bijvoorbeeld aan sieraden gemaakt van schelpen, tassen van slangenleer, cactussen of kaviaar.
04/07/25
Nieuwe tool brengt toeristisch aanbod regio in kaart
Toerisme Veluwe Arnhem Nijmegen (TVAN) heeft op 3 juli de Destination Data Monitor gelanceerd: een interactieve tool die inzicht geeft in het toeristisch aanbod per gemeente of regio.
02/07/25
Exclusief voor leden
Forse impact van btw-verhoging op logiessector
De btw-verhoging op logies leidt tot een vraagafname tot 30%, een 8,5% lagere omzet uit toeristische overnachtingen en flinke gevolgen voor budgethotels en de logiessector in de grensstreek. Toch wil het kabinet de btw-verhoging niet terugdraaien.
30/06/25
Metropolitane fietsroute Delft - Naaldwijk in ontwikkeling
De bestaande fietsroute vanuit Westland naar het centrum van Delft wordt ontwikkeld tot metropolitane fietsroute Delft - Naaldwijk.