Geplaatst op: 19-05-2023
Auteur: Stefan Hartman en Bert Smit

Bestemmingsmanagement vereist betere verankering van recreatie en toerisme in het bestuurlijk instrumentarium

Bestemmingsmanagement vereist betere verankering van recreatie en toerisme in het bestuurlijk instrumentarium
Afbeelding van 0fjd125gk87 via Pixabay

Vrijwel dagelijks berichten nieuwsmedia over de dilemma’s van Nederlandse overheden en ondernemers als het gaat om het managen van de groei en spreiding van toerisme. We zien discussies over verantwoorde hoeveelheden vluchten op Schiphol, over de bijdrage die krimp en groei van het aantal hotelkamers en Airbnb’s kan hebben op de leefbaarheid in verschillende gemeenten en over de balans in ruimte gebruik voor natuur, wonen, recreatie, toerisme en de landbouwsector. Met andere woorden Nederland worstelt met de fysieke, sociaalmaatschappelijke en juridische grenzen aan de groei waar de Club van Rome ons al voor waarschuwde in de jaren 70 van de vorige eeuw.

De afgelopen decennia heeft de nadruk in overheidsbeleid veelal gelegen op ontwikkeling van toerisme vanuit de gedachte dat economische vooruitgang automatisch zou leiden tot meer welvaart voor iedereen in Nederland. Intussen zien we dat dat niet altijd zo is. Veel van het in toerisme verdiende geld vloeit weg naar aandeelhouders en bedrijven buiten de bestemming, terwijl de salarissen voor werknemers nog steeds laag zijn. De leefbaarheid staat zowel in Amsterdam als in bijvoorbeeld kleine gemeenten in Zuid-Limburg, Groningen en Zeeland onder druk doordat de economisch ontwikkeling heeft geleid tot groei in steden en minder voorzieningen en minder jongeren in kleinere gemeentes.

Toerisme en recreatie hebben absoluut het potentieel om op een positieve manier bij te dragen aan de leefbaarheid maar dat vereist sturing, stimulering en intensieve samenwerking tussen overheden, tussen ondernemers en overheden, en tussen ondernemers en lokale organisaties. De afgelopen decennia zijn daar eerste stappen ingezet via onder andere destinatie marketingorganisaties (DMO’s). Nu is er een ontwikkeling ingezet naar bestemmingsmanagement en -ontwikkeling. Een en ander is goed terug te zien in nota’s zoals Perspectief 2030 van het NBTC, de leidraad Bestemmingsmanagement, de Agenda Bewuste Bestemmingen van CELTH en de daarmee samenhangende lokale en regionale toeristische visies. Deze prachtige toekomstbeelden en vergezichten worden samen met ondernemers, experts en lokale stakeholders ontwikkeld maar in de dagelijkse realiteit waarin ondernemers tegelijkertijd samenwerken en concurreren om een boterham te verdienen moet nog veel gebeuren om die visies te realiseren. Het bestuurlijk instrumentarium van omgevingsvisies, bestemmingsplannen, vergunning verlening & handhaving, investeringen en subsidies blijkt vaak niet optimaal ingezet om te sturen op de gewenste ontwikkelingen. Met andere woorden het organiserend vermogen is nog onvoldoende ontwikkeld om te komen tot (mandaat voor) duurzame en productieve coalities van publieke en private partners.

Als bestemmingsmanagement en ontwikkeling moeten bijdragen aan de kwaliteit van leven en de kwaliteit van de fysieke omgeving vereist dat bovendien afstemming met andere beleidsvelden zoals ruimtelijke ordening, milieu, huisvesting, cultuur, sociale zaken en mobiliteit waar heel andere vraagstukken bovenaan de agenda staan. Toerisme, gastvrijheid en recreatie vallen vaak in de kieren tussen die beleidsvelden of vormen een sluitstuk of voetnoot in de planvorming doordat de sector geen duidelijke stem heeft aan tafel en het belang van vrijetijd in economische en sociale zin maar beperkt wordt onderkent. Ruim dertig jaar geleden pleitte professor Hans Mommaas daarom al voor een ministerie voor vrijetijd en toerisme. Dezelfde Hans Mommaas die recent afzwaaide als directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en in die hoedanigheid het kabinet regelmatig wees op de fysieke, planologische, klimatologische en juridische grenzen van Nederland als het gaat om ruimte voor natuur, landbouw, woningbouw en recreatie. Bestemmingsmanagement vereist dus bewuste, slimme en weloverwogen keuzes waarbij niet groei maar synergie als middel moet worden ingezet voor het bereiken van maatschappelijke doelen.

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

26/09/23
Vacansoleil vraagt surseance van betaling aan
De Nederlandse aanbieder van campingvakanties Vacansoleil heeft vandaag surseance van betaling aang...
26/09/23
Schiphol krijgt toch natuurvergunning ondanks kritiek op stikstofpositie
Voor luchthaven Schiphol is het belangrijk dat het de natuurvergunning krijgt. Daarmee kan de luchthaven gewoon doorgaan maar het is een gevoelig punt.
26/09/23
Rijksmuseum Amsterdam werkt samen met Disney
Mickey Mouse in het Rijks? Het is niet de meest voor de hand liggende combinatie. Het Rijksmuseum werkt samen met Disney aan een nieuw familieprogramma. Dit programma wordt feestelijk gelanceerd tijdens de familiemaand die het Rijksmuseum jaarlijks in oktober organiseert.
26/09/23
Exclusief voor leden
Fors meer Nederlanders naar buitenland in herfstvakantie
Uit boekingscijfers van Sunweb Group, de aanbieder die actief is met merken Sunweb en Eliza was here, blijkt dat het aantal boekingen naar het zonnige buitenland in die periode flink is gestegen. Ondertussen verkopen ook de reizen voor de winterperiode 2023/2024 al beter.
26/09/23
Ministerie van EZK steunt plannen voor Landelijke Raad voor Recreatie en Toerisme
Op de Toerisme Top gisteren ruim aandacht voor de grote opgaven waar het gastvrijheidsdomein de komende jaren voor staat. Rob van Gijzel presenteerde daar in een panelgesprek met dagvoorzitter Carrie ten Napel het rapport ‘Ruimte Maken’ dat hij met de Samenwerkingstafel Gastvrijheidsdomein heeft ontwikkeld. Zijn conclusies en aanbevelingen moeten de sector definitief aan tafel bij andere beleidsbepalende domeinen krijgen.
25/09/23
Opnieuw forse groei toerisme in Nederland
Het inkomend verblijfsbezoek trekt verder aan. Dit jaar brengen naar verwachting ruim 20 miljoen internationale gasten een bezoek aan Nederland. Dat is een stijging van 30% ten opzichte van vorig jaar. Het aantal Nederlanders dat in eigen land op vakantie gaat blijft met bijna 29 miljoen stabiel.
22/09/23
Exclusief voor leden
Waarom is het perspectief duurzaam vliegen met waterstof voor Rotterdam zo goed?
Op de startbaan ziet het er nog klein uit maar de drone met waterstof als brandstof kan het pad vrijmaken voor échte vluchten. Waterstof lijkt voor Rotterdam The Hague Airport een snellere optie voor de ontwikkeling van duurzaam vliegen dan een vliegtuig gevuld met zware batterijen.
22/09/23
Exclusief voor leden
Beschikbaar inkomen stijgt
Het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens was in het tweede kwartaal van dit jaar 1,4 procent hoger dan een jaar eerder. Dat lijkt een goed signaal voor de vrijetijdseconomie. Daarmee hebben gezinnen genoeg in de huishoudbeurs om te besteden aan toerisme en recreatie.