Geplaatst op: 18-02-2021
Auteur: Marc Gerlings

Nederlandse stranden worden schoner maar verandering in afval vraagt om beter beleid

Granulaat vormt bedreiging en afval bij de bron aanpakken

Nederlandse stranden worden schoner maar verandering in afval vraagt om beter beleid
27% minder afval op Nederlandse strand in 20 jaar.

Gister was er bij NRIT een bericht over mogelijk meer afval in recreatie- en natuurgebieden door het lange schaatsweekend. Een andere trend is er gaande bij de Nederlandse stranden. Deze zijn over een periode van 20 jaar steeds schoner geworden meldt Stichting De Noordzee. Dat is goed nieuws voor de toeristische sector waarin de kust een prominente plek inneemt.

Sinds 2001 voert de milieuorganisatie in opdracht van Rijkswaterstaat strandafvalmonitoringen uit langs de Nederlandse Noordzeekust. Met een analyse van 20 jaar strandafvalonderzoek is een significant dalende trend vastgesteld: de stranden worden schoner. "De dalende trend is goed nieuws en geeft hoop,” vertelt programmaleider schone zee Ewout van Galen, "Laten we alles op alles zetten om deze trend voort te zetten en een einde te maken aan afval in de Noordzee.”

Steeds minder afval op het strand

Er ligt nu 27% minder afval op het strand dan tien jaar geleden. Dat toont Stichting De Noordzee aan met het rapport 'Goed op weg naar een schone zee'. Stichting De Noordzee analyseerde data van twintig jaar strandafvalonderzoek op niet-toeristische stranden. Medewerkers van Wageningen University & Research waren betrokken bij de data-analyse en bevestigden de significantie van de trend.

Waarom daling: andere mindset en sterk beleid

In de eerste tien jaar (periode 2001-2010) zijn er gemiddeld 388 stuks afval per honderd meter aangetroffen, in de periode daarna (2011-2020) daalde het gemiddelde naar 282 stuks afval per honderd meter. In het bijzonder daalden ballonnen en visserijgerelateerd afval significant. Ballonnen zijn daardoor verdwenen uit de top vijf van meest gevonden strandafval. Hoewel visserijgerelateerd afval nog steeds op nummer 1 staat, wordt het minder gevonden en daalt het significant.

Het sneeuwbaleffect van bewustzijn, beleid en gezamenlijke actie

Stichting De Noordzee voerde een kwalitatieve analyse uit van de verschillende oorzaken. Drie belangrijke factoren dragen volgens de stichting bij aan de trendbreuk.

Allereerst is er steeds meer aandacht voor zwerfafval en vooral voor plastic in zee. Hierdoor groeit het draagvlak voor de aanpak ervan. Dankzij de toename van gemeenten met een verbod op ballonoplatingen worden er minder ballonresten op het strand aangetroffen.

Er is lokaal, nationaal en internationaal beleid ingevoerd dat goed werkt, zoals gemeentes die ballonoplatingen verbieden, een nationaal verbod op gratis plastic tasjes en internationale wetgeving voor het lozen van afval op zee. Uit de data blijkt dat na invoering van dit beleid significant minder ballonnen, minder plastic tasjes en minder afval van de scheepvaart aanspoelen.

Burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties zetten zich steeds meer in voor een schone zee, door bijvoorbeeld het strand op te ruimen en de faciliteiten voor afvalafgifte in havens te verbeteren. Mede door de inzet van de Nederlandse visserijsector wordt er minder visserijgerelateerd afval aangetroffen. Ook worden er jaarlijks tonnen afval opgevist en aan land gebracht met het Fishing for Litter-project.

Granulaat, pellets of nurdles: allemaal benamingen voor de kleine plastic korrels die als grondstof worden gebruikt voor plastic producten. De korrels kunnen ‘lekken’ bij de productie, het transport of de verwerking tot een eindproduct. In 2019 werd tijdens 87% van de strandafvalmonitoringen granulaat aangetroffen.

De trend is positief maar Stichting De Noordzee ziet dat er nog veel valt te winnen.

Aanpak bij de bron blijft nodig

Stichting De Noordzee roept de overheid op om de Europese Richtlijn voor wegwerpplastic zo snel en effectief mogelijk in te voeren en daarbij de kans aan te grijpen om meer wegwerpplastic te verbieden en in te zetten op hergebruik. "De aandacht voor het afvalprobleem in zee is enorm gegroeid en we zien dat beleid om plasticvervuiling aan te pakken werkt. Daarom zijn we ook erg blij met de uitbreiding van statiegeld op kleine plastic flesjes dat in juli wordt ingevoerd en het recente besluit van statiegeld op blik in 2022,” zegt Van Galen.

"Maar er belandt nog steeds te veel afval op het strand: over de hele periode van twintig jaar monitoring ligt het gemiddelde op 330 stuks afval per honderd meter. Vispluis is nog steeds het meest gevonden afval. Daarom is het onder andere van groot belang dat er alternatieven voor vispluis worden ingezet, containerverlies wordt voorkomen en de instroom van afval via rivieren wordt gestopt. De resultaten van dit rapport zijn hoopgevend. Het is noodzakelijk om het afvalprobleem samen bij de bron aan te pakken: dat is de sleutel voor een écht schone en gezonde Noordzee.”
Trefwoorden: strand, afval, plastic, vispluis, granulaat, rivier, beleid

CELTH
 





||| Nieuws |||

29/03/24
Geopark Schelde Delta erkend als UNESCO Geopark
Het gebied van de Schelde en de Scheldemonding is geologisch, cultuurhistorisch en landschappelijk uniek. Zo uniek zelfs, dat de regio zich voortaan een UNESCO Global Geopark mag noemen.
29/03/24
Trendcongres Toerisme en Vrijetijd 2024 - Zet jouw transitie in
Met zijn aanstekelijke visie op toerisme laat key-note spreker Peter de Wilde (CEO Toerisme Vlaanderen en Agentschap Onroerend Erfgoed) jou de transitie in toerisme beleven op 18 april. Dat is de dag van het Trendcongres Toerisme en Vrijetijd 2024.
20/03/24
Exclusief voor leden
Geen ruimte voor uitstel Natuurherstelwet
De Europese Natuurherstelwet leek er te komen en daarmee waren veel natuurbeheerders en recreatiegebieden blij. Nu wil Hongarije tegenstemmen. MVO Nederland reageert daarop. "Voor uitstel of afstel is geen ruimte."
20/03/24
Regeneratieve vakantie-ervaringen in Denemarken
In Denemarken kunnen toeristen meewerken aan natuurbehoud. Visit Denmark start met vier proefreizen en ze zoeken daarvoor Nederlandse en Duitse toeristen. Ze noemen het regeneratieve vakantie-ervaringen.
15/03/24
Ontwikkeling ‘Knopen Lopen Zuid-Limburg' netwerk op volle toeren
De zestien gemeenten, de Provincie Limburg en Visit Zuid-Limburg zijn sinds 2017 bezig met de ontwikkeling van het nieuwe wandelnetwerk. Het nieuwe netwerk gaat gepaard met nieuwe knooppuntenpalen inclusief QR-codes waarmee de wandelaar extra informatie kan opvragen.
15/03/24
ZooParc Overloon bouwt verblijf voor nieuwe diersoort: nevelpanters
Eind maart start de bouw van het nieuwe verblijf in ZooParc Overloon voor de komst van nevelpanters. Het park wil bijdragen aan het opbouwen van een reservepopulatie van deze kwetsbare diersoort.
15/03/24
Visit Wadden roept op om drones thuis te laten bij bezoek aan Waddengebied
Uit recent onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat drones voor recreatief gebruik vogels kunnen storen. Daardoor worden hun overlevingskansen verkleind.
14/03/24
Kampeerbosje Leerdam en De Dassenburcht winnen Gouden Haring
In de categorie Goud Waard ontving Natuurkampeerterrein Kampeerbosje Leerdam een Gouden Haring voor hun prominente rol in het behoud en de versterking van het netwerk Natuurkampeerterreinen.