Geplaatst op: 13-01-2021
Auteur: Peter Bekkering
NRIT
Publicatie: 2020-06

Wat is het toekomstperspectief voor de vrijetijdssector?

Lancering Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2020

Wat is het toekomstperspectief voor de vrijetijdssector?

Hoe ziet de duurzame ontwikkeling van de vrijetijdssector eruit tijdens en na de COVID-19-crisis? Dat was het centrale thema van de online lunchbijeenkomst ‘Trendrapport Live’, waar de 38e editie van het Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd werd gepresenteerd, "de ‘bijbel’ van de Nederlandse vrijetijdsindustrie”, zoals Stef Driessen van ABN AMRO het in zijn bijdrage noemde.

Een centrale rol in de bijeenkomst was er voor de vier toekomstperspectieven die CELTH ontwikkelde voor de bezoekerseconomie na de coronacrisis: twee vanuit het IK perspectief – scenario 1 business as usual (gecontinueerde groei bezoekerseconomie) en scenario 2 survival of the fittest (ineengestorte bezoekerseconomie) en twee vanuit het WIJ perspectief – scenario 3 business as unusual (bezoekerseconomie in transitie) en scenario 4 verantwoord toerisme (getransformeerde bezoekerseconomie). Zie ook R&T 2 – 2020, pagina 30-35.

"Geef ons perspectief” maar de toekomst ziet er anders uit

De aftrap van de interactieve online lunchbijeenkomst, waarvoor een recordaantal van 500 mensen zich had aangemeld, werd verzorgd door Albert Postma, lector scenarioplanning van ETFI en CELTH. Postma had zijn presentatie niet voor niets ‘Geef ons perspectief!’ genoemd, want het is daar waar de branche steeds opnieuw om vraagt: perspectief om terug te keren naar een situatie die de branche heeft gehad. Hij benadrukte dat het echter ook van belang is om ons scenario’s in te beelden van een toekomst die er anders uit gaat zien dan voorheen. "Er zijn namelijk veel krachten in de wereld die de toeristische wereld uit balans brengen en krachten die van invloed zijn op hoe de bezoekerseconomie zich wereldwijd ontvouwt. En er zijn ook krachten die ons zo uit balans brengen dat er een situatie ontstaat die we niet zo goed kennen. Deze zogenaamde ‘zwarte zwanen’ zijn disruptief en kunnen een nieuw evenwicht laten ontstaan.”

 
TrendrapportLive2020 Anouk van Eekelen (NBTC) presenteerde Trendrapport Live!

Welk scenario heeft voorkeur in het vakgebied?

Na afloop van de presentatie van Albert Postma werd aan het publiek gevraagd welk scenario ze het meest wenselijk vonden en welke het meest waarschijnlijk. Op de eerste vraag was het antwoord overduidelijk: scenario 4, verantwoord toerisme (59%). Terug naar het oude – scenario 1, business as usual – scoorde daarentegen erg laag (10%).

Bij de tweede vraag, de ontwikkeling van het meest waarschijnlijke scenario was er een totaal ander beeld: de twee ‘ik’ scenario’s 1 (33%) en 2 (45%) scoorden het hoogste, met scenario 2 survival of the fittest als uiteindelijke winnaar. De twee ‘wij’ scenario’s bleven daar ver bij achter.

Driessen: "geen gebrek animo bij mensen om te reizen”

De tweede spreker was Stef Driessen, sector banker leisure bij ABN AMRO. Hij prees het Trendrapport als een "must read” en "de ‘bijbel” van de Nederlandse vrijetijdsindustrie”. Volgens Driessen wordt het perspectief voor de branche voor een belangrijk deel bepaald door de mate waarin de overheid steun wil verlenen. Driessen verwacht dat de anderhalvemetereconomie nog een tijd zal aanhouden en riep daarom ondernemers op om bij een kredietaanvraag goed uit te splitsen welk deel van de omzet ‘anderhalvemeterproof’ is. "Terrasomzet en bezorgomzet zijn meer anderhalvemeterproof dan bijvoorbeeld volle zalen.” Ook benadrukte hij dat er geen gebrek aan animo bij het publiek is om te reizen.

Albert Postma:"Deze ‘zwarte zwanen’ zijn disruptief en kunnen een nieuw evenwicht laten ontstaan”

Tips: aandacht voor hygiëne en de annuleringsvoorwaarden

Driessen had ook een aantal tips voor de branche, met name voor reisondernemers en aanbieders van groepsaccommodaties. "Consumenten selecteren momenteel aan de hand van twee criteria, hygiëne en annuleringsvoorwaarden. Daarom adviseer ik om bij groepsaccommodaties een hoog en laag tarief aan te bieden, waarbij annuleren bij een hoog tarief tot op het laatste moment mogelijk is.” Een ander advies was om te kijken naar businessmodellen zoals van McDonald’s en Domino’s. Driessen stelde voor dat je als ondernemer in de vrijetijdssector moet gaan praten met franchisenemers van de fastfoodketens in de vorm van een coachingsgesprek. "Wat zij goed doen is het sturen op doorstroomsnelheid. Van gerechten en van de gast zelf, bijvoorbeeld door te digitaliseren.”

