Geplaatst op: 19-05-2016
Auteur: Ton Vermeulen
NRIT Media

Wat heeft de Werelderfgoedgoedstatus de Waddenzee tot nu toe gebracht?

Verslag van Podiumdag Stenden ETFI

Wat heeft de Werelderfgoedgoedstatus de Waddenzee tot nu toe gebracht?
Bron: Shutterstock
Nationaal Park de Waddenzee profiteert nog maar weinig van de Werelderfgoedstatus die het gebied in 2009 verkreeg. Waar Nationale Parken als Yosemite, Yellowstone en Krugerpark van heinde en verre grote aantallen internationale toeristen weten aan te trekken, is dat in de Waddenzee niet aan de orde. Niet dat iedereen in het gebied daarop zit te wachten want de Waddenzee is vooral een natuurgebied waar de mens slechts te gast is. Op de tweede Podiumdag van Stenden University presenteerde ETFI samen met de Waddenacademie de laatste inzichten in toeristisch onderzoek in het Waddengebied. De redactie van NRIT ging eens luisteren…..


Jouke van Dijk / Waddenacademie: Een werelderfgoed is geen garantie tot economisch succes

Directeur Jouke van Dijk van de Waddenacademie en hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse aan de Rijksuniversiteit Groningen mocht de aftrap geven en hij kwam met een aantal stellingen waar heel wat spanning in zat. "De wadden zijn een prachtig internationaal natuurgebied maar er wonen en werken ook mensen”, hield hij de zaal voor en vervolgde: "Een werelderfgoed is geen garantie tot economisch succes.” Van Dijk ziet in het gebied heel wat uitdagingen zoals krimp, vergrijzing en te weinig banen voor laag opgeleiden. Kansen zijn er evenwel in toerisme, zakelijke en persoonlijke dienstverlening en de voedselvoorziening. Bovenliggend probleem is dat het Waddengebied veel fans heeft maar de afstand ook een rol speelt. "Daarbij zijn Nederlanders veel afstandsgevoeliger dan Duitsers,” zei hij. Concrete kansen voor het Waddengebied zijn er in de optiek van Van Dijk volop. Zo zijn toerisme en visserij een uitstekende combinatie, biedt het project Holwerd aan Zee mooie impulsen voor het binnendijks gebied en moet worden onderzocht of vliegen naar het Waddengebied geen oplossing biedt voor de perifere ligging.



Na een intermezzo waar gastheer en directeur Bertus van der Tuuk van ETFI het belang van praktijkgericht onderzoek mocht belichten was het tijd voor zes korte presentaties die elk een ander aspect van het Werelderfgoed Waddenzee gaven.


Akke Folmer / Mariene Wetlands Studies: Meeste bezoekers ervaren Waddenzee vanaf de dijk

Akke Folmer, PhD-student en lid van de kenniskring lectoraat Mariene Wetlands Studies ging dieper in op het Werelderfgoed Waddenzee en de perceptie van de bezoekers. Vast staat dat voor veel (internationale) toeristen een status van Werelderfgoed vaak een motivatie is om een gebied te bezoeken. Folmer heeft onderzocht hoe bezoekers de Waddenzee beleven, in hoeverre de Waddenzee wordt gewaardeerd door de bezoekers van de eilanden en of ze speciaal voor het Werelderfgoed naar het gebied komen. Dat laatste valt enorm tegen.


Een Stenden-studente heeft in het najaar 434 toeristen ondervraagd die op de veerboot naar Terschelling zaten. Dit eiland trok in 2013 maar liefst 440.000 toeristen. Op de veerboot trof de onderzoekster veel Nederlanders, gezinnen en stelletjes aan. Daarvan bezocht 10% voor het eerst Terschelling. Het herhalingsbezoek naar het eiland is dus enorm. Waar veel bedrijven inzetten op herhaalbezoek, stemt een dermate laag percentage nieuwe bezoekers wel weer tot nadenken. Terug naar de Werelderfgoedstatus. Deze is bij de grote meerderheid (76%) wel bekend en die bekendheid is de afgelopen jaren gelukkig sterk gegroeid. Helaas komt maar een klein deel van de bezoekers aan Terschelling (6,5%) speciaal voor deze status naar het Waddengebied. Toch speelt de Waddenzee voor een kleine zestig procent een reden voor een bezoek aan het gebied en eenzelfde percentage van de bezoekers is al eens daadwerkelijk het wad op geweest.


