Geplaatst op: 18-02-2021
Auteur: Marc Gerlings

Nederlandse stranden worden schoner maar verandering in afval vraagt om beter beleid

Granulaat vormt bedreiging en afval bij de bron aanpakken

Nederlandse stranden worden schoner maar verandering in afval vraagt om beter beleid
27% minder afval op Nederlandse strand in 20 jaar.

Gister was er bij NRIT een bericht over mogelijk meer afval in recreatie- en natuurgebieden door het lange schaatsweekend. Een andere trend is er gaande bij de Nederlandse stranden. Deze zijn over een periode van 20 jaar steeds schoner geworden meldt Stichting De Noordzee. Dat is goed nieuws voor de toeristische sector waarin de kust een prominente plek inneemt.

Sinds 2001 voert de milieuorganisatie in opdracht van Rijkswaterstaat strandafvalmonitoringen uit langs de Nederlandse Noordzeekust. Met een analyse van 20 jaar strandafvalonderzoek is een significant dalende trend vastgesteld: de stranden worden schoner. "De dalende trend is goed nieuws en geeft hoop,” vertelt programmaleider schone zee Ewout van Galen, "Laten we alles op alles zetten om deze trend voort te zetten en een einde te maken aan afval in de Noordzee.”

Steeds minder afval op het strand

Er ligt nu 27% minder afval op het strand dan tien jaar geleden. Dat toont Stichting De Noordzee aan met het rapport 'Goed op weg naar een schone zee'. Stichting De Noordzee analyseerde data van twintig jaar strandafvalonderzoek op niet-toeristische stranden. Medewerkers van Wageningen University & Research waren betrokken bij de data-analyse en bevestigden de significantie van de trend.

Waarom daling: andere mindset en sterk beleid

In de eerste tien jaar (periode 2001-2010) zijn er gemiddeld 388 stuks afval per honderd meter aangetroffen, in de periode daarna (2011-2020) daalde het gemiddelde naar 282 stuks afval per honderd meter. In het bijzonder daalden ballonnen en visserijgerelateerd afval significant. Ballonnen zijn daardoor verdwenen uit de top vijf van meest gevonden strandafval. Hoewel visserijgerelateerd afval nog steeds op nummer 1 staat, wordt het minder gevonden en daalt het significant.

Het sneeuwbaleffect van bewustzijn, beleid en gezamenlijke actie

Stichting De Noordzee voerde een kwalitatieve analyse uit van de verschillende oorzaken. Drie belangrijke factoren dragen volgens de stichting bij aan de trendbreuk.

Allereerst is er steeds meer aandacht voor zwerfafval en vooral voor plastic in zee. Hierdoor groeit het draagvlak voor de aanpak ervan. Dankzij de toename van gemeenten met een verbod op ballonoplatingen worden er minder ballonresten op het strand aangetroffen.

Er is lokaal, nationaal en internationaal beleid ingevoerd dat goed werkt, zoals gemeentes die ballonoplatingen verbieden, een nationaal verbod op gratis plastic tasjes en internationale wetgeving voor het lozen van afval op zee. Uit de data blijkt dat na invoering van dit beleid significant minder ballonnen, minder plastic tasjes en minder afval van de scheepvaart aanspoelen.

Burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties zetten zich steeds meer in voor een schone zee, door bijvoorbeeld het strand op te ruimen en de faciliteiten voor afvalafgifte in havens te verbeteren. Mede door de inzet van de Nederlandse visserijsector wordt er minder visserijgerelateerd afval aangetroffen. Ook worden er jaarlijks tonnen afval opgevist en aan land gebracht met het Fishing for Litter-project.

Granulaat, pellets of nurdles: allemaal benamingen voor de kleine plastic korrels die als grondstof worden gebruikt voor plastic producten. De korrels kunnen ‘lekken’ bij de productie, het transport of de verwerking tot een eindproduct. In 2019 werd tijdens 87% van de strandafvalmonitoringen granulaat aangetroffen.

De trend is positief maar Stichting De Noordzee ziet dat er nog veel valt te winnen.

Aanpak bij de bron blijft nodig

Stichting De Noordzee roept de overheid op om de Europese Richtlijn voor wegwerpplastic zo snel en effectief mogelijk in te voeren en daarbij de kans aan te grijpen om meer wegwerpplastic te verbieden en in te zetten op hergebruik. "De aandacht voor het afvalprobleem in zee is enorm gegroeid en we zien dat beleid om plasticvervuiling aan te pakken werkt. Daarom zijn we ook erg blij met de uitbreiding van statiegeld op kleine plastic flesjes dat in juli wordt ingevoerd en het recente besluit van statiegeld op blik in 2022,” zegt Van Galen.

