Geplaatst op: 06-06-2018
Auteur: Peter Kruizinga
Hogeschool Zeeland

Eten en drinken voor de gast van morgen

Eten en drinken voor de gast van morgen
Bron: Unsplash

In deze bijdrage die eerder is verschenen in het Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd beziet Peter Kruizinga het belang van eten en drinken in het toeristisch aanbod, de verwachtingen van de gast en wat dat betekent voor de ondernemer.


Eten en drinken zijn essentiële onderdelen van een dagje uit of een vakantie, omdat ze in belangrijke mate bijdragen aan de beleving en het doorbreken van de dagelijkse routine. Bij de culinaire toerist staan eten en drinken zelfs centraal in het bezoek en is de omgeving daaraan ondergeschikt.


In het dagelijks leven zien we de laatste jaren een enorme aandacht voor eten en drinken, aangejaagd door de vele kookprogramma’s op de tv. Koks als Jamie Oliver (‘The Naked Chef’, ‘The Food Revolution’) en in Nederland Herman den Blijker (‘Herrie in de keuken’) maakten met hun ongepolijste benadering koken en de aandacht voor (goed) eten en drinken in korte tijd populair. Daarnaast is de markt voor duurzame, al dan niet biologische voeding in een enorme versnelling gekomen. De vraag naar veel producten groeit nu zo sterk dat het aanbod zelfs achterblijft. De Nederlandse overheid en de beslissers in de voedselwereld hebben op de Nationale Voedseltop begin 2017 de ambitie uitgesproken dat Nederland binnen vijf tot tien jaar koploper gezonde en duurzame voeding wordt. Die moet dan overal goed te krijgen zijn en bereikbaar voor alle consumenten (Rijksoverheid, 2017). En Nederland is hard op weg om die ambitie waar te maken: in vergelijking met 2015 steeg het aanbod aan duurzame voeding in de Nederlandse supermarkten met 27 procent. Van de totale omzet van supermarkten is nu twaalf procent met duurzame keurmerken, zoals Beter Leven, Biologisch, Fair Trade en ASC (NOS, 2017). Duurzame voeding is hiermee niet langer een nichemarkt.

Eten en drinken – en de kwaliteit daarvan - worden dus steeds belangrijker. Wat betekent dit voor de toeristische ondernemer? Wat is het belang van eten en drinken in het toeristische aanbod? Wat doet de gast met eten en drinken en wat verwacht deze gast? Hoe kunnen toeristische ondernemers hierop inspelen? Lectoraat Healthy Region en Kenniscentrum Kusttoerisme deden eind 2016 onderzoek onder gasten in Zeeland naar drie aspecten van eten en drinken: beleving, gezondheid en lokale/streekproducten. Als steekproef is gebruikgemaakt van de deelnemers aan het Zeelandpanel van het Kenniscentrum, die een online vragenlijst invulden. Aan het panel nemen ongeveer 1.800 personen deel: verblijfstoeristen en dagbezoekers uit binnen- en buitenland, waaronder ook inwoners van Zeeland. In totaal vulden 601 respondenten de vragenlijst in: 57 procent Nederlands, 16 procent Duits en 27 procent Vlaams. We kregen hiermee een goed beeld van wat deze groep mensen vindt. Dit is zeker niet representatief voor alle bezoekers en alle inwoners van Zeeland, maar geeft wel goed inzicht in de ontwikkeling van wensen en behoeften ten aanzien van eten en drinken.


Beleving

Bij de ervaring van eten en drinken gaat het om een combinatie van gastronomie, lokale producten en een authentieke beleving (Blichfeldt & Therkelsen, 2010). De leden van het Zeelandpanel zijn gevraagd naar hun culinaire beleving in Zeeland.


Het eten en drinken tijdens een vakantie of een dagje uit is voor de respondenten een uitgelezen mogelijkheid om bij te praten met familie en/of vrienden. Daarnaast geven zij aan dat het proeven van streekproducten hen laat kennismaken met de regionale cultuur en daarmee iets nieuws laat ervaren. Vaak hebben respondenten de voorkeur voor restaurants, markten of winkels met een authentieke en lokale uitstraling.