Zestig procent van de bezoekers aan Terschelling heeft de Waddenzee vanaf de waddendijk beleefd, 20% heeft geparticipeerd in een wad-excursie en een kleine 10% heeft meegedaan aan een zeehondenexcursie. Natuurexcursies zijn enorm belangrijk voor de waardering van bezoekers voor de Waddenzee. Voeten in de klei en het slik en ervaringen met dieren versterken de band met de Waddenzee nog eens extra. Bij een onderzoek tijdens een bootexcursie viel op dat de meeste mensen na vijf minuten de zeehonden 'wel gezien hadden'. Excursies op het wad bieden daarentegen een verdiepender ervaring. Andere opvallende conclusie is dat bezoekers die vogels observeren een sterkere band met het natuurgebied hebben dan wie dan ook.



Folmer concludeerde dat de Werelderfgoedstatus weinig tot geen nieuwe bezoekers naar Terschelling trekt in de herfstvakantie. Het grootste deel van de bezoekers bestaat uit gezinnen met kinderen op herhalingsbezoek. Opvallend is dat de status van Werelderfgoed niet automatisch nieuwe doelgroepen en bezoekers aantrekt. We moeten dan ook meer kennis van de markt verwerven en de marketinginspanningen intensiveren: "Het vergroten van de bekendheid van de werelderfgoedstatus en de unieke natuurlijke waarden kunnen leiden tot meer bezoek, een sterkere band en meer publiek draagvlak om deze te beschermen en te behouden voor de toekomst. Dit vergroot de kans op een duurzame ontwikkeling van het toerisme in het Waddengebied”, besloot Folmer zijn betoog.


Graciella Karijomedjo / ETFI: Scenarioplanning helpt bij het nemen van strategische beslissingen

Projectcoördinator Graciella Karijomedjo van ETFI liet aan de hand van diverse onderzoeken van het ETFI zien hoe scenarioplanning in het Waddengebied wordt toepast. Scenarioplanning is een methode die bedrijven en organisaties helpt om met meer kennis strategische beslissingen te kunnen nemen. Een inventarisatie van de belangrijkste en meest onzekere omgevingsfactoren of strategische dilemma's, stelt je in staat om toekomstige scenario's te ontwikkelen op een creatieve manier. Scenario's zijn geen voorspellingen, maar plausibele, realistische en verrassende kwalitatieve beelden van de toekomst die kunnen worden gebruikt als input voor een strategisch debat over een nieuwe visie, nieuw businessconcept of een nieuwe strategie. In het Waddengebied heeft ETFI onderzocht hoe Noord-Nederland een internationale vakantiebestemming kan worden, toekomstscenario's voor groepsverblijven op Ameland ontwikkeld en een visie gemaakt op de Waddendijk van de toekomst.



Stefan Hartman / ETFI: Zijn bezoekers van meerwaarde voor het gebied?

Stefan Hartman, docent Leisure Management en onderzoeker bij ETFI heeft onderzocht of een bijzondere status van een gebied een meerwaarde heeft voor de ontwikkeling van het toerisme. Hij startte zijn presentatie met foto's van wereldberoemde nationale parken als Yosemite, Yellowstone en Krugerpark. Deze gebieden hebben zich tot een merk ontwikkeld en weten autonoom grote stromen toeristen te trekken. Grote vraag is of we dat in Nederland ook kunnen en vooral willen. In Nederland hebben we te maken met een haat-liefdeverhouding tussen toerisme en nationale parken. Dat komt omdat het gebied nog altijd in een transitiefase zit van productie (landbouw/bosbouw), waar ook protectie (natuur- en erfgoedbescherming) is bijgekomen naar een gebied waar zowel productie, protectie als consumptie (toerisme/recreatie) een belangrijke rol spelen. "Als je de consumptiekant opgaat, krijg je ineens met een andere wereld te maken”, stelde Hartman die vervolgens een heel rijtje aan nieuwe aspecten presenteerde waar je mee moet houden als je een gebied gaat consumeren:


– Klanten– Gastheerschap
– Verwachtingen– Beleving & betekenis
– Geluksmomenten– Ervaringen
– Branding– Storytelling
– Marketing– Management
– Gebiedsontwikkeling



Stenden/ETFI heeft voor Nationale Parken een belevingsmonitor ontwikkeld die de customer yourney volgt langs de diverse touchpoints: "Welke reis leggen toeristen af, wat maken ze mee en hoe kunnen we die reis beïnvloeden?” Centrale vraag is of een Nationaal Park meerwaarde heeft voor toeristen. Volgens Hartman wel als er voldoende gebiedskwaliteiten zijn. Achtbanen in een Nationaal Park willen we niet maar er moet voor toeristen wel genoeg te beleven zijn. Volgens Hartman ontwikkelen gebieden met een bijzondere status zich allemaal in de richting van een vrijetijdslandschap. Dat vrijetijdslandschap moet, als je veel mensen wil aanspreken, divers moeten zijn maar wel met voldoende samenhang. Hartman besloot zijn presentatie met een intrigerende tegenvraag: "Zijn bezoekers van meerwaarde voor het gebied?”