"Maar er belandt nog steeds te veel afval op het strand: over de hele periode van twintig jaar monitoring ligt het gemiddelde op 330 stuks afval per honderd meter. Vispluis is nog steeds het meest gevonden afval. Daarom is het onder andere van groot belang dat er alternatieven voor vispluis worden ingezet, containerverlies wordt voorkomen en de instroom van afval via rivieren wordt gestopt. De resultaten van dit rapport zijn hoopgevend. Het is noodzakelijk om het afvalprobleem samen bij de bron aan te pakken: dat is de sleutel voor een écht schone en gezonde Noordzee.”
Trefwoorden: strand, afval, plastic, vispluis, granulaat, rivier, beleid

CELTH
 





||| Nieuws |||

20/03/24
Exclusief voor leden
Geen ruimte voor uitstel Natuurherstelwet
De Europese Natuurherstelwet leek er te komen en daarmee waren veel natuurbeheerders en recreatiegebieden blij. Nu wil Hongarije tegenstemmen. MVO Nederland reageert daarop. "Voor uitstel of afstel is geen ruimte."
20/03/24
Financiële positie van jongeren onder druk
De financiële positie van jongeren staat onder druk: de helft van hen kan niet of nauwelijks rondkomen, van het jeugdloon en de bijstand kunnen jongeren niet leven en ook de nieuwe basisbeurs is structureel te laag.
18/03/24
Lidstaten willen toerisme hoog op de agenda van de nieuwe Europese Commissie
Toerisme blijft in Europa hoog op de politieke agenda staan. De huidige Europese Commissie zal na de verkiezingen haar uiterste best doen toerisme op EU-niveau goed op de agenda te houden.
15/03/24
Exclusief voor leden
Gelderland steunt fietsponten met maximaal half miljoen euro maar dat is niet genoeg
De provincie Gelderland gaat gemeenten voortaan voor 50% structureel ondersteunen bij het dekken van exploitatietekorten boven de 50.000 euro, met een maximum van 500.000 euro voor alle veren gezamenlijk per jaar. Dat is niet genoegd, meldt de Veerpontencoalitie.
14/03/24
Regio Noord-Holland Noord erkend als cultuurregio
Goed beleidsnieuws voor samenwerkingsverbanden in de culturele sector in Noord-Holland. Met het regioprofiel ‘Zee aan ruimte, land vol cultuur’ erkent het Ministerie van OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) de regio Noord-Holland Noord sinds 1 maart officieel als landelijke cultuurregio.
11/03/24
Update voor fietsroute Venlo - Kleve
Vijf projecten die grensoverschrijdende samenwerking tussen Limburg en Duitsland bevorderen, krijgen subsidie vanuit het Kleinprojectenfonds. Onder meer een fietsroute wordt verbeterd en subsidie maakt gebundelde informatie mogelijk over evenementen.
11/03/24
Exclusief voor leden
Twee molens Gouda staan stil na technische controle
Twee van de bekendste monumenten van Gouda staan stil, molen De Roode Leeuw en molen 't Slot. De gemeente heeft in samenspraak met de betrokken molenaars de wieken van 2 molens tijdelijk stil laten zetten. Dat gebeurde na een inspectie van de lasverbindingen.
08/03/24
Klaas Dijkhoff in Raad van Commissarissen NS
Oud-staatssecretaris en voormalig minister Klaas Dijkhoff is per 6 maart door de aandeelhouder – het ministerie van Financiën – benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen (RvC) van NS.

||| Agenda |||

18/04/24
18/04/24 t/m 18-04-24: TRENDCONGRES 2024
Op donderdag 18 april 2024 organiseert NRIT samen met de opleidingen Tourism Management van de Neder...
24/06/24 t/m 26-06-24
24/06/24 t/m 26-06-24: CBTS 2024
Van 24 tot en met 26 juni organiseert de Breda University of Applied Sciences de jaarlijkse CBTS-con...
25/06/24 t/m 28-06-24
25/06/24 t/m 28-06-24: Atlas Annual Conference 2024
Onder het thema 'Navigating the Future' organiseert de Breda University of Applied Sciences van 25 t...