Figuur 1 Ondernomen culinaire activiteiten tijdens laatste bezoek aan Zeeland (N=497)


Zo bezocht bijna de helft van de respondenten een restaurant waar regionale producten en recepten zijn gebruikt. Ook bezocht 30 procent van de respondenten een winkel met typisch Zeeuwse producten. Voornamelijk de Duitse respondent geeft aan deze winkels te bezoeken. Ondanks de stijgende populariteit van culinaire-/ foodtruckfestivals in Nederland bezocht slechts 13 procent dit type festivals tijdens hun laatste bezoek aan Zeeland. Ook heeft een derde deel van de respondenten geen enkele culinaire activiteit ondernomen. Dit kan te maken hebben met de interesse of het nog relatief bescheiden (maar wel snel groeiende) aanbod aan dit soort activiteiten.


Ondanks dat veel respondenten beleving en streekproducten belangrijk vinden voor het eten en drinken tijdens hun bezoek aan Zeeland, hechten zij vooral veel belang aan een goede service bij het eten en drinken. Opvallend is dat met name voor de Duitse respondenten de beleving minder zwaar telt.


Gezondheid

Er is steeds meer bekend over de relatie tussen ons gedrag en onze gezondheid. Als onderdeel daarvan neemt de interesse in gezonde voeding enorm toe. Steeds meer mensen streven naar een gezonde leefstijl, die onder andere kan inhouden dat men biologisch of vegetarisch wil eten, ook of juist tijdens verblijf elders (Chang, 2014; Presenza & Del Chiappa, 2013).


Dit streven wordt bevestigd door de respondenten. Een meerderheid ziet graag dat er tijdens een vakantie of uitstapje voldoende gezonde keuzes op het menu staan. Het aanbod van gezonde producten en ingrediënten is belangrijk voor de respondent als hij/ zij uit eten gaat, maar vooral als er zelf wordt gekookt. Daarentegen hechten respondenten, met uitzondering van Duitse respondenten, weinig belang aan of het product biologisch is.


Lokale/streekproducten

In de literatuur is geen eenduidig begrip over wanneer een product ‘lokaal’ of ‘regionaal’ is. Volgens Eriksen (2013) is ‘nabijheid’ hierbij bepalend. Dat wil zeggen:

  • Geografisch: locatie en korte afstand tussen producent, handel en consument.
  • Relationeel: het directe contact tussen producent, distributeur, handel en consument, bijvoorbeeld bij markten, boerderijwinkels, coöperaties en andere netwerken.
  • De waarde die verschillende actoren toekennen aan voedsel: plaats van herkomst, traceerbaarheid van herkomst, versheid, kwaliteit etc.

Wanneer gesproken wordt over lokale producten denken we al gauw aan streekproducten, waaronder we voedings- of andere producten verstaan die geproduceerd worden in de streek of plaats waar men verblijft. Nederland kent hiervoor een officieel keurmerk, beheerd door de stichting ‘Streekeigen Producten Nederland’ (SPN). Als onderdeel hiervan kent Zeeland een eigen keurmerk, ‘Zeker Zeeuws’. Met deze erkenning weet de gast dat het product in Zeeland is bewerkt en verwerkt en op duurzame wijze is geproduceerd, met respect voor milieu, mens en dier. Voorbeelden van Zeeuwse streekproducten zijn producten uit de zee, zoals de Zeeuwse kreeft, mesheften, platte oesters, tarbot en paling. Het zijn vooral de schaaldieren en vissoorten waar toeristen aan denken als het om typisch Zeeuws eten en drinken gaat. Zo at ongeveer de helft van de respondenten tijdens hun laatste bezoek aan Zeeland mosselen of oesters. Daarnaast zijn er ook verschillende producten van het land, zoals Thoolse aardappelen, pain de mer, knopkaas, wijnen, vlegelbrood, bruine en kogelbonen en fruit. En, heel specifiek voor Zeeland: zilte groenten, die groeien op de grens van land en zee, zoals zeekraal, lamsoor en zeekool.