"Pak de drempels aan”

Ook riep hij de branche op om drempels aan te pakken, aangezien dat leidt tot een hogere omzet en marge. "Neem schoonmaak, dat kan een drempel zijn om niet meer te boeken. Daarom roep ik op om daar niet op te bezuinigen. Het is namelijk goed voor je herhalingsbezoek en voor de mate waarin je wordt aangeraden bij vrienden.” Belangrijk was verder om zo’n vijf procent van de omzet te herinvesteren en daarbij goed te kijken naar de mogelijkheden voor regionale samenwerking.
Wat Driessen aansprak bij attractieparken was dat ze hun verdienmodel verbeteren door niet meer te focussen op bezoekersaantallen, maar op spreiding en op de besteding per bezoeker. In dat opzicht kan de branche nog veel leren van hoteliers, aldus Driessen. Hij sloot af met een positieve boodschap. "Het leven wordt straks weer gevierd, want mensen smachten om dat te doen: met mes en vork, op reis of in uw prachtige onderneming.”

Martijn van Vliet over toerisme in Amsterdam: "je hebt een behoorlijk lege stad met allerlei voorzieningen die marginaal gebruikt worden”

Reacties van Luke Slager, Martin Cnossen en Martijn van Vliet

Nadat het eerste exemplaar van het Trendrapport online was gepresenteerd, was het de beurt aan drie professionals uit het werkveld: ondernemer Luke Slager van Molecaten, directeur-bestuurder Martin Cnossen van Merk Fryslân en chief economist Martijn van Vliet van de gemeente Amsterdam.

Luke Slager: "toerisme is emotiegedreven industrie, ga voor beleving”

Als eerste kwam Luke Slager aan bod, directielid en mede-eigenaar van Molecaten, dat zowel vakantieparken als dagattracties in huis heeft. Na een vraag vanuit de chat liet Luke weten in de toekomst meer aandacht te schenken aan de dagbezoekers voor zijn parken. Daar liggen nog kansen. "We hebben bijzonder goede zomermaanden achter de rug, de periode waar we het vooral van moeten hebben. En ook als corona achter de rug is verwachten we goede jaren.” Op de vraag of internationale bedrijven de vrijetijdsmarkt gaan domineren, of dat er een revival komt van nationale en regionale spelers, antwoordde Slager dat de internationale bedrijven zich vooral zullen richten op de massa en met relatief kleinere marges de parken exploiteren. "De ruimte voor kleinere bedrijven zit hem vooral in het specialistische aanbod. Met thematische beleving en een hoge mate van authenticiteit val je op. Juist omdat toerisme een emotiegedreven branche is zie ik vooral in die beleving kansen.”

Cnossen: "dikke plak kaas op de boterham maar wel met grote gaten”

Ook Cnossen was tevreden over de afgelopen maanden: "De cijfers voor Friesland zien er goed uit. Daarbij is de plak kaas dikker dan ik voor dit seizoen had verwacht, maar wel met diepe gaten voor een aantal sectoren zoals groepsaccommodaties en de bruine vloot.” Nu corona langer duurt, zal er echter ook iets in beweging moeten komen om de ontwikkeling van een duurzame sector te versnellen. "Het moet gaan versnellen, wat er al langer gaande was. Met Merk Fryslân hebben we in 2017 geadviseerd bij het rapport Perspectief 2030, waarin we inzetten op kwaliteitstoerisme. En de provincie kwam in april 2020 met Gastvrij 2028 met eveneens nadruk op kwaliteitstoerisme en daarnaast op duurzaamheid.”

Martijn van Vliet: "toerisme in Amsterdam is niet maakbaar”

De laatste spreker was Martijn van Vliet, chief economist van de gemeente Amsterdam. In de hoofdstad was het in vergelijking met Friesland een ander verhaal. "De situatie in Amsterdam was en is vrij dramatisch als je kijkt naar de bezoekerseconomie.” Daarbij benadrukte hij dat er daarnaast de laatste jaren een discussie was in Amsterdam over de omvang van de bezoekerseconomie. "Dat is nu een dilemma. Je hebt een behoorlijk lege stad met allerlei voorzieningen die marginaal gebruikt worden. Inmiddels hebben we als gemeente een discussie gehad en daaruit is naar voren gekomen dat we niet terug willen naar hoe het was. Waar willen we dan wel naartoe? Naar ‘waardevol toerisme’. Met toeristen die ‘waarde’ toevoegen aan de stad.

Hoopvolle toekomst

Aan het eind van de bijeenkomst hebben alle kijkers van Trendrapport Live samen een wordcloud gemaakt waar ze de vraag "Heeft deze coronacrisis ook iets goeds gebracht” hebben beantwoord. En die woorden geven ook weer hoop.

 
WordcloudTrendrapportLive2020
Wordcloud: Wat is er op korte termijn, tijdens deze crisis, nodig om de vrijetijdseconomie te laten overleven? 

Bestel Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd

Het ‘Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd’ voert u langs de belangrijkste toeristisch-recreatieve ontwikkelingen van 2019-2020. CBS, CELTH, NBTC Holland Marketing en NRIT werkten bijna een jaar samen aan dit rapport. Aan de hand van meer dan 300 figuren worden deze cijfermatig toegelicht. Deze ontwikkelingen worden aangevuld met visies en inzichten van toonaangevende branche- en kennisorganisaties uit de sector voor dit jaar en waar mogelijk voor 2021. Bestellen gaat eenvoudig via de website van NRIT: www.nritmedia.nl/store/54/


Trefwoorden: vrijetijdssector, horeca, attractieparken, cultuur, dagrecreatie, evenementen, horeca, reisbranche, retail, sport, toerisme, verblijfsrecreatie, watersport, corona, crisis, toekomstperspectief, onderzoek, beleid

CELTH
 





||| Nieuws |||

29/03/24
Trendcongres Toerisme en Vrijetijd 2024 - Zet jouw transitie in
Met zijn aanstekelijke visie op toerisme laat key-note spreker Peter de Wilde (CEO Toerisme Vlaanderen en Agentschap Onroerend Erfgoed) jou de transitie in toerisme beleven op 18 april. Dat is de dag van het Trendcongres Toerisme en Vrijetijd 2024.
11/03/24
Exclusief voor leden
Watersporters nieuwsgierig naar ombouw elektrische of hybride motoren
Van 6 tot en met 10 maart stond het WTC Expo in Leeuwarden in het teken van de watersport tijdens Boot Holland 2024. Duizenden watersportliefhebbers kwamen naar Leeuwarden om de nieuwste trends en ontwikkelingen te ontdekken. Onder meer waren veel bezoekers nieuwsgierig naar elektrische en hybride motoren voor de boot.
28/02/24
Exclusief voor leden
Ecosysteem rond varend erfgoed onder druk
De toekomst van het Nederlands varend erfgoed staat onder druk. Dat komt omdat traditionele verdienmodellen niet meer volstaan omdat eisen van consumenten veranderen. Als de vloot in de toekomst verder krimpt, kan het hele ecosysteem van maritiem erfgoed kritische massa verliezen en verloren gaan.
18/01/24
Exclusief voor leden
Zeeland stelt Fonds Vrijetijdseconomie verder open
Het Zeeuwse investeringsfonds dat eerder alleen open stond voor bedrijven in de verblijfsrecreatie komt ook beschikbaar voor mkb-bedrijven in de dag- en waterrecreatie. De naam van het fonds is ook veranderd naar Fonds Vrijetijdseconomie Zeeland.
22/12/23
82% aangesloten waterrecreanten enigszins actief met duurzaamheid
Dit jaar heeft Waterrecreatie Nederland, net als in 2022, een enquête over duurzame waterrecreatie gehouden onder waterrecreanten en watersporters. De enquête is door 858 actieve watersporters ingevuld.
13/12/23
Impact maken met Bureau Ruimte voor Vrije Tijd
Door de toenemende vraag naar beleidsvisies en onderzoeken over recreatie en toerisme is Bureau Ruimte voor Vrije Tijd op zoek naar een projectleider vrijetijdseconomie.
02/11/23
Exclusief voor leden
De Stand van de Leisure
Vandaag heeft ABN AMRO haar november-editie van de Stand van de Leisure gepubliceerd. In deze editie bijzondere aandacht voor het personeelstekort dat om creatieve oplossingen vraagt
30/10/23
Waterrecreatie Nederland peilt duurzame waterrecreatie
Duurzame waterrecreatie wordt een steeds relevanter thema. Daarom zet Waterrecreatie Nederland een ...

||| Agenda |||

18/04/24
18/04/24 t/m 18-04-24: TRENDCONGRES 2024
Op donderdag 18 april 2024 organiseert NRIT samen met de opleidingen Tourism Management van de Neder...
24/06/24 t/m 26-06-24
24/06/24 t/m 26-06-24: CBTS 2024
Van 24 tot en met 26 juni organiseert de Breda University of Applied Sciences de jaarlijkse CBTS-con...
25/06/24 t/m 28-06-24
25/06/24 t/m 28-06-24: Atlas Annual Conference 2024
Onder het thema 'Navigating the Future' organiseert de Breda University of Applied Sciences van 25 t...