Joie de vivre
Vrijetijd - of ‘leisure’ - wordt vaak geassocieerd met plat vermaak, hedonistisch consumentisme, of vluchtige beleving. Leisure staat voor velen synoniem aan het attractiepark, de kermis of de bioscoop: plekken die we veelal verbinden met het ‘niet-serieuze’. Toch hebben deze plekken een bijzondere betekenis in ons dagelijks leven. Het zijn de contexten waarin we samen zijn met mensen om wie we geven, waarin we betekenis geven aan wie we zijn, en waarin we de vrijheid vieren. Dit zijn plekken waarin we onze vrije tijd besteden; tijd die vrij beschikbaar is, niet omdat we móeten, maar omdat we wíllen. Dit zijn de contexten waarin we bijkomen van een drukke werkweek en waarin we bestaande rollen, zoals directeur of werkloze, moeder of mantelzorger, professor of student, bibliothecaris of analfabeet, van ons afleggen. Contexten waarin we bestendigen wie we zijn en van wie of wat we houden. Attractiepark, kermis en bioscoop. Voetbalstadion, restaurant, terras en concertzaal. Plekken van vrijheid die afgelopen vrijdag bruut het toneel werden van vreselijke terroristische aanslagen.
Dergelijke plekken noemt men ook wel third places. Vrijplaatsen, anders dan de woning (first place) of de werkplek (second place), waarin mensen samenkomen rondom gedeelde interesses, emoties en levensstijlen. Platformen waarin we gemeenschappen vormen, en het sociale leven vormgeven. De agora in het antieke Griekenland, de kraamkamers van de democratie, kunnen worden beschouwd als third places; evenals het Tahrirplein, het Taksimplein of het plein van de Hemelse Vrede. Maar ook de concertzaal, waarin het opzwepende ritme van de muziek mensen laat dansen en zingen. Het stadion, waarin de zinderende spanning van de wedstrijd iedere toeschouwer tot een gelijke maakt. Of het restaurant of het terras, waar vrienden serieuze gesprekken voeren of juist de stress van de afgelopen week weglachen onder het genot van lekker eten en drinken.
De aanslagen in Parijs van vrijdag 13 november 2015 vonden plaats op vrijetijdplekken, in third places: Stade de France, Le Petit Cambodge, de cafés Le Carillon, La Bonne Bière, La Belle Equipe en Le Comptoir Voltaire, en concertzaal Le Bataclan. Plekken voor vrije tijd, plekken van vrijheid. Plekken die meer zijn dan contexten voor banaal vermaak en plezierzucht. Plekken die voor vele Parijzenaren het verlengde zijn van de woonkamer. Het zijn plekken van betekenis, waarin we het leven vormgeven en het leven vieren. Met de trending hashtag #occupyterrasse laten de Parijzenaren eensgezind zien dat ze hun vrijetijdplekken weer opeisen. Vrijetijd als verzet. Joie de vivre. De Parijzenaren konden het. De Parijzenaren deden het. De Parijzenaren doen het weer.
