Geplaatst op: 09-05-2020
Auteur: Frank Verkoijen

Van de verblijfsrecreatieparadox naar de toerismeparodie…

Van de verblijfsrecreatieparadox naar de toerismeparodie…
Afbeelding van Yevhen Paramonov via Pixabay
Deel 1 van de toerismeparodie

RECRON lanceerde ooit eens de term ‘verblijfsrecreatieparadox’ waarmee vooral de mismatch tussen vraag en aanbod in de verblijfsrecreatieve sector werd aangeduid: te veel eenzijdig aanbod dat niet van de markt verdwijnt maar tegelijkertijd wordt er nog vrolijk bijgebouwd.

De introductie van deze term, die jaren later gemeengoed is geworden, heeft aardig wat te weeg gebracht: vrijwel elke provincie en tientallen gemeenten in Nederland hebben sinds die tijd onderzoek laten uitvoeren naar de vitaliteit van hun verblijfsrecreatieve sector en er is inmiddels zelfs een Landelijke Actie Agenda opgestart. Chapeau, er is nog een lange weg te gaan, maar de eerste stappen zijn gezet om de sector wat minder paradoxaal te maken….

Eens kijken of dat nog een keer werkt… maar dan met de term de ‘toerismeparodie’. Ik kwam op deze term na het lezen van een hilarisch reisboek van Pete McCarