Geplaatst op: 19-05-2023
Auteur: Stefan Hartman en Bert Smit

Bestemmingsmanagement vereist betere verankering van recreatie en toerisme in het bestuurlijk instrumentarium

Bestemmingsmanagement vereist betere verankering van recreatie en toerisme in het bestuurlijk instrumentarium
Afbeelding van 0fjd125gk87 via Pixabay

Vrijwel dagelijks berichten nieuwsmedia over de dilemma’s van Nederlandse overheden en ondernemers als het gaat om het managen van de groei en spreiding van toerisme. We zien discussies over verantwoorde hoeveelheden vluchten op Schiphol, over de bijdrage die krimp en groei van het aantal hotelkamers en Airbnb’s kan hebben op de leefbaarheid in verschillende gemeenten en over de balans in ruimte gebruik voor natuur, wonen, recreatie, toerisme en de landbouwsector. Met andere woorden Nederland worstelt met de fysieke, sociaalmaatschappelijke en juridische grenzen aan de groei waar de Club van Rome ons al voor waarschuwde in de jaren 70 van de vorige eeuw.

De afgelopen decennia heeft de nadruk in overheidsbeleid veelal gelegen op ontwikkeling van toerisme vanuit de gedachte dat economische vooruitgang automatisch zou leiden tot meer welvaart voor iedereen in Nederland. Intussen zien we dat dat niet altijd zo is. Veel van het in toerisme verdiende geld vloeit weg naar aandeelhouders en bedrijven buiten de bestemming, terwijl de salarissen voor werknemers nog steeds laag zijn. De leefbaarheid staat zowel in Amsterdam als in bijvoorbeeld kleine gemeenten in Zuid-Limburg, Groningen en Zeeland onder druk doordat de economisch ontwikkeling heeft geleid tot groei in steden en minder voorzieningen en minder jongeren in kleinere gemeentes.

Toerisme en recreatie hebben absoluut het potentieel om op een positieve manier bij te dragen aan de leefbaarheid maar dat vereist sturing, stimulering en intensieve samenwerking tussen overheden, tussen ondernemers en overheden, en tussen ondernemers en lokale organisaties. De afgelopen decennia zijn daar eerste stappen ingezet via onder andere destinatie marketingorganisaties (DMO’s). Nu is er een ontwikkeling ingezet naar bestemmingsmanagement en -ontwikkeling. Een en ander is goed terug te zien in nota’s zoals Perspectief 2030 van het NBTC, de leidraad Bestemmingsmanagement, de Agenda Bewuste Bestemmingen van CELTH en de daarmee samenhangende lokale en regionale toeristische visies. Deze prachtige toekomstbeelden en vergezichten worden samen met ondernemers, experts en lokale stakeholders ontwikkeld maar in de dagelijkse realiteit waarin ondernemers tegelijkertijd samenwerken en concurreren om een boterham te verdienen moet nog veel gebeuren om die visies te realiseren. Het bestuurlijk instrumentarium van omgevingsvisies, bestemmingsplannen, vergunning verlening & handhaving, investeringen en subsidies blijkt vaak niet optimaal ingezet om te sturen op de gewenste ontwikkelingen. Met andere woorden het organiserend vermogen is nog onvoldoende ontwikkeld om te komen tot (mandaat voor) duurzame en productieve coalities van publieke en private partners.

Als bestemmingsmanagement en ontwikkeling moeten bijdragen aan de kwaliteit van leven en de kwaliteit van de fysieke omgeving vereist dat bovendien afstemming met andere beleidsvelden zoals ruimtelijke ordening, milieu, huisvesting, cultuur, sociale zaken en mobiliteit waar heel andere vraagstukken bovenaan de agenda staan. Toerisme, gastvrijheid en recreatie vallen vaak in de kieren tussen die beleidsvelden of vormen een sluitstuk of voetnoot in de planvorming doordat de sector geen duidelijke stem heeft aan tafel en het belang van vrijetijd in economische en sociale zin maar beperkt wordt onderkent. Ruim dertig jaar geleden pleitte professor Hans Mommaas daarom al voor een ministerie voor vrijetijd en toerisme. Dezelfde Hans Mommaas die recent afzwaaide als directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en in die hoedanigheid het kabinet regelmatig wees op de fysieke, planologische, klimatologische en juridische grenzen van Nederland als het gaat om ruimte voor natuur, landbouw, woningbouw en recreatie. Bestemmingsmanagement vereist dus bewuste, slimme en weloverwogen keuzes waarbij niet groei maar synergie als middel moet worden ingezet voor het bereiken van maatschappelijke doelen.

||| Nieuws |||

18/04/25
Exclusief voor leden
Efteling kondigt nieuwe familieattractie en heropening van Wonder Hotel aan
De Efteling heeft spannende nieuwtjes voor haar bezoekers. Zo komt er een nieuwe familie-attractie en heropent het Eftelinghotel na een grondige renovatie.
18/04/25
Camperverhuurplatform Goboony professionaliseert hulpverlening
Goboony, het grootste camperdeelplatform van Europa, gaat een nauwe samenwerking aan met VHD Alarmcentrale, dé specialist in camperhulpverlening.
16/04/25
Exclusief voor leden
TopParken realiseert tien appartementen in centrumgebouw Lage Vuursche
TopParken biedt op haar Utrechtse vakantiepark Résidence Lage Vuursche vanaf het aanstaande Paasweekend 10 luxe vakantieappartementen aan. De appartementen zijn geschikt voor maximaal vier personen en bevinden zich in het nieuwe centrumgebouw, waar ook het nieuwe restaurant en wellnesscentrum te vinden zijn.
15/04/25
Peter Gillis veroordeeld tot celstraf voor omvangrijke belastingfraude
De rechtbank Oost-Brabant heeft vandaag een Peter Gillis veroordeeld tot een gevangenisstraf. Ook zijn ex-vrouw en dochter zijn veroordeeld en moeten een taakstraf uitvoeren. Hij is schuldig bevonden aan belastingfraude die onder zijn leiding gedurende ten minste vijf jaar plaatsvond.
14/04/25
Hoofdkantoor Landal in Amsterdam geopend
Door de fusie van Landal GreenParks en Roompot verhuist een groot deel van de kantoormedewerkers van Zwolle, Den Haag, Uithoorn en Goes naar Amsterdam. Zo´n 300 medewerkers werken vanuit één internationaal hoofdkantoor aan de Wibautstraat en vormen een internationale hub voor kantoren en parken.
14/04/25
Exclusief voor leden
Center Parcs opent eerste Scandinavische resort in Denemarken
Na dertien jaar van planning en voorbereiding opent Center Parcs op 20 juni 2025 haar allereerste vakantiepark in Scandinavië. Het resort verwacht jaarlijks 450.000 overnachtingen en 25.000 dagbezoekers, wat een economische impuls zal geven aan de regio Nordals.
10/04/25
Dormio Group breidt internationaal uit
De Dormio Group heeft in Portugal Duna Parque overgenomen en breidt ook op Curaçao en in Europa uit. Dormio groeit daarmee van 41 naar 61 locaties.
10/04/25
Exclusief voor leden
Meer kampeerders willen comfort en privacy op het toilet en onder de douche
Sinds begin 2024 is het aantal campings dat privé-sanitair aanbiedt met 20% gestegen, zo concludeert campingspecialist ACSI na de jaarlijkse inventarisatie van bijna 10.000 campings in heel Europa. Bij ruim 1 op de 10 campings is het nu mogelijk om een eigen douche en toilet te reserveren, waarbij Nederland de boventoon voert.