Geplaatst op: 18-01-2023
Auteur: Marc Gerlings
NRIT
Publicatie: R&T 2022-5

Voorzichtig optimisme over cijfers vrijetijdseconomie

Zomer 2022: Consument geeft meer uit aan reizen en recreatie

Voorzichtig optimisme over cijfers vrijetijdseconomie
Martine Langerak: “We ontkomen er niet aan dat de prijzen voor vakanties gaan stijgen.”

De vrijetijdseconomie lijkt weer net zo op stoom als vóór corona. De consument heeft nog geld en wil dat graag uitgeven aan beleving. R&T zoomt in op een aantal sectoren. Een analyse van de zomer van 2022 maar de komende winter werpt zijn schaduw vooruit. De meesten zijn positief over 2022 maar houden voor 2023 een slag om de arm.

Gastvrij Nederland ziet problemen bij bedrijfsresultaten

Kees van Wijk trapt af. Van Wijk is voorzitter van Gastvrij Nederland, Nationale Raad voor toerisme, recreatie, horeca en vrije tijd. Hij vindt het moeilijk om te zeggen of de inhaalslag die de consument in de gastvrijheidseconomie in de zomer van 2022 leek te maken, inmiddels voorbij is: "Naar verwachting blijven de energieprijzen en de inflatie nog langere tijd hoog. Dan is het goed denkbaar dat consumenten voorzichtig worden wat betreft hun bestedingen. Ik verwacht dat dit wel een dempend effect zal hebben op de bestedingen in de gastvrijheidssector in de komende winter (Kerstperiode) en het aankomende voorjaar. Maar er zit gewoon veel onzekerheid in de markt.” Volgens Van Wijk zou het best kunnen zijn dat zomerbestedingen uiteindelijk goed op peil blijven: "Omdat het verhoudingsgewijs vaak wat goedkoper is om in het binnenland op vakantie te gaan. En ook het veiligheidsgevoel zou een positieve invloed kunnen hebben op vakanties in eigen land.”

Van Wijk ziet dat net als in veel andere economische sectoren ook de bedrijven in de gastvrijheidssector last hebben van de hoge en snel stijgende energiekosten. "Er zijn dan ook al geluiden dat er recreatieparken zijn die om die reden de komende winterperiode hun deuren voor korte of wat langere tijd sluiten omdat het gewoon niet uit kan.” En er zijn meer factoren die het perspectief op zijn minst onzeker maken, aldus Van Wijk: "Ook de grondstofkosten stijgen en met de huidige looneisen en de te verwachten stijging van de personeelskosten zal dat een forse aanslag zijn op het pas net herstelde verdienvermogen van de sector. En de mate waarin je al die kosten één op één kunt doorberekenen in de consumentenprijzen is ook eindig. Tel daarbij nog de miljardenberg aan uitstaande belastingschuld, waarvoor de overheid gelukkig nog wat extra tijd heeft gegeven wat betreft de terugbetaling.” Het brengt hem tot een duidelijke conclusie: "Het wordt voor veel bedrijven in de gastvrijheidssector na de heftige coronatijd best nog een hele toer om tot een acceptabel bedrijfsresultaat te komen.”

Gemiddeld genomen wordt er door vakantiegangers ruim 23% meer geld uitgegeven ten opzichte van 2019

Van Wijk vindt het lastig in te schatten of het beeld voor 2023 positief of negatief zal uitpakken: "Ik heb geen glazen bol. Veel zal afhangen van hoelang de energiekosten en de inflatie hoog blijven. Of dat die misschien zelfs nog verder stijgen. Maar ik verwacht in ieder geval voorzichtigheid en terughoudendheid wat betreft de consumentenbestedingen. En de mate waarin de overheid het MKB-bedrijfsleven tegemoetkomt in de buitenproportioneel hoge kosten die een normaal ondernemersrisico ver overstijgen, en welke sectoren daar dan aanspraak op kunnen maken, is voorlopig nog in nevelen gehuld. Al met al maakt dat het eigenlijk onmogelijk om een goede prognose te geven. Maar ik acht het zeker mogelijk dat de onzekerheid over het besteedbaar inkomen en ook ten aanzien van de internationale veiligheidssituatie wellicht een extra impuls betekent om te kiezen voor een kort of langer verblijf in Nederland. Mede om die reden doen we als Gastvrij Nederland opnieuw een appel op het Ministerie van EZK om in 2023 een extra investering te doen in de vraagstimulering voor de bestemming Nederland.”