Door het proeven van dit soort streekproducten ervaart de toerist iets nieuws en komt men in aanraking met de Zeeuwse cultuur. Meer dan de helft van de respondenten, met name de Duitse, vindt het proeven van streekproducten tijdens een vakantie of uitstapje spannend en beleeft deze producten anders dan wanneer zij dezelfde producten thuis zouden proeven. Veel respondenten hebben dan ook een voorkeur voor restaurants, markten of winkels met een authentieke en lokale uitstraling. Restaurants, markten en winkels doen er dan goed aan om in hun aanbod streekproducten op te nemen omdat respondenten hier veel waarde aan hechten. Respondenten letten hier op tijdens het kiezen van hun gerecht op de menukaart of tijdens het inkopen doen van ingrediënten voor hun maaltijd.


Conclusies

Bij eten en drinken tijdens een vakantie of een dagje uit draait het om een combinatie van gastronomie, lokale producten en een authentieke ervaring, maar centraal staat toch het sociale aspect: het samenzijn met familie en vrienden. Basisvoorwaarden daarbij zijn goede service en versheid van producten. De bezoeker stelt authenticiteit en lokale producten zeer op prijs en zoekt een totaalbeleving.


Of iemand tijdens zijn bezoek aan Zeeland nu kiest voor een bakje kibbeling of gewokte zeekraal, belangrijk is dat er ook gezonde keuzes zijn, want ook de Zeeuwse bezoeker hecht veel belang aan zijn of haar gezondheid. Op dit moment vinden Nederlandse en Vlaamse bezoekers in Zeeland biologische producten niet erg belangrijk, maar de verwachting is dat zij de Duitse bezoeker snel zullen volgen. Waarschijnlijk zijn biologische producten binnen een aantal jaar de norm.

Lokale en streekproducten bieden veel mogelijkheden om je te onderscheiden als destinatie.


Aanbevelingen voor ondernemers

De beleving kan worden versterkt met een verhaal (storytelling). Wat is de oorsprong van het product? Waar en door wie is het geproduceerd? Dit soort informatie geeft een grote meerwaarde en versterkt het gevoel van authenticiteit. Niet door een opsomming van feiten, maar door het verhaal te vertellen.


Het restaurant, de winkel of de marktkoopman zou kunnen inspelen op de ontwikkeling rondom gezondheid door informatie te verstrekken over het gerecht of product. Denk bijvoorbeeld aan een menukaart waarop lokale activiteiten kunnen worden ondernomen om de calorieën van een gerecht te verbranden. Bijvoorbeeld: ‘Voor deze pan mosselen kunt u een wandeling maken over de prachtige boulevard in Vlissingen, wilt u ook nog een nagerecht loop dan nog een stuk richting Dishoek over de duinen.’ Gasten worden zich zo bewust van de calorische waarde van een maaltijd en maken bovendien kennis met de directe omgeving.


Voor de gasten die zelf koken kan een ondernemer in de horeca of de aanbieder van accommodatie, in samenwerking met boeren of chefs van restaurants uit de omgeving, kookworkshops aanbieden, waarin de achtergrond van de producten en de gezondheidswaarde worden uitgelegd.


Een trend die niet aan de orde is gekomen in ons onderzoek, is de enorme groei van bezorgdiensten. Hiermee kan worden ingespeeld op de behoefte aan gemak, maar tegelijkertijd op het vergroten van de beleving, door maaltijden aan te bieden met regionale of lokale producten, die tegemoetkomen aan speciale gezondheidswensen. Denk hierbij aan pakketten voor mensen die willen afvallen, of voor mensen die glutenvrij willen eten. Lever het verhaal er bij plus de adressen van producenten en de beleving is compleet.