Gerlinde Elzing & Jasper Kuijpers / Stenden: Holwerd aan Zee mooie tussenstop

Een van de grote ontwikkelingen in het Waddengebied is het idee Holwerd aan Zee. Hier wordt de Waddendijk doorgestoken en krijgt Holwerd een rechtstreekse vaarverbinding met de Waddenzee. Twee studenten van de Hanzehogeschool mochten een onderzoek naar de wensen van watersporters presenteren. Veel watersporters vonden het vooral goed dat er een tussenstop komt tussen havens van Harlingen en Lauwersoog. Waar de plannenmakers maar liefst vier havens in het gebied hadden voorzien, concludeerden de studenten dat drie jachthavens met elk een eigen karakter wel genoeg is. Een buitendijkse passantenhaven, een binnenhaven met veel vaste/seizoensligplaatsen in de dorpskern aan een boulevard en verder een binnendijkse passantenhaven met oeverligplaatsen. De studenten presenteerden een uitgebreide lijst van door de watersporters gewenste voorzieningen. Naast de gebruikelijke jachthavenvoorzieningen als elektra, water, vuilwaterpompen, afvalcontainers, tankvoorzieningen en sanitair was er vooral behoefte aan een verbinding met het achterland, aansluiting op wandel- en fietsroutes en een leuke boulevard. Ook een café/restaurant, supermarkt, zeilmaker, watersportwinkel, parkeerplaatsen en camperplaatsen worden als belangrijke voorzieningen rond de haven aangemerkt.



Bertus van der Tuuk / ETFI: Vogels kijken als nieuwe kans voor toeristische ontwikkeling

Bertus van der Tuuk presenteerde een idee voor het ontwikkelen van vogelkijktoerisme. "Is dit een nieuwe kans voor het Waddentoerisme?”, hield hij de zaal voor. Van der Tuuk had geen concrete onderzoeksdata maar vond het wel een 'dingetje'. In Nederland is het radio- en tv-programma Vroege Vogels ongekend populair en internationaal heeft Birdlife International zomaar 13,5 miljoen leden die naar de meest exotische plekken van de wereld afreizen om bijzondere vogels te zien. Zo is de Quetzal in Mexico een ware toeristentrekker en wil iedere birdwatcher deze vogel dolgraag van zijn bucketlist strepen. "Heeft het Lauwersmeergebied zijn eigen Quetzal en kan Lauwersoog zich ontwikkelen van vissershaven tot internationale destinatie voor natuurtoerisme?”, vroeg Van der Tuuk openlijk zich af. Een internationaal aansprekende naam had Van der Tuuk al paraat: Lauwersea Holland.



Tjeerd Zandberg en Marieke Zeinstra: Waar begin je met het opruimen van olie?

We zien de Waddenzee als een mooi en eeuwig blijvend natuurgebied. Maar het gebied staat ook bloot aan diverse bedreigingen. Een olieramp is er eentje van. Tjeerd Zandberg en Marieke Zeinstra hebben in het RAAK-project OILS samen met hogescholen NHL, Van Hall-Larenstein en Stenden onderzocht wat de effecten van een olieramp zijn en hoe en waar deze het eerste moet worden bestreden. Omdat het Waddengebied een dynamisch en druk gebied is, moet je bijvoorbeeld in april een olieramp anders bestrijden dan in augustus. Dilemma is steeds waar je het eerst met opruimen moet beginnen. Volgens Zandberg en Zeinstra daar waar de schade aan natuur en economie het grootst is. Het risico op een olieramp is het grootst in de westelijke Waddenzee, het toeristische zwaartepunt zit vooral in de oostelijke Waddenzee met 50.000 vergunningen voor wadlopen, 1,2 miljoen bezoekers, 5,4 miljoen overnachtingen en 100 charterschepen die vooral in de westelijke Waddenzee opereren. Uit een eerste onderzoek onder bezoekers aan Terschelling in het najaar van 2015 blijkt dat 30% overweegt om bij een olieramp niet in het gebied op vakantie te gaan. Positief is dat 60% bereid is € 25 te betalen om bij te dragen aan het opruimen van de olie.


