Geplaatst op: 24-11-2021
Auteur: Arjan Gebraad

Cowboys & Corona

Kunst en social practise op veilige afstand

Cowboys & Corona

Dinsdag 27 april 2021. Veel mensen zoeken naar manieren om tijdens de lockdown samen te komen, zeker op een dag als Koningsdag. Het is de dag voordat de eerste versoepelingen worden ingevoerd, dus mensen staan te popelen. Een van de plekken waar mensen in (te) grote getalen samenkomen is het Spoorpark in Tilburg. Dit park, het grootste burgerinitiatief van de Benelux, is pas een paar jaar open en nog gedeeltelijk in opbouw. Hierdoor is de logistiek van de afvalstromen, sanitair en horeca nog niet optimaal op orde.

Gewichtige Koningsdag

Voorbij de ingang van het Spoorpark van Tilburg staat een weegbrug. Bezoekers worden inclusief tassen gevuld met kleedjes, consumpties, zonnebrandcrème, en alles wat zij verder meehebben, door een groep in uniform gewogen en krijgen een bonnetje mee met daarop hun totaalgewicht. Op het bonnetje staan de titel ‘Prikactie Containerbegrip’ en een praktische uitleg. Bij het verlaten van het park worden de bezoekers nogmaals gewogen. Het doel is met een verschil van nul kilo, of zelfs wat lichter, naar buiten te komen. Dit betekent namelijk dat ze al hun afval hebben meegenomen of wellicht wat extra hebben opgeruimd.

Ons werk biedt hoop, humor, ontspanning, verwarring en houvast ongeacht de manier waarop we dat aanbieden.

Een aantal keer haalde het Spoorpark samen met het Vondelpark in Amsterdam en Park Sonsbeek in Arnhem het nieuws vanwege ontruimingen en de enorme berg afval die bezoekers achterlieten. Om daar iets aan te doen, staat er dus een weegbrug. Aanvankelijk reageren mensen verrast of verbaasd op deze actie en lopen ze met wat verwarring of vragen de weegbrug op. Maar heel vaak gaat men meteen mee in het systeem en wordt de werkelijkheid waar men in terecht komt geaccepteerd: een check van het gewicht om te zien of mensen wel opruimen. Als gaandeweg het gesprek over eigen afval gaat en tussen de kieren de handtekening van Tilburg Cowboys doorsijpelt, komen ook begrip, interesse, eigen beleving en interactie met de kunstenaars tevoorschijn. Of het gedrag van de bezoekers daadwerkelijk verandert blijft natuurlijk een persoonlijke afweging, maar door de interactie met Tilburg Cowboys is er in ieder geval een eerste stap gezet. Wanneer bezoekers bij het verlaten van het park daadwerkelijk ‘nul op de teller’ hebben, ontvangen ze een Kus van de Cowboys: een fikse, rode kusmond die op 1,5 meter uitgedeeld wordt middels een stempel op een bezemsteel. Zo worden bezoekers beloond voor hun individuele verantwoordelijkheid, hun bijdrage aan het schoonhouden van het park en het tonen van hun zogenaamde ‘containerbegrip’.

Wij zijn Tilburg Cowboys

Sinds 2001 maakt Tilburg Cowboys sociaal-artistieke projecten en cultuurparticipatie-avant-la-lettre. We worden nationaal en internationaal erkend en herkend als pioniers en vernieuwers in het domein van social practice en community art. Tilburg Cowboys heeft een eigen manier van denken over kunst. Met een positief-kritische bril reflecteren we op de wereld om ons heen en met onze projecten maken we de samenleving actief deelgenoot van onze bevindingen. Het liefst maakt Tilburg Cowboys kunst die niet in eerste instantie als kunst herkend wordt. Ons werk kan niet bestaan zonder actieve deelname van het publiek. Het liefst is de afstand tussen de kunstenaar, de partners en het publiek zo klein mogelijk. Dat het maatschappelijk draagvlak voor de kunsten in het algemeen op deze manier vergroot kan worden, is een belangrijk neveneffect van onze projecten waar we trots op zijn. De verschijningsvorm van de projecten staat altijd volledig open en de Cowboys schuwen geen enkel medium of discipline. Mede hierdoor staat Tilburg Cowboys aan de wieg van succesvolle, zelfstandig doorgegroeide projecten zoals Human Rights Tattoo en Festival Kaapstad. Human Rights Tattoo is het project van Sander van Bussel dat tot doel heeft alle 6773 letters van de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens één voor één op deelnemers van het project te tatoeëren. Kaapstad is een meerdaags festival in de Tilburgse binnenstad waarin kunstenaars de stad als het ware ‘kapen’ en als podium en speelplaats gebruiken voor kunst in de openbare ruimte.

We merken ook dat onze acties en projecten werken en dat corona geen beperkende factor hoeft te zijn, we werken ze enkel op een andere manier uit.

