Deze website maakt gebruik van cookies.Meer informatieDeze melding verbergen

Geplaatst op: 09-05-2020
Auteur: Frank Verkoijen

Van de verblijfsrecreatieparadox naar de toerismeparodie…

Van de verblijfsrecreatieparadox naar de toerismeparodie…
Afbeelding van Yevhen Paramonov via Pixabay
Deel 1 van de toerismeparodie

RECRON lanceerde ooit eens de term ‘verblijfsrecreatieparadox’ waarmee vooral de mismatch tussen vraag en aanbod in de verblijfsrecreatieve sector werd aangeduid: te veel eenzijdig aanbod dat niet van de markt verdwijnt maar tegelijkertijd wordt er nog vrolijk bijgebouwd.

De introductie van deze term, die jaren later gemeengoed is geworden, heeft aardig wat te weeg gebracht: vrijwel elke provincie en tientallen gemeenten in Nederland hebben sinds die tijd onderzoek laten uitvoeren naar de vitaliteit van hun verblijfsrecreatieve sector en er is inmiddels zelfs een Landelijke Actie Agenda opgestart. Chapeau, er is nog een lange weg te gaan, maar de eerste stappen zijn gezet om de sector wat minder paradoxaal te maken….

Eens kijken of dat nog een keer werkt… maar dan met de term de ‘toerismeparodie’. Ik kwam op deze term na het lezen van een hilarisch reisboek van Pete McCarthy, een Engelsman die in Ierland op zoek gaat naar zijn Ierse roots. Het boekt dateert uit het jaar 2002 en stond jarenlang in de Britse bestseller top tien.

Waarom was het boek zo populair? Engelsen hebben het meestal niet zo op Ieren en waarom zou je er een boek over lezen als je er per boot of vliegtuig voor een appel en een ei heen kunt gaan om het zelf te aanschouwen? In dat laatste zit ‘m zowel de vraag als het antwoord.

De kern van het boek gaat over het feit dat Ierland (maar hiervoor mag je ook Amsterdam, New York, Giethoorn, Venetië, Parijs, Barcelona of de Taj Mahal invullen) zo door toeristen wordt overlopen ‘op zoek naar het echte Ierland’ dat deze bestemmingen zich hier dermate op hebben aangepast, dat ze feitelijk een parodie van zich zelf zijn geworden. Ik kan me nog herinneren dat ik twee jaar geleden weer eens bij de ‘Sagrada Familia’ was, en in tegenstelling tot mijn eerdere bezoeken enkele decennia eerder, was het uitgegroeid tot een poppenkast van wereldformaat. Misschien wel de mooiste kerk ter wereld ondergesneeuwd door ballonnen, confetti en suikerspinnen…

Er is een lineair negatief verband tussen de belevingswaarde van mooie binnensteden, prachtige kerken of natuurwonderen en het aantal aanwezige snoepkramen en souvenirwinkels….

No doubt about it…
De binnenstad van Barcelona kent meer bedden voor toeristen dan voor eigen inwoners. Bij Disneyland Parijs kan ik me daar nog iets bij voorstellen, dat is er voor gebouwd, maar bij een stad als Amsterdam of Barcelona niet. Zonder overheidsmaatregelen vervallen ze tot een parodie van zich zelf en bij de eerste de beste flinke tegenwind (zoals die nu bijvoorbeeld op orkaankracht door de wereld raast) stort het hele kaartenhuis in elkaar.

Welkom in een lege huls!
Een ander boek, dat ik ooit in mijn studententijd las, heet ‘Too Many People’van Sir Roy Calne en dit boek geeft deels de kern van het probleem aan: er zijn (toen al – 1994) te veel mensen op deze wereldbol. En mensen zijn kuddedieren zoals we weten. Het is dus niet gek dat iedereen de Mona Lisa een keer wil zien en het daarom in die zaal (ik ben er ooit eens uit weggevlucht) erg druk is… en dan druk ik me nog zachtjes uit – het was een hel. Maar moeten we dat eigenlijk wel willen?
Ik denk van niet. De coronacrisis biedt ons de mogelijkheid toerisme te gaan herzien. Op weg naar toerisme gebaseerd op termen als beleving, respect, intrinsieke waarde, rust en saamhorigheid.

Kijken om het zien, niet om het gezien te hebben…Beleven om het moment, niet om de selfie…Meemaken om de waarde ervan, niet om er mee te kunnen ‘pochen’ …

Makkelijk zal het niet worden. Zodra de crisis voorbij is en lowcost carriers de hele wereld dichtbij brengen zal het snel weer ‘business as usual’ worden. Behalve als je als overheid zegt: hier trekken wij de grens. Dat niet iedereen dan overal meer aan kan komen, niet alles meer kan zien, niet overal meer in mag, niet alles meer kan beleven: so be it: de wereld is veel te groot om alles in je leven te zien. Dat lukt helemaal niet. Keuzes maken is helemaal niet erg. In plaats van de Mona Lisa bezoek je dan maar een ander schilderij.. en bekijk je dat echt.. om het te zien…. En niet om te vertellen dat je het hebt gezien….Daarmee kun je je ook prima onderscheiden, want wie heeft de Mona Lisa nou nog niet gezien (nou jij dus straks)… Kijk eens hoe uniek je dan bent. En bovendien: er zijn nog genoeg mooie plekken, schilderijen of kerken over als alternatief waar je als toerist maar al te zeer welkom bent.

Een mooi voorbeeld is die groep Nederlandse voetbalfans die als hobby hebben om zo veel mogelijk oude aftandse Engelse voetbalstadions te bezoeken, in plaats van de voetbaltempels in Manchester of London. Wedden dat de pints er bovendien beter smaken en goedkoper zijn? En je geen prefab marketingverhaaltje te horen krijgt van een verveelde suppoost tijdens je rondleiding samen met Italianen, Brazilianen en Duitsers? Maar een authentiek verhaal van diehardfans die met passie en overtuiging hun ‘cluppie’ voor eeuwig bij jou in het hart willen planten?

En wil je weten hoe ze het in Ierland opgelost hebben? Lees eerst het boek van McCarthy (de eerste die reageert mag het komen ophalen) voordat je er zelf met Ryanair heen vliegt! Voorpret is trouwens ook het halve werk! Heb je twee maal pret voor de helft van de prijs… toch?

(in het nog te verschijnen deel 2 van deze blog gaan we in op mogelijke oplossingen)
Trefwoorden: toerisme, overtoerisme, beleid, vakanties, verblijfsrecreatie

||| Nieuws |||

08/07/25
Exclusief voor leden
Slagharen lanceert voordelig Familieticket
Attractie- & Vakantiepark Slagharen introduceert een nieuw Familieticket, speciaal ontworpen voor gezinnen die samen een dag vol avontuur willen beleven. Het ticket biedt toegang voor vier personen tegen een vast, aantrekkelijk tarief en is vanaf deze week verkrijgbaar via de website van het park.
08/07/25
Rustwat opnieuw verkozen tot leukste waterrasterras
Voor het tweede jaar op rij is Rustwat aan de Linge uitgeroepen tot ‘Het leukste terras aan het water’ in het Rivierengebied. Het terras wist opnieuw de meeste stemmen te verzamelen tijdens de jaarlijkse verkiezing van Stichting Bureau Toerisme.
08/07/25
Exclusief voor leden
Minor Hotels sleutelt aan B2B platformen
Minor Hotels (560 hotels wereldwijd) zet een stap binnen de B2B-strategie met de lancering van Minor...
07/07/25
SVR vraagt om betaalbaar houden van kampeervakanties
Stichting Vrije Recreatie (SVR) meldt dat kampeervakanties té duur dreigen te worden voor de gast door stijgende toeristenbelasting in combinatie met stijgende kosten bij horeca en supermarkten.
04/07/25
Exclusief voor leden
ZooParc Overloon opent nieuw expeditiegebied Ngyuwe
ZooParc Overloon heeft vandaag het langverwachte expeditiegebied Ngyuwe geopend voor abonnementhouders. Dit nieuwe deel van het park staat volledig in het teken van Tropisch Afrika en is vanaf 11 juli toegankelijk voor alle bezoekers.
04/07/25
Nieuwe erfgoedroute-app brengt Limburgs verleden tot leven
Onder grote belangstelling is de gratis app Erfgoed Route Limburg gelanceerd. De app biedt wandelaars en fietsers een unieke manier om het erfgoed van Noord- en Midden-Limburg te beleven via audio- en videoverhalen op locatie.
04/07/25
Nieuw regionaal Limburgs congresbureau zet in op internationale kenniscongressen
Limburg krijgt een provinciebreed opererend congresbureau dat zich richt op het aantrekken van internationale meerdaagse congressen, met een focus op wetenschap en innovatie. Het vernieuwde bureau is een doorontwikkeling van het Maastricht Convention Bureau (MCB).
04/07/25
Nieuwe fietsroute rond het IJsselmeer met veerverbindingen
De veerverbindingen tussen Enkhuizen, Stavoren, Urk en Medemblik zijn voortaan onderdeel van de fiets- en wandelnetwerken van Noord-Holland, Friesland en Urk. Dit maakt het eenvoudiger om recreatieve routes over het IJsselmeer te plannen.