Geplaatst op: 03-01-2022
Auteur: Marc Gerlings
NRIT
Publicatie: R&T 2021-5

Urgentie bewuste bestemmingen stijgt net zo snel als de gasprijs

“Laat duurzaamheid niet zomaar over je heenkomen”

Urgentie bewuste bestemmingen stijgt net zo snel als de gasprijs
Paul Peeters: “Waar is het plan vanuit de sector om in 2030 minstens de helft van al die emissies af te krijgen?”

Tijdens de recente Toerisme Top in Winterswijk werd de Herijkte Actieagenda voor de visie Perspectief 2030 Bestemming Nederland gepresenteerd. Duurzaamheid is de vierde van de vijf pijlers die centraal staan in het rapport. CELTH-onderzoeker professor Paul Peeters over het proces achter de Onderzoeksagenda Duurzaamheid, icoonproject van de vierde pijler ‘Verduurzaming moet’. "Te vaak merk ik dat de sector nog te veel in de verdediging gaat in plaats van haar innovatieve kracht te gebruiken voor de onvermijdelijke aanpassingen.”

"Essentieel is dat de toeristisch-recreatieve sector proactief inspeelt op alle wetgeving en regels die de klimaatcrisis, de biodiversiteitscrisis, de energiecrisis en de stikstofcrisis moeten oplossen, de geluidshinder en die de watervervuiling bestrijden en die de circulaire economie moeten realiseren. Neem de klimaatwet: wanneer die strikt wordt uitgevoerd zullen binnen negen jaar de gezamenlijke accommodaties de CO2-emissies gehalveerd moeten hebben. Zo niet, dan kan de helft van de accommodaties in 2030 de deuren sluiten.”

Paul Peeters is de expert in de toeristische sector als het gaat om de carbon footprint van toerisme en transport. Met zijn team, het CSTT van Breda University of Applied Sciences, zette hij het prijswinnende Carmacal footprint reken- en managementtool op. Begin volgend jaar wordt ook een bredere tool, het SASTDES-tool, voor bestemmingen afgerond. Met de ontwikkeling van de Onderzoeksagenda Duurzaamheid kijkt het CSTT over de volle breedte naar de verbetering van duurzaamheid in de toeristische sector. Hij blijft niet bij technische onderzoeksvragen en concepten. De agenda probeert de kennislacunes bij de sector te identificeren en de juiste kennisvragen te herleiden. Deze agenda moet ook leidend worden voor het duurzaamheidsonderzoek bij CELTH. De onderzoeksresultaten zullen van invloed zijn op politieke beslissingen en op koerswijzigingen in het bedrijfsleven. CELTH meldt over de Herijkte Actieagenda: "De coronacrisis heeft enorme gevolgen voor de sector en werpt de volgende vragen op: hoe zorgen we voor duurzaam herstel? Hoe zien we de toekomst van de gastvrijheidssector? Daarom heeft de Taskforce Samenwerking Gastvrijheidssector verzocht om herijking van de Actieagenda. Door dit verzoek én de wens het draagvlak te vergroten, zijn bij de herijking ook de sector, lokale overheden, brancheverenigingen en kennisinstellingen betrokken.” Zo heeft CELTH met Gastvrij Nederland het voortouw genomen in het inzichtelijk maken van de maatschappelijke waarde van de gastvrijheidsindustrie. Want de sector genereert niet alleen een economische waarde maar ook waarde voor de leefomgeving en draagt bij aan sociale processen. Daarnaast gaat CELTH inzicht geven in het aanwezige en gewenste instrumentarium om als overheden te kunnen sturen op zowel de kwantiteit als de kwaliteit van het vrijetijdsaanbod. Dit onderzoek loopt inmiddels en dat kan voor bedrijfsleven en beleidsmakers nieuwe inzichten opleveren in de stimulans van een duurzaam aanbod.

"Je ziet dan meteen het klimaatprobleem, maar ook de actuele stikstofcrisis”

In de sector wordt vaak gegrepen naar de Sustainable Development Goals (SDG) van de VN. Die zijn tastbaar en kunnen internationaal rekenen op een hoge bekendheid. Daar kijkt onderzoeker Paul Peeters anders tegenaan. Voor de onderzoeken grijpt hij liever terug naar de meer klassieke indeling van de feitelijke milieuthema’s als water, lucht, klimaat, afval en de daarop aansluitende Nederlandse wet- en regelgeving. Dat geeft een beter stuur voor de sector meent hij. Als een van de eerste acties binnen de Onderzoeksagenda Duurzaamheid, loopt een literatuurstudie naar het instrumentarium van de Nederlandse wet- en regelgeving die van toepassing is op de toeristische sector. "De SDG’s zijn goed maar deze zijn ook lastig grijpbaar. Het is een set aan doelen die inspeelt op milieu, soms op het bereiken van ander gedrag. De dwarsverbanden zijn in de SDG’s niet altijd helder te maken. Daarom grijpen we als onderzoekers terug op de wetgeving in Nederland van het milieubeleid. Dan kom je alle grote problemen van dit moment tegen en je hebt regels waarmee je kunt sturen. Je ziet dan meteen het klimaatprobleem, maar ook de actuele stikstofcrisis. Wat minder aanwezig maar voor de sector belangrijk, via deze wetgeving kun je ook onderzoek doen naar geluidshinder. Ook voor water- en luchtkwaliteit is veel wetgeving geschreven. Daarmee kunnen we duurzaamheid concreet maken voor de sector en dat is het doel van de agenda.”

Digitale beleving en human capital

Kennisinstelling CELTH en haar partnerhogescholen zijn op meerdere fronten actief in de herijkte actieagenda. Aan nog twee opvallende punten wordt gewerkt. Breda University of Applied Sciences ontwikkelt een stappenplan voor digitale belevingen om zo het toeristisch aanbod te versterken en in contact te blijven of komen met bezoekers. Voor de verhaallijn Nederland Waterland wordt daadwerkelijk een digitale beleving geïmplementeerd.

CELTH is betrokken bij diverse actiepunten rond Human Capital. Er moet in de gastvrijheidssector meer oog komen voor een duurzame arbeidsmarkt, waarin problemen en oplossingen benoemd worden en waar wordt toegewerkt naar een omslag in de mindset van ondernemers en werknemers. Uiteindelijk doel is een duurzame lange termijn personeelsinzet in de gastvrijheidssector.

Ingreep op het landschap

De eerste stap in het ontwikkelen van de Onderzoeksagenda Duurzaamheid bestaat uit een literatuurstudie en een inventarisatie van relevant beleid. Die inventarisatie levert 13 duurzaamheidsthema’s op. Denk daarbij onder meer aan energie, lucht, broeikasgasemissies, luchtkwaliteit, geluidhinder, watergebruik, maar ook sociale effecten. Peeters: "Voor al deze thema’s beschrijven we wat de problemen zijn, welke rol de toeristische sector daarin speelt, welke nationale en internationale wetgeving erop van toepassing is, welke kennis ontbreekt en wat dus op de onderzoeksagenda dient te worden gezet. Ook linken we elk thema aan de bekende VN Sustainable Development Goals (SDG’s). Waterkwaliteit kan gaan over het afvalwater van bedrijven, vanuit bijvoorbeeld campings en jachthavens. De sector heeft ook heel veel plezier van water in de vorm van zwemwater. De kwaliteit van oppervlaktewater is een grote factor in de aantrekkelijkheid van recreatie en van verblijf aan het water. Het geeft ook de kansen dwarsverbanden aan te kaarten. Paul vertelt over een factor die voor beleidsmakers van belang is, de ingreep van de sector op het landschap. "Het landschap wordt door toerisme en recreatie geconsumeerd, maar deze wordt ook duidelijk beïnvloed door bedrijven en bezoekers. Zoals de stevige discussie die er is over het bouwen van accommodaties in de duinen. Daar zijn wel regels voor opgesteld maar dat is gedaan in de vorm van een convenant, het Kustpact.” Enigszins teleurgesteld stelt Paul vast dat die vorm niet sterk is waardoor nu toch meer gebouwd wordt in de kwetsbare kuststrook. "Als de sector zich bewuster wordt van de positie in duurzaamheid kun je problemen voorkomen en het landschap zelf verbeteren. Neem bijvoorbeeld je sociale kwaliteit die je hebt als stad of bestemming. Heeft een bestemming profijt van toerisme of niet? Hoe kun je dat verbeteren? Rondom die aanpak gaan we veel onderzoek opbouwen.”

"Duurzaamheid is niet een apart kamertje in het huis maar een integraal onderdeel van de sector”

Voor de Onderzoeksagenda Duurzaamheid ziet Paul twee grote punten om aan te bouwen. Peeters ziet vaak dat de sector kennis ontbeert over duurzaamheid maar ook niet altijd echt zijn best doet die kennis te vergaren of zelfs de bestaande kennis effectief te benutten. "Ik mis het gevoel van urgentie. Men laat het te veel gewoon over zich heenkomen,” meldt Peeters die altijd duidelijk zegt waar het op staat. "Als je als sector niet aan tafel zit, beland je op de tafel. Neem het voorbeeld dat Nederland van het gas afgaat. Dat geldt uiteraard ook voor alle accommodaties. Dat is al over negen jaar. Technisch weten we allang hoe je een accommodatie naar de nul emissies kunt krijgen. Maar waar is het plan vanuit de sector om in 2030 minstens de helft van al die emissies er af te krijgen? Als bewuste bestemming moet je daarmee vandaag aan de slag.”

Dan komen we op een van de terreinen waar Peeters een expert in is, de carbon footprint. Want in de recreatieve sector lijkt niemand zich daar heel erg druk over te maken. Ondanks goede bedoelingen in duurzaamheid, leeft dit thema niet. Peeters was de architect van Carmacal, een reken- en managementtool om op basis van de nauwkeurige carbon footprint voor de reisindustrie tot een duurzamer aanbod te komen. Maar het tool is vrijwel nergens gebruikt om ‘carbon management’ te integreren in het gehele management van productontwikkeling tot financiën. De kennis van de carbon footprint is er maar de invloed daarvan op managementbeslissingen ligt laag. Peeters legt uit: "We zien dat bedrijven vragen naar economische studies over hun bedrijf, maar dan is kennis van klimaatverandering, en het effect van klimaatbeleid op energieprijzen, en emissiekosten essentieel. Die ontbreekt vaak. Op dit moment stijgen de prijzen van gas explosief. De verwachting is dat energieprijzen sterk zullen stijgen in de komende jaren. Als je businessplan daar onvoldoende rekening mee houdt faalt het bedrijf. Ook al doe je een economische haalbaarheidsstudie, je moet klimaatverandering meenemen. Duurzaamheid is niet een apart kamertje in het huis maar een integraal onderdeel van de sector.”

Nieuwe accommodaties en het wandelpad

Peeters is zich bewust van het feit dat R&T-lezers graag onderzoeken en kennis toepassen maar niet altijd de onderzoeksrol willen pakken. Hij haalt er daarom nog twee voorbeelden bij om te laten zien dat duurzaamheid de kern van de sector raakt. Het eerste gaat om een persoonlijke observatie. Dicht bij zijn woonplaats is met publiek geld een oude beek hersteld. Uniek aan dit geval is dat er zelfs een werkend industrieterrein voor is afgebroken en het terrein is teruggegeven aan de natuur. Aan die beek is ook een camping gevestigd. De camping heeft aan de rand van zijn grote terrein, met uitzicht over de herstelde beek meerdere Yurts geplaatst. Direct langs de grens van het recreatieterrein loopt een populair wandelpad. Daar zit de angel. "De wandelaars kijken vol tegen de Yurts aan, terwijl zij eerst door het bos en langs de beek liepen. Het lijkt innovatie van de camping maar het is een negatieve invloed op het landschap. Dat hadden ze duurzamer kunnen oplossen door de Yurts iets verder weg te zetten en een paar mooie zitbanken met uitzicht op de beek te plaatsen. Dan hadden wandelaars en campinggasten ervan kunnen genieten. Dat is een andere landschappelijke keuze. Als sector zou je ervoor moeten pleiten dat je beschermde landschappen zelf meehelpt te beschermen. Juist omdat je als sector afhankelijk bent van het landschap.”

Onderzoek geluidsoverlast

Het andere voorbeeld gaat over geluidshinder. Geluid krijgt niet veel aandacht in recreatie en toerisme maar is voor veel recreanten een belangrijke factor in de beleving. Paul Peeters was betrokken bij onderzoek (2020) naar de invloed van de geluidshinder van Maastricht Aken Airport op het heuvellandschap in Zuid-Limburg waar veel campings en accommodaties gevestigd zijn. "Een unieke situatie omdat een DMO, Visit Zuid-Limburg, in zijn maag zat met de vliegtuigbewegingen over de regio. Je kunt je voorstellen dat gasten in hun tentje echt last hebben van vluchten die om zeven uur in de ochtend overkomen. Het aantal vluchten lag niet hoog tijdens de onderzoeksperiode maar de regionale overheid had vluchten vergund tot 19.000 per jaar. De DMO vroeg zich af wat er zou gebeuren als al die vluchten zouden worden uitgevoerd. Het is uniek dat een DMO kritisch is over een luchthaven. Meestal wil men via de luchthaven extra bezoekers genereren. Wanneer alle 19000 vluchten zouden worden uitgevoerd, zouden verblijfsgasten weg kunnen blijven met 20 tot 70 miljoen euro per jaar omzetverlies in de sector tot gevolg. Dat moet je dan wel afwegen tegen de eventuele voordelen van de luchthaven.”