Literatuur

De gebruikte literatuur treft u online aan op www.nritmedia.nl/trendrapport2017


Contactgegevens auteur

Peter Kruizinga, senior lecturer en researcher, Lectoraat Healthy Region Hogeschool Zeeland, peter.kruizinga@hz.nl

Topics:Horeca
Trefwoorden: horeca, restaurants, cafes, daghoreca, eten, drinken, toerisme

CELTH
 





||| Nieuws |||

25/03/24
Exclusief voor leden
Hotel Noordsee sluit zich aan bij Fletcher
Hotelketen ziet een wens in vervulling gaan met een hotel op Waddeneiland Ameland. Per 1 april zal bij Hotel Noordsee de vlag van Fletcher Hotels in top gaan.
12/03/24
Exclusief voor leden
Avani Museum Quarter Amsterdam hotel open in tweede kwartaal 2024
Minor Hotels, een hospitality groep die in de hele wereld actief is, opent Avani Museum Quarter Amsterdam hotel in het tweede kwartaal van dit jaar.
12/03/24
Exclusief voor leden
MKB-Nederland wil af van verhoging minimumloon
Zet een streep door de voorgenomen extra verhoging van het wettelijk minimumloon per 1 juli aanstaande. Die oproep doen VNO-NCW en MKB-Nederland in een brief aan de Tweede Kamer, die donderdag over dit onderwerp debatteert.
12/03/24
Inflatie daalt langzaam met een lichtpuntje voor horeca
Toch is de inflatie voor de consument nog steeds aan de hoge kant. Voor bedrijven in de vrijetijdseconomie is er een lichtpuntje. De prijzen voor onder meer groenten en vlees stijgen minder hard dan het gemiddelde inflatiecijfer.
08/03/24
Exclusief voor leden
Grondaankoop voor The Dutch Mountains
The Dutch Mountains in Eindhoven wordt met een omvang van ruim 65.000 m2 en een hoogte van 133 meter het grootste houten-hybride gebouw van de wereld. Leisure is een belangrijk in deze locatie. Een hotel, wellness en congrescentrum zijn onderdelen van dit unieke gebouw.
05/03/24
Exclusief voor leden
Transitie op het bord naar vegetarisch
De Nederlander verandert in zijn eetgewoonten. Je zal steeds meer vegetariërs en vooral flexitariërs tegenkomen. Iet s om mee rekening te houden in de horeca van hotels, attracties en andere leisure omgevingen. 25% van alle hoofdmaaltijden is vegetarisch meldt CBS na onderzoek in samenwerking met RIVM en Voedingscentrum.
01/03/24
Exclusief voor leden
Europees Parlement stemt in met regels voor platforms
Europa gaat het toezicht op verhuurplatforms zoals Airbnb, Booking, Expedia en TripAdvisor harmoniseren. Er komt één wettelijk kader waar deze zogenaamde korte termijn verhuurdiensten (STR's) zich aan moeten houden. De regels zijn erop gericht dat lokale autoriteiten passend beleid kunnen ontwikkelen. Het Europese Parlement heeft met overweldigende meerderheid ingestemd met de nieuwe regels.
27/02/24
Exclusief voor leden
Record voor Nederlandse logiesaccommodaties
Nederlandse logiesaccommodaties hebben in 2023 een recordaantal gasten ontvangen. Hotels, campings, bungalowparken en groepsaccommodaties ontvingen vooral meer buitenlandse gasten. Het aantal Nederlandse gasten bleef stabiel.

||| Agenda |||

18/04/24
18/04/24 t/m 18-04-24: TRENDCONGRES 2024
Op donderdag 18 april 2024 organiseert NRIT samen met de opleidingen Tourism Management van de Neder...
14/05/24
14/05/24 t/m 14-05-24: Bekendmaking ‘Top 10 Meest Innovatieve Vakantieparken van de Benelux’
Op dinsdag 14 mei organiseert Pleisureworld bij Yala in Emmeloord de bekendmaking van de ‘Top 10 M...
05/06/24 t/m 07-06-24
05/06/24 t/m 07-06-24: THE INC Conference
Van 5 tot en met 7 juni 2024 is de Hotelschool The Hague gastheer van de internationale INC Conferen...
11/06/24
11/06/24 t/m 11-06-24: Openhuis Posta7 - FEC & Retailtainment
Op dinsdag 11 juni organiseert Pleisureworld Openhuis bij FEC Posta7. Dat is dé hotspot ...
24/06/24 t/m 26-06-24
24/06/24 t/m 26-06-24: CBTS 2024
Van 24 tot en met 26 juni organiseert de Breda University of Applied Sciences de jaarlijkse CBTS-con...