Middagprogramma

In de middag werd in twee rondes samen met de aanwezigen gediscussieerd over scenarioplannig waddentoerisme, nieuwe doelgroepen waddentoerisme, Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018, Kenniscentrum praktijkgericht onderzoek Wadden en over Holwerd aan Zee.

Topics:Natuur
Trefwoorden: waddenzee, werelderfgoed, gebiedsontwikkeling, natuurgebieden

CELTH
 





||| Nieuws |||

27/03/24
Uitbreiding KLM-busdienst
Vanaf 31 maart wordt de KLM-busdienst Nijmegen – Arnhem - Schiphol uitgebreid met één extra dienst naar dagelijks twee omlopen.
27/03/24
My First Smartphone Festival krijgt waarschijnlijk vervolg
De eerste editie van My First Smartphone Festival bij Beeld & Geluid heeft afgelopen weekend ruim 2200 bezoekers getrokken. Verspreid over vier dagen, van donderdag tot en met zondag, leerden kinderen, hun ouders en docenten over hoe om te gaan met je allereerste telefoon.
27/03/24
Exclusief voor leden
Drie Van Goghs lang te zien in Rijksmuseum Amsterdam
Het Rijksmuseum krijgt drie extra troeven in handen, drie Van Goghs. Het museum is vaak een onderdeel voor de vele toeristen die naar Nederland komen. Zij willen vast ook graag die langdurige bruiklenen zien.
26/03/24
Booking.com stopt duurzaam reisprogramma na gesprek met ACM
Reiswebsite Booking.com heeft na gesprekken met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) besloten het zogenoemde Travel Sustainable (voorheen: Duurzaam Reizen) programma offline te halen per 25 maart.
26/03/24
Reiziger wil directe vlucht
Luchtvaartreizigers hechten aan een rechtstreekse verbinding naar de eindbestemming. Het overgrote deel van alle vliegreizen kent dan ook geen overstap tijdens de reis. Bij vliegreizen van meer dan 6 uur biedt een overstap vaker een aantrekkelijk alternatief.
26/03/24
Zo krijgt het thema duurzaamheid voet aan de grond in de reisbranche
Steeds meer mensen raken overtuigd van het nut en de noodzaak van duurzaam leven. Met duurzaam wordt een leefstijl bedoeld die een zo laag mogelijke ecologische voetafdruk achterlaat. In andere woorden: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de natuur zo min mogelijk te lijden heeft onder het gedrag van de mens?
25/03/24
Is het de moeite waard om te investeren in betrouwbare service voertuigen voor uw resort/park?
Als het gaat om het runnen van een resort of park, kan het belang van betrouwbaar transport niet genoeg benadrukt worden. Of het nu gaat om het vervoer van gasten over uitgestrekte gebieden of om de mobiliteit van het personeel voor verschillende taken, duurzame en goed onderhouden service voertuigen zijn essentieel voor een soepel verloop van uw faciliteit. Maar is het verstandig om te investeren in duurzame servicevoertuigen en hoe vaak moeten ze worden onderhouden?
25/03/24
Exclusief voor leden
Hotel Noordsee sluit zich aan bij Fletcher
Hotelketen ziet een wens in vervulling gaan met een hotel op Waddeneiland Ameland. Per 1 april zal bij Hotel Noordsee de vlag van Fletcher Hotels in top gaan.

||| Agenda |||

18/04/24
18/04/24 t/m 18-04-24: TRENDCONGRES 2024
Op donderdag 18 april 2024 organiseert NRIT samen met de opleidingen Tourism Management van de Neder...
14/05/24
14/05/24 t/m 14-05-24: Bekendmaking ‘Top 10 Meest Innovatieve Vakantieparken van de Benelux’
Op dinsdag 14 mei organiseert Pleisureworld bij Yala in Emmeloord de bekendmaking van de ‘Top 10 M...
05/06/24 t/m 07-06-24
05/06/24 t/m 07-06-24: THE INC Conference
Van 5 tot en met 7 juni 2024 is de Hotelschool The Hague gastheer van de internationale INC Conferen...
11/06/24
11/06/24 t/m 11-06-24: Openhuis Posta7 - FEC & Retailtainment
Op dinsdag 11 juni organiseert Pleisureworld Openhuis bij FEC Posta7. Dat is dé hotspot ...
24/06/24 t/m 26-06-24
24/06/24 t/m 26-06-24: CBTS 2024
Van 24 tot en met 26 juni organiseert de Breda University of Applied Sciences de jaarlijkse CBTS-con...