Evenementenbouwers maken inhaalslag

Jolanda Jansen is algemeen directeur Ahoy Rotterdam en woordvoerder van de Alliantie van Evenementenbouwers. Ze herkent het beeld dat de consument in de zomer van 2022 een inhaalslag leek te maken in festivals en evenementen: "Vanaf maart dit jaar zijn we als sector van 0 naar 200 gegaan; we hadden een heel druk voorjaar en een prachtige zomer. Ook de komende tijd staan er veel shows, concerten, evenementen en voorstellingen gepland die over het geheel genomen goed verkocht zijn.” Tegelijkertijd waakt ze ook voor te veel optimisme: "De onzekerheid zit natuurlijk wel in de economische vooruitzichten voor komende tijd.”

Jansen ziet een uitdaging in de stijgende kosten voor onder meer energie en de invloed van inflatie: "Welk deel van de kosten zijn door te rekenen zodat we allemaal kaartprijzen acceptabel kunnen houden; het is belangrijk dat elke schakel in de ketengoed blijft beseffen dat we elkaar nodig hebben om evenementen mogelijk te maken die kwalitatief en betaalbaar blijven.” Over 2023 houdt ze zich op de vlakte. "De impact van de economische ontwikkelingen op specifieke sectoren zal bepalen hoe 2023 eruit gaan zien. Gelukkig weet iedereen in deze sector dat het altijd om de lange termijn gaat en is het belangrijk hier met elkaar doorheen te komen. Het kenmerk van de huidige tijd is dat het heel lastig is om voorspellingen te doen. Veel mensen zullen keuzes in hun uitgavenpatroon maken. In de crisis in de jaren na 2008 zagen we dat mensen ‘juist’ in crisistijd, behoefte hadden aan afleiding en uitgaan. In de coronatijd hebben we allemaal ervaren wat de maatschappelijke impact is van het bezoeken van evenementen, cultuur, sport; er is een diep menselijke behoefte aan samenkomen en verbinding. Ik denk dat dit ertoe gaat leiden dat de vraag niet is óf mensen naar concerten, festivals en evenementen gaan, maar wel hoe vaak. Sterke en kwalitatieve merken zullen daarin natuurlijk een voorsprong hebben.”

Jolanda Jansen: "Er is een diep menselijke behoefte aan samenkomen en verbinding”

Daarnaast kost herstel tijd, aldus Jansen: "De meeste organisatoren zien dat ze zeker een jaar, of een editie nodig hebben om weer op het oude niveau van ‘pre corona’ te komen. We hebben ook in de zakelijke markt gemerkt dat de behoefte aan live bevestigd en versterkt is door het gemis aan live congressen en beurzen de afgelopen twee jaar. Online is echt een toevoeging geworden (bijvoorbeeld de keynote die gestreamd wordt), maar duidelijk geen vervanging van een fysiek evenement. Ook hier zijn samenkomen en verbinding namelijk essentieel.”

Vakantieparken lastminute boekingen

Martin de Boer, Director Rental Sales bij EuroParcs Group, is positief over de afgelopen zomer: "De zomer is voor EuroParcs heel goed verlopen. Mede door het geweldige zomerweer en de wachtrijen op Schiphol. Heel veel Nederlanders zochten daarom de vakantie dichtbij.” De Boer verwacht dat deze lijn zich in 2023 doorzet: "Zeker gezien de goede zomer die we hebben gehad.” Hij maakt wel twee kanttekeningen: "We zien een extreem lastminute boekingspatroon en wij verwachten dat dit ook naar volgend jaar doortrekt. Daarnaast hebben wij ook te maken met stijgende ondernemerskosten. Met name de kosten voor energie en schoonmaak zijn fors gestegen.”

Gaven bezoekers meer uit in de zomer van 2022?

Ja, is het antwoord. In juli 2022 hebben huishoudens 6,2% meer besteed, voor prijsveranderingen gecorrigeerd, dan in juli 2021. Ze gaven meer uit aan diensten zoals in restaurants en aan evenementen, maar minder aan goederen. De groei is wat groter dan in de voorgaande maand, meldt het CBS. Voor de vrijetijdssector pakte het nog gunstiger uit. Consumenten hebben in juli, voor prijsveranderingen gecorrigeerd, ruim 12% meer uitgegeven aan diensten, zoals telefoon- en internetabonnementen, verzekeringen, een bezoek aan de kapper, een restaurant of een voetbalwedstrijd, dan in juli 2021. In juli 2021 waren nog enkele coronamaatregelen van kracht in de horeca en bij evenementen, zoals afstand houden, mondkapjes, coronatoegangsbewijzen en beperkte openingstijden. Uitgaven aan diensten maken ruim de helft van de totale binnenlandse consumptieve bestedingen door huishoudens uit.