De omvang en samenstelling van de doelgroepen is zeer divers en verschilt per project. Het publiek komt uit alle windstreken, uit alle lagen van de bevolking en verschilt in culturele, religieuze en sociale samenstelling. De primaire doelgroep van Tilburg Cowboys zijn de deelnemers aan de projecten. Zij zijn niet alleen toeschouwer, maar worden onderdeel van het project. Of het nu wijkbewoners, festivalbezoekers, voorbijgangers, vluchtelingen, mensenrechtenactivisten, schoolkinderen, bouwvakkers of kermisbezoekers zijn, het publiek doet mee en maakt de projecten tot wat ze zijn. Tilburg Cowboys hebben de meest uitzinnige ideeën, maar ze werken pas als de interactie wordt aangegaan met het publiek. Zonder Tilburg Cowboys is er geen project, maar zonder publiek is er geen resultaat. Verbinding is de kern van de strategie: tussen makers, met publiek en met partners

Cowboys in tijden van corona

Culturele en sociale waarden zijn in deze coronajaren enorm onder druk komen te staan. Tilburg Cowboys zien het als kunstenaars meer dan ooit als taak om mensen opnieuw te laten kijken naar dat wat normaal aan het worden is. Om nieuwe mogelijkheden te scheppen, te verwonderen, te verbinden en om luikjes in hoofden te openen. Prikactie Containerbegrip is daar een voorbeeld van: we willen tóch naar buiten en tóch de interactie aangaan binnen de gegeven afspraken die nu gelden in de samenleving. We merken ook dat onze acties en projecten werken en dat corona geen beperkende factor hoeft te zijn, we werken ze enkel op een andere manier uit.

Een tweede voorbeeld daarvan is Radio Straatpiraat dat vorig jaar en dit jaar de straten van Tilburg intrekt. Radio Straatpiraat is een mobiele radiozender die live radio maakt op locatie. We gaan de wijk in om mensen te vragen naar hun eerste single en het verhaal dat daarbij hoort. Persoonlijke, gevoelige, grappige en onthullende verhalen, die anders misschien niet zo snel verteld zouden worden. Aan het einde van de dag worden de liedjes en bijbehorende verhalen uitgezonden in een live radio-uitzending die op locatie in de wijk wordt gemaakt. De uitzending is live te beluisteren via twintig luisterzuilen die gedurende de uitzending in de wijk geplaatst worden. Zo kunnen buurtbewoners samen naar de uitzending luisteren en komt men letterlijk en figuurlijk samen. Radio Straatpiraat versterkt bestaande relaties in een buurt, maar ondersteunt ook het maken van nieuwe contacten.

Of het nu wijkbewoners, festivalbezoekers, voorbijgangers, vluchtelingen, mensenrechtenactivisten, schoolkinderen, bouwvakkers of kermisbezoekers zijn, het publiek doet mee en maakt de projecten.

Met de versoepelingen in mei 2021, bleef het theater dicht. Tilburg Cowboys heeft toen in samenwerking met Theaters Tilburg en Fontys Hogeschool voor de Kunsten ‘The Red Light Orchestra’ geënsceneerd. Een protestactie vóór de opening van de zalen, waarbij muzikanten in de foyer van de Concertzaal in eigen hokjes één op één een kort muziekstuk speelden voor een bezoeker. Iedere bezoeker had zo de unieke ervaring van een persoonlijk optreden van vijf minuten. Het geluid van de optredens werd versterkt naar buiten, waar tweehonderdvijftig mensen stonden te kijken. De reacties van de kijkers buiten, de muzikanten binnen én hun bezoekers lieten zien dat iedereen snakt naar kunst, cultuur én cultuurparticipatie. De actie was zeer succesvol, heeft de nationale media gehaald en heeft zo geholpen om het debat intensiever te kunnen voeren.

Hoop, humor, houvast en verwarring

Voor ons als makers is het noodzakelijk om in ‘live’ contact te staan met ons publiek. Dit betekent ook dat we andere vormen hebben moeten vinden om onze projecten te kunnen delen. We zijn ervan overtuigd dat er een behoefte blijft bestaan aan kunst, maar ook aan sociale interactie. We zullen ons publiek blijven vinden, en zij ons. Zoals het er nu naar uitziet, zullen de versoepelingen langzaamaan meer ingevoerd worden. Of we écht terug kunnen naar een samenleving als voor de pandemie is nog allerminst zeker. Wat wel zeker is, is dat Tilburg Cowboys projecten zal blijven maken. Mocht er meer mogelijk zijn tegen die tijd, dan reageren we daarop. Maar tot het zover is werken we binnen de door de overheid gegeven kaders, waarbinnen we de eigen maximale vrijheid zoeken voor interactie en deelname. Ons werk biedt hoop, humor, ontspanning, verwarring en houvast ongeacht de manier waarop we dat aanbieden. We zien aan het werk dat we maken dat zelfs ten tijde van een maatschappelijke crisis veerkracht en innovatie drijvende krachten zijn voor ons als makers en verbinders.

Arjan Gebraad (Tilburg Cowboy, theatermaker, performer, vader, echtgenoot) is opgeleid als cultuurwetenschapper (Tilburg University) en regisseur (Toneelacademie Maastricht). Hij woont in Tilburg en kan niet paardrijden.

Dit artikel is eerder verschenen in Uncover, een uitgave van het domein Leisure & Events van de Breda University of Applied Sciences. Nieuwsgierig naar de andere artikelen uit Uncover? Stuur dan een mailtje naar ton@nrit.nl.
Trefwoorden: cultuur, evenementen, duurzaamheid, afval, Noord-Brabant, Tilburg

CELTH
 





||| Nieuws |||

25/03/24
Exclusief voor leden
Meer fun en groen in speeltuin Spoorwegmuseum
Het Spoorwegmuseum in Utrecht is druk bezig met de herinrichting van het buitenterrein. De inrichting van de speeltuin, het traject van de kindertrein en de plek van de distributie-ingang worden aangepast.
22/03/24
Exclusief voor leden
Eerste Changing Places Toilet in Beekse Bergen
In Beekse Bergen wordt op woensdag 27 maart het eerste Changing Places Toilet – een liggende toiletvoorziening voor kinderen en volwassenen met een ernstige beperking – geopend. Het dierenpark heeft hiermee – in samenwerking met Stichting het Gehandicapte Kind en Joint Projects - een Nederlandse primeur: er is verder nog nergens in het land is een dergelijke verzorgingsplek aanwezig die voldoet aan de internationale standaard.
15/03/24
Exclusief voor leden
Alle aandelen Alpenpark Neuss over naar SnowWorld
Vandaag meldt SnowWorld dat het de resterende aandelen van Alpenpark Neuss (nabij Düsseldorf, Duitsland) heeft overgenomen.
15/03/24
ZooParc Overloon bouwt verblijf voor nieuwe diersoort: nevelpanters
Eind maart start de bouw van het nieuwe verblijf in ZooParc Overloon voor de komst van nevelpanters. Het park wil bijdragen aan het opbouwen van een reservepopulatie van deze kwetsbare diersoort.
12/03/24
Exclusief voor leden
MKB-Nederland wil af van verhoging minimumloon
Zet een streep door de voorgenomen extra verhoging van het wettelijk minimumloon per 1 juli aanstaande. Die oproep doen VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan de Tweede Kamer, die donderdag over dit onderwerp debatteert.
11/03/24
Keukenhof opent 21 maart voor alle bezoekers met een Symphony of Colours
Met inzet van generaties bevlogen mensen is Keukenhof in 75 jaar uitgegroeid tot een internationaal fenomeen. Wereldwijd een begrip en belangrijk voor de sierteeltsector en de reisindustrie. De Engelse landschapsstijl, ontworpen door vader en zoon Zocher, vormt nog altijd de basis van het park.
06/03/24
Exclusief voor leden
LEGOLAND Billund ontvangt certificaat Green Attraction
Na een aantal jaren doelgerichte acties en voortdurend sparren met het secretariaat van het Deense initiatief Green Attraction, is attractiepark LEGOLAND Billund nu gecertificeerd met de Green Attraction.
05/03/24
Exclusief voor leden
Transitie op het bord naar vegetarisch
De Nederlander verandert in zijn eetgewoonten. Je zal steeds meer vegetariërs en vooral flexitariërs tegenkomen. Iet s om mee rekening te houden in de horeca van hotels, attracties en andere leisure omgevingen. 25% van alle hoofdmaaltijden is vegetarisch meldt CBS na onderzoek in samenwerking met RIVM en Voedingscentrum.

||| Agenda |||

18/04/24
18/04/24 t/m 18-04-24: TRENDCONGRES 2024
Op donderdag 18 april 2024 organiseert NRIT samen met de opleidingen Tourism Management van de Neder...
14/05/24
14/05/24 t/m 14-05-24: Bekendmaking ‘Top 10 Meest Innovatieve Vakantieparken van de Benelux’
Op dinsdag 14 mei organiseert Pleisureworld bij Yala in Emmeloord de bekendmaking van de ‘Top 10 M...
11/06/24
11/06/24 t/m 11-06-24: Openhuis Posta7 - FEC & Retailtainment
Op dinsdag 11 juni organiseert Pleisureworld Openhuis bij FEC Posta7. Dat is dé hotspot ...
24/06/24 t/m 26-06-24
24/06/24 t/m 26-06-24: CBTS 2024
Van 24 tot en met 26 juni organiseert de Breda University of Applied Sciences de jaarlijkse CBTS-con...
25/06/24 t/m 28-06-24
25/06/24 t/m 28-06-24: Atlas Annual Conference 2024
Onder het thema 'Navigating the Future' organiseert de Breda University of Applied Sciences van 25 t...