Deze website maakt gebruik van cookies.Meer informatieDeze melding verbergen

Geplaatst op: 09-05-2020
Auteur: Frank Verkoijen

Van de verblijfsrecreatieparadox naar de toerismeparodie…

Van de verblijfsrecreatieparadox naar de toerismeparodie…
Afbeelding van Yevhen Paramonov via Pixabay
Deel 1 van de toerismeparodie

RECRON lanceerde ooit eens de term ‘verblijfsrecreatieparadox’ waarmee vooral de mismatch tussen vraag en aanbod in de verblijfsrecreatieve sector werd aangeduid: te veel eenzijdig aanbod dat niet van de markt verdwijnt maar tegelijkertijd wordt er nog vrolijk bijgebouwd.

De introductie van deze term, die jaren later gemeengoed is geworden, heeft aardig wat te weeg gebracht: vrijwel elke provincie en tientallen gemeenten in Nederland hebben sinds die tijd onderzoek laten uitvoeren naar de vitaliteit van hun verblijfsrecreatieve sector en er is inmiddels zelfs een Landelijke Actie Agenda opgestart. Chapeau, er is nog een lange weg te gaan, maar de eerste stappen zijn gezet om de sector wat minder paradoxaal te maken….

Eens kijken of dat nog een keer werkt… maar dan met de term de ‘toerismeparodie’. Ik kwam op deze term na het lezen van een hilarisch reisboek van Pete McCarthy, een Engelsman die in Ierland op zoek gaat naar zijn Ierse roots. Het boekt dateert uit het jaar 2002 en stond jarenlang in de Britse bestseller top tien.

Waarom was het boek zo populair? Engelsen hebben het meestal niet zo op Ieren en waarom zou je er een boek over lezen als je er per boot of vliegtuig voor een appel en een ei heen kunt gaan om het zelf te aanschouwen? In dat laatste zit ‘m zowel de vraag als het antwoord.

De kern van het boek gaat over het feit dat Ierland (maar hiervoor mag je ook Amsterdam, New York, Giethoorn, Venetië, Parijs, Barcelona of de Taj Mahal invullen) zo door toeristen wordt overlopen ‘op zoek naar het echte Ierland’ dat deze bestemmingen zich hier dermate op hebben aangepast, dat ze feitelijk een parodie van zich zelf zijn geworden. Ik kan me nog herinneren dat ik twee jaar geleden weer eens bij de ‘Sagrada Familia’ was, en in tegenstelling tot mijn eerdere bezoeken enkele decennia eerder, was het uitgegroeid tot een poppenkast van wereldformaat. Misschien wel de mooiste kerk ter wereld ondergesneeuwd door ballonnen, confetti en suikerspinnen…

Er is een lineair negatief verband tussen de belevingswaarde van mooie binnensteden, prachtige kerken of natuurwonderen en het aantal aanwezige snoepkramen en souvenirwinkels….

No doubt about it…
De binnenstad van Barcelona kent meer bedden voor toeristen dan voor eigen inwoners. Bij Disneyland Parijs kan ik me daar nog iets bij voorstellen, dat is er voor gebouwd, maar bij een stad als Amsterdam of Barcelona niet. Zonder overheidsmaatregelen vervallen ze tot een parodie van zich zelf en bij de eerste de beste flinke tegenwind (zoals die nu bijvoorbeeld op orkaankracht door de wereld raast) stort het hele kaartenhuis in elkaar.

Welkom in een lege huls!
Een ander boek, dat ik ooit in mijn studententijd las, heet ‘Too Many People’van Sir Roy Calne en dit boek geeft deels de kern van het probleem aan: er zijn (toen al – 1994) te veel mensen op deze wereldbol. En mensen zijn kuddedieren zoals we weten. Het is dus niet gek dat iedereen de Mona Lisa een keer wil zien en het daarom in die zaal (ik ben er ooit eens uit weggevlucht) erg druk is… en dan druk ik me nog zachtjes uit – het was een hel. Maar moeten we dat eigenlijk wel willen?
Ik denk van niet. De coronacrisis biedt ons de mogelijkheid toerisme te gaan herzien. Op weg naar toerisme gebaseerd op termen als beleving, respect, intrinsieke waarde, rust en saamhorigheid.

Kijken om het zien, niet om het gezien te hebben…Beleven om het moment, niet om de selfie…Meemaken om de waarde ervan, niet om er mee te kunnen ‘pochen’ …

Makkelijk zal het niet worden. Zodra de crisis voorbij is en lowcost carriers de hele wereld dichtbij brengen zal het snel weer ‘business as usual’ worden. Behalve als je als overheid zegt: hier trekken wij de grens. Dat niet iedereen dan overal meer aan kan komen, niet alles meer kan zien, niet overal meer in mag, niet alles meer kan beleven: so be it: de wereld is veel te groot om alles in je leven te zien. Dat lukt helemaal niet. Keuzes maken is helemaal niet erg. In plaats van de Mona Lisa bezoek je dan maar een ander schilderij.. en bekijk je dat echt.. om het te zien…. En niet om te vertellen dat je het hebt gezien….Daarmee kun je je ook prima onderscheiden, want wie heeft de Mona Lisa nou nog niet gezien (nou jij dus straks)… Kijk eens hoe uniek je dan bent. En bovendien: er zijn nog genoeg mooie plekken, schilderijen of kerken over als alternatief waar je als toerist maar al te zeer welkom bent.

Een mooi voorbeeld is die groep Nederlandse voetbalfans die als hobby hebben om zo veel mogelijk oude aftandse Engelse voetbalstadions te bezoeken, in plaats van de voetbaltempels in Manchester of London. Wedden dat de pints er bovendien beter smaken en goedkoper zijn? En je geen prefab marketingverhaaltje te horen krijgt van een verveelde suppoost tijdens je rondleiding samen met Italianen, Brazilianen en Duitsers? Maar een authentiek verhaal van diehardfans die met passie en overtuiging hun ‘cluppie’ voor eeuwig bij jou in het hart willen planten?

En wil je weten hoe ze het in Ierland opgelost hebben? Lees eerst het boek van McCarthy (de eerste die reageert mag het komen ophalen) voordat je er zelf met Ryanair heen vliegt! Voorpret is trouwens ook het halve werk! Heb je twee maal pret voor de helft van de prijs… toch?

(in het nog te verschijnen deel 2 van deze blog gaan we in op mogelijke oplossingen)
Trefwoorden: toerisme, overtoerisme, beleid, vakanties, verblijfsrecreatie

||| Nieuws |||

16/05/25
Exclusief voor leden
Taiwan opent toeristisch informatiecentrum in Amsterdam
Met de officiële opening van het Taiwan Tourism Information Center (TTIC) in Amsterdam op 15 mei 2025 zet de Taiwan Tourism Administration (TTA) een grote stap om haar positie op de Nederlandse toeristische markt te versterken.
15/05/25
Exclusief voor leden
30% van de Nederlanders kan niet met vakantie zonder vakantiegeld
Komende week wordt het vakantiegeld weer overgemaakt naar miljoenen Nederlanders. Waar de één al koffers aan het pakken is, kijkt de ander of er nog geld overblijft voor een uitje ná het betalen van de vaste lasten.
13/05/25
Exclusief voor leden
Geopolitieke spanningen beïnvloeden boekingen reiswereld
Na het vroegboekseizoen 2025, waarin veel Nederlanders hun zomervakantie al vroeg in het jaar vastleggen, is nu het last minute seizoen aangebroken. Uit onderzoek van bureau iVOX, in opdracht van Sunweb onder 1000 Nederlanders, blijkt dat geopolitieke spanningen, natuurrampen en extreem weer een merkbare invloed hebben op de last minute vakantieplannen van Nederlanders.
13/05/25
Exclusief voor leden
Hoe gaan Nederlanders deze zomer op vakantie?
Deze zomer gaat de helft van de Nederlanders op vakantie. Ze gaan meer met het vliegtuig, boeken meer pakketreizen en geven meer uit dan vorig jaar. Opvallend is dat veel Nederlanders hun vakantie in 2025 anders dan eerder willen inrichten.
08/05/25
Prijsvergelijking en de populairste campings van Europa in 2025
Hoeveel betalen kampeerders voor een overnachting in Europa in 2025? Camping.info, een van Europa's beste campinggidsen, heeft de populairste campings voor meer dan 30 Europese landen geïdentificeerd.
08/05/25
Exclusief voor leden
Trend stedentrips: toerist wil minder uitgeven maar koopt duurdere vliegticket
Valencia staat in het voorjaar van 2025 bovenaan de lijst van populairste stedentripbestemmingen, vóór Barcelona en Lissabon. Vooral aan de onderkant van de top 10 wisselen de steden. De klant wil besparen in de uitgaven maar krijgt duurdere vliegtickets aangeboden.
07/05/25
Exclusief voor leden
Amsterdam verandert
Amsterdam bestaat 750 jaar. De stad met zijn vele grachten is een ware magneet voor toeristen. Hoe verandert deze toekomst na zijn verjaardag? Dat beeld kun je opstellen na de ToekomstTiendaagse.
02/05/25
Exclusief voor leden
Vakantieboekingen stabiel met grote verschillen tussen bestemmingen
De vakantieboekingen zoals ANVR die maandelijks meet met Nielsen IO (voorheen GfK) laten in maart een hele lichte terugval zien. Wel met forse uitschieters. De VS als vakantiebestemming flink in de min en een forse groei voor de VS en Zweden. Over het eerste kwartaal bezien lopen de boekingen nog 3% achter op dezelfde periode in 2024.