In augustus 2022 hebben huishoudens 4,1% meer besteed, voor prijsveranderingen gecorrigeerd, dan in augustus 2021. Ze hebben opnieuw meer besteed aan diensten, maar minder aan goederen, meldt het CBS. De groei is wat kleiner dan in de maand juli, zoals blijkt uit de cijfers van hierboven. Nog altijd werd de groei in bestedingen aan de voor de vrijetijdssector zo belangrijke categorie diensten met dubbele cijfers geschreven: 10%.

Er lijkt een omslag in de lucht te hangen maar dat is nog zichtbaar in harde cijfers. CBS meldt, Volgens de consumptieradar waren de omstandigheden voor de consumptie in oktober (2022) ongunstiger dan in augustus. Dit komt vooral doordat consumenten pessimistischer over hun financiële toekomst en de toekomstige ontwikkeling van de werkloosheid waren. Ook was de jaar-op-jaardaling van de beurskoersen groter en waren ondernemers in de industrie minder positief over de toekomstige ontwikkeling van de werkgelegenheid in hun bedrijven.

Hotelmarkt ziet versnelde groei

De hotelmarkt lijkt zich in 2022 sterk te herstellen. Dat was een van de uitkomsten van het HOSTA rapport van Horwath HTL dat op 13 september 2022 werd gepresenteerd. Het sterk herstel trad op sinds maart 2022. Wanneer het herstel in de tweede helft van 2022 doorzet, kan de landelijke bezettingsgraad naar verwachting uitkomen op circa 62%. De gemiddelde kamerprijs laat eveneens een versnelde groei zien in 2022, onder meer als gevolg van de hoge inflatie. Naar verwachting komt de kamerprijs dit jaar uit op circa € 125. De omzet per kamer zou hiermee uit kunnen komen op € 78; ruim het dubbele van het niveau in 2021, maar nog altijd 17% onder het niveau van 2019.

Het is onzeker of het herstel in 2023 kan doorzetten, omdat er verschillende bedreigingen zijn zoals inflatie, energiekosten, economische onzekerheden en personeelstekorten. Voor 2023 wordt daarom rekening gehouden met opnieuw slechts een lichte groei/herstel voor de Nederlandse hotelmarkt, met een bezettingsgraad van circa 64% en een gemiddelde kamerprijs van circa € 133. Ervan uitgaande dat ook de economie in de tweede helft van 2023 weer aantrekt, wordt in 2024 weer een sterkere groei in de hotelmarkt verwacht. Naar verwachting kan de landelijke bezettingsgraad dan in 2025 uitkomen op 78%, gelijk aan het niveau van 2019. Mede als gevolg van de huidige inflatie zal de gemiddelde kamerprijs in 2025 kunnen uitkomen € 142, 18% hoger dan in 2019.

Touroperating

De Sunweb Group kwam eind september 2022 met een tussenbalans. Daaruit kwam naar voren dat de boekingen voor de herfstvakantie snel toenamen en dat de reizigers, vooral families en koppels, hun hand niet bepaald op de knip houden. Gemiddeld genomen wordt er door vakantiegangers ruim 23% meer geld uitgegeven ten opzichte van 2019, een jaar eerder ging het nog om een stijging van 15%.

Ervan uitgaande dat ook de economie in de tweede helft van 2023 weer aantrekt, wordt in 2024 weer een sterkere groei in de hotelmarkt verwacht

Ook de wintersporter is al aan het boeken geslagen. Sunweb Group ziet de boekingen in deze periode heel hard groeien. Het huidige niveau van de boekingen ligt zelfs iets hoger dan 2021 – het beste wintersportseizoen tot nu toe. De impact van de toenemende inflatie en daar bijbehorende prijsstijgingen zal ook wintersporters niet ontgaan. Voor het komende wintersportseizoen verwacht Sunweb Group prijsstijgingen tot wel 10%. De prijzen op de website van de touroperator worden daarom op regelmatige basis aangepast. Woordvoerder Martine Langerak licht toe: "Wij onderhandelen altijd voor de scherpste prijs en er zullen ook last-minute aanbiedingen blijven komen, maar we ontkomen er niet aan dat de prijzen voor vakanties gaan stijgen. Gelukkig kent Sunweb een breed aanbod. In het hoogseizoen kan je nog steeds onder de 500 euro van een wintersportweek in Frankrijk genieten, maar we bieden ook luxe 5-sterren hotels aan. Voor ieder wat wils.”