Als het aan Paul Peeters en CELTH ligt, moet er nog veel werk worden verzet in betere kennis over duurzaamheid voor doordachte beleids- en managementbeslissingen. Voor meer informatie over de Herijkte Actieagenda en de Onderzoeksagenda Duurzaamheid, kijk op www.celth.nl en https://nbtcmagazine.maglr.com/publieksversie-herijkte-actieagenda/cover

https://www.celth.nl/projecten/herijkte-actieagenda-van-perspectief-bestemming-nederland-2030

https://www.celth.nl/projecten/herijkte-actieagenda-van-perspectief-bestemming-nederland-2030

https://nbtcmagazine.maglr.com/publieksversie-herijkte-actieagenda/cover

https://nbtcmagazine.maglr.com/publieksversie-herijkte-actieagenda/cover

Trefwoorden: duurzaam toerisme

CELTH
 





||| Nieuws |||

29/03/24
Exclusief voor leden
Winstgevendheid Vlaamse logissector omhoog
Mooi onderzoek van onze zuiderburen. De helft van de Vlaamse logiesaccommodaties schreef in 2023 zwarte cijfers. Voor 2024 verwacht bijna de helft van de uitbaters dat de prijzen van de logies zullen stijgen.
29/03/24
Dirk Beljaarts vertrekt bij Koninklijke Horeca Nederland
Na een periode van ruim negen jaar vertrekt Dirk Beljaars voor de zomer als algemeen directeur van Koninklijke Horeca Nederland (KHN).
29/03/24
Trendcongres Toerisme en Vrijetijd 2024 - Zet jouw transitie in
Met zijn aanstekelijke visie op toerisme laat key-note spreker Peter de Wilde (CEO Toerisme Vlaanderen en Agentschap Onroerend Erfgoed) jou de transitie in toerisme beleven op 18 april. Dat is de dag van het Trendcongres Toerisme en Vrijetijd 2024.
25/03/24
Exclusief voor leden
Hotel Noordsee sluit zich aan bij Fletcher
Hotelketen ziet een wens in vervulling gaan met een hotel op Waddeneiland Ameland. Per 1 april zal bij Hotel Noordsee de vlag van Fletcher Hotels in top gaan.
12/03/24
Exclusief voor leden
Avani Museum Quarter Amsterdam hotel open in tweede kwartaal 2024
Minor Hotels, een hospitality groep die in de hele wereld actief is, opent Avani Museum Quarter Amsterdam hotel in het tweede kwartaal van dit jaar.
12/03/24
Exclusief voor leden
MKB-Nederland wil af van verhoging minimumloon
Zet een streep door de voorgenomen extra verhoging van het wettelijk minimumloon per 1 juli aanstaande. Die oproep doen VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan de Tweede Kamer, die donderdag over dit onderwerp debatteert.
12/03/24
Inflatie daalt langzaam met een lichtpuntje voor horeca
Toch is de inflatie voor de consument nog steeds aan de hoge kant. Voor bedrijven in de vrijetijdseconomie is er een lichtpuntje. De prijzen voor onder meer groenten en vlees stijgen minder hard dan het gemiddelde inflatiecijfer.
08/03/24
Exclusief voor leden
Grondaankoop voor The Dutch Mountains
The Dutch Mountains in Eindhoven wordt met een omvang van ruim 65.000 m2 en een hoogte van 133 meter het grootste houten-hybride gebouw van de wereld. Leisure is een belangrijk in deze locatie. Een hotel, wellness en congrescentrum zijn onderdelen van dit unieke gebouw.

||| Agenda |||

18/04/24
18/04/24 t/m 18-04-24: TRENDCONGRES 2024
Op donderdag 18 april 2024 organiseert NRIT samen met de opleidingen Tourism Management van de Neder...
14/05/24
14/05/24 t/m 14-05-24: Bekendmaking ‘Top 10 Meest Innovatieve Vakantieparken van de Benelux’
Op dinsdag 14 mei organiseert Pleisureworld bij Yala in Emmeloord de bekendmaking van de ‘Top 10 M...
05/06/24 t/m 07-06-24
05/06/24 t/m 07-06-24: THE INC Conference
Van 5 tot en met 7 juni 2024 is de Hotelschool The Hague gastheer van de internationale INC Conferen...
11/06/24
11/06/24 t/m 11-06-24: Openhuis Posta7 - FEC & Retailtainment
Op dinsdag 11 juni organiseert Pleisureworld Openhuis bij FEC Posta7. Dat is dé hotspot ...
24/06/24 t/m 26-06-24
24/06/24 t/m 26-06-24: CBTS 2024
Van 24 tot en met 26 juni organiseert de Breda University of Applied Sciences de jaarlijkse CBTS-con...