Geplaatst op: 19-05-2023
Auteur: Stefan Hartman en Bert Smit

Bestemmingsmanagement vereist betere verankering van recreatie en toerisme in het bestuurlijk instrumentarium

Bestemmingsmanagement vereist betere verankering van recreatie en toerisme in het bestuurlijk instrumentarium
Afbeelding van 0fjd125gk87 via Pixabay

Vrijwel dagelijks berichten nieuwsmedia over de dilemma’s van Nederlandse overheden en ondernemers als het gaat om het managen van de groei en spreiding van toerisme. We zien discussies over verantwoorde hoeveelheden vluchten op Schiphol, over de bijdrage die krimp en groei van het aantal hotelkamers en Airbnb’s kan hebben op de leefbaarheid in verschillende gemeenten en over de balans in ruimte gebruik voor natuur, wonen, recreatie, toerisme en de landbouwsector. Met andere woorden Nederland worstelt met de fysieke, sociaalmaatschappelijke en juridische grenzen aan de groei waar de Club van Rome ons al voor waarschuwde in de jaren 70 van de vorige eeuw.

De afgelopen decennia heeft de nadruk in overheidsbeleid veelal gelegen op ontwikkeling van toerisme vanuit de gedachte dat economische vooruitgang automatisch zou leiden tot meer welvaart voor iedereen in Nederland. Intussen zien we dat dat niet altijd zo is. Veel van het in toerisme verdiende geld vloeit weg naar aandeelhouders en bedrijven buiten de bestemming, terwijl de salarissen voor werknemers nog steeds laag zijn. De leefbaarheid staat zowel in Amsterdam als in bijvoorbeeld kleine gemeenten in Zuid-Limburg, Groningen en Zeeland onder druk doordat de economisch ontwikkeling heeft geleid tot groei in steden en minder voorzieningen en minder jongeren in kleinere gemeentes.

Toerisme en recreatie hebben absoluut het potentieel om op een positieve manier bij te dragen aan de leefbaarheid maar dat vereist sturing, stimulering en intensieve samenwerking tussen overheden, tussen ondernemers en overheden, en tussen ondernemers en lokale organisaties. De afgelopen decennia zijn daar eerste stappen ingezet via onder andere destinatie marketingorganisaties (DMO’s). Nu is er een ontwikkeling ingezet naar bestemmingsmanagement en -ontwikkeling. Een en ander is goed terug te zien in nota’s zoals Perspectief 2030 van het NBTC, de leidraad Bestemmingsmanagement, de Agenda Bewuste Bestemmingen van CELTH en de daarmee samenhangende lokale en regionale toeristische visies. Deze prachtige toekomstbeelden en vergezichten worden samen met ondernemers, experts en lokale stakeholders ontwikkeld maar in de dagelijkse realiteit waarin ondernemers tegelijkertijd samenwerken en concurreren om een boterham te verdienen moet nog veel gebeuren om die visies te realiseren. Het bestuurlijk instrumentarium van omgevingsvisies, bestemmingsplannen, vergunning verlening & handhaving, investeringen en subsidies blijkt vaak niet optimaal ingezet om te sturen op de gewenste ontwikkelingen. Met andere woorden het organiserend vermogen is nog onvoldoende ontwikkeld om te komen tot (mandaat voor) duurzame en productieve coalities van publieke en private partners.

Als bestemmingsmanagement en ontwikkeling moeten bijdragen aan de kwaliteit van leven en de kwaliteit van de fysieke omgeving vereist dat bovendien afstemming met andere beleidsvelden zoals ruimtelijke ordening, milieu, huisvesting, cultuur, sociale zaken en mobiliteit waar heel andere vraagstukken bovenaan de agenda staan. Toerisme, gastvrijheid en recreatie vallen vaak in de kieren tussen die beleidsvelden of vormen een sluitstuk of voetnoot in de planvorming doordat de sector geen duidelijke stem heeft aan tafel en het belang van vrijetijd in economische en sociale zin maar beperkt wordt onderkent. Ruim dertig jaar geleden pleitte professor Hans Mommaas daarom al voor een ministerie voor vrijetijd en toerisme. Dezelfde Hans Mommaas die recent afzwaaide als directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en in die hoedanigheid het kabinet regelmatig wees op de fysieke, planologische, klimatologische en juridische grenzen van Nederland als het gaat om ruimte voor natuur, landbouw, woningbouw en recreatie. Bestemmingsmanagement vereist dus bewuste, slimme en weloverwogen keuzes waarbij niet groei maar synergie als middel moet worden ingezet voor het bereiken van maatschappelijke doelen.

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

07/11/24
Destinatieorganisaties bundelen krachten in belevingsconcept rivieren
Met het nieuwe belevingsconcept 'De Rivier, je kunt er niet omheen' heeft de Initiatiefgroep 3e Waterverhaal de ambitie de verhalen van de rivieren de IJssel, en de Rijn/Nederrijn, Waal & Maas rondom de Groene Metropool Regio te laten spreken.
06/11/24
Deelfietsen om toerisme te ondersteunen in Gooi en Vechtstreek
Deelfietsen kunnen in de Gooi en Vechtstreek de bereikbaarheid verbeteren en toeristen verder op weg te helpen. Het afgelopen jaar deed de provincie Noord-Holland onderzoek naar de mogelijkheden om deelfietsen in deze regio in te zetten.
06/11/24
Subsidieregeling over het verhaal van Flevoland opengesteld
De provincie Flevoland heeft de subsidieregeling opengesteld voor ondernemers en organisaties die het verhaal van Flevoland willen vertellen en bezoekers willen laten beleven. Het verhaal van Flevoland gaat over nieuw land op de zeebodem.
06/11/24
Exclusief voor leden
ANVR naar de rechter voor reclameverbod
ANVR stapt naar de rechter om het reclameverbod op fossiele reclames in Den Haag aan te vechten. Het verbod is volgens ANVR een ‘ernstige inperking’ van de vrijheid van meningsuiting. Bovendien heeft de gemeente Den Haag een onzorgvuldig besluit genomen.
30/10/24
Menno Stokman verlaat CELTH na zeven jaar
Menno Stokman, directeur van het Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality (CELTH), neemt na ruim zeven jaar afscheid. Per 1 januari 2025 treedt hij in dienst bij de gemeente Wageningen als strategisch adviseur voor het Netwerk Kennissteden Nederland.
29/10/24
Kennisevent Zet je regio op de kaart 2024: Balans in jouw bestemming
NRIT organiseert in samenwerking met CELTH en de Recreatie Vakbeurs het kennisevent ‘Zet je regio op de kaart 2024: Balans in jouw bestemming. Primeur voor Nederland. Presentatie van internationaal onderzoek: 'Creating equitable destinations: How to manage and distribute tourism’s value to better serve communities'.
25/10/24
Motie voor impacttoets btw-verhoging logies haalt het niet
De motie van Tweede Kamerleden Joost Sneller (D66) en Pieter Grinwis (ChristenUnie) voor een impacttoets op de voorgestelde btw verhoging voor logies heeft het niet gehaald. Brancheorganisatie HISWA-RECRON richt zich nu op de Eerste Kamer die heel kritisch is op deze maatregel.
18/10/24
Database logiesaccommodaties NL online
De Landelijke Data Alliantie heeft de Database Logiesaccommodaties NL gelanceerd. In deze database het aanbod van logiesaccommodaties in Nederland: van hotels, appartementen, bed&breakfast, huisjes- en kampeerterreinen tot groepsaccommodaties. Het aanbod is geïnventariseerd, verrijkt met relevante indicatoren en op een online platform beschikbaar gesteld door NRIT en Bureau Nijdam.