Kees van Wijk:

Kees van Wijk: "Het is goed denkbaar dat consumenten voorzichtig worden wat betreft hun bestedingen.”

Trefwoorden: vakanties, toerisme, vrijetijdsbesteding, reisbranche, verblijfsrecreatie, evenementen, horeca, verwachtingen, consumenten, bestedingen

||| Blogs |||

25/01/23
Natuurlijk ben ik voor een integrale aanpak, maar hoe bereik ik die nu?
Een vraag die ik regelmatig van beleidsambtenaren krijg, is: die integraliteit, hoe bereik ik die nu? Laat ik eerlijk zijn: dat gaat natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Toch zijn er gemeenten en provincies die hierin al aardig op weg zijn, en die zijn óók ooit ergens begonnen.
01/12/22
Drie “misverstanden” op weg naar klimaatneutraal toerisme
Dat de toeristische sector voor een enorme verduurzamingsopgave staat moge inmiddels duidelijk zijn ...
12/09/22
Janken om personeel
De gastvrijheidssector zucht na de coronacrisis onder de personeelscrisis. Kunnen ze na de pandemie ...
12/07/22
Het roer om!?
Het roer om!?
12/07/22 · Duurzaam toerisme · Guido Aerts | Lees meer
Minstens sinds de start van de pandemie maar zeker sinds het ingaan van de versoepelingen is de zoge...
28/04/22
Geef toerisme een nieuwe toekomst
Nee, het is niet normaal zoals het er dit paasweekend op de Amsterdamse Wallen aan toeging. De uitwa...

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

30/03/23
Amsterdam start campagne Stay Away tegen overlastgevend toerisme
Amsterdam start onlineontmoedigingscampagne voor overlasttoeristen. Vooralsnog alleen gericht op Britse mannen van 18 tot 35 jaar maar later in het jaar ook voor overlastgevende bezoekers uit Nederland en andere EU-landen.
30/03/23
Meer jongeren en jong volwassenen naar musea
Nederlandse musea weten in toenemende mate nieuwe en vooral jonge doelgroepen aan zich te binden. Dat is de voorzichtige conclusie die we mogen trekken uit gegevens van de Museumvereniging die het bezoek met de Museumkaart analyseerde.
29/03/23
Sterrenchef Jermain de Rozario ontwikkelt verschillende gerechten voor Roompot
Sterrenchef Jermain de Rozario ontwikkelt twee gerechten voor Roompot. Een beef rendang en een vegan rendang en daarnaast een vleeskroket en een vegan kroket van zijn rendang.
29/03/23
Citystore Rijk Van Nijmegen opent deuren op Grote Markt
De nieuwe Citystore Rijk van Nijmegen gaat bezoekers en bewoners met een gloednieuw concept inspireren langer te blijven door unieke verhalen over stad en regio.
28/03/23
Consumentenbond pakt prijsmisleiding reisaanbieders aan
De Consumentenbond gaat een procedure bij de Reclame Code Commissie aanspannen tegen de reisorganisaties Corendon, Stip Reizen, Prijsvrij en D-Reizen. Aanleiding is een onderzoek onder twaalf reisorganisaties waaruit naar voren kwam dat 83% van de reizen die de Consumentenbond bekeek niet voor de aanbiedingsprijs was te boeken.
28/03/23
Vernieuwd Charles Dickens Museum opent na 5 jaar zijn deuren
Charles Dickens Museum wordt 2 april officieel geopend. Het museum is geheel herbouwd, ingericht en ondergebracht in Braamt.
28/03/23
Safari Hotel Beekse Bergen officieel geopend tijdens feestelijke ceremonie
Het nieuwe Safari Hotel in Beekse Bergen is officieel geopend. In totaal 112 kamers en suites rondom de Wogon Savanne gelegen. Ontbijten en dineren kan in dezelfde Savanne.
28/03/23
De lente is begonnen, Keukenhof is weer open
De Keukenhof is weer open. Spreiding van de bezoekers geeft een optimale beleving. Daarom wordt gewerkt met entreekaarten op datum en een maximaal aantal bezoekers per dag. Tot en met 14 mei worden ruimt 1 miljoen bezoekers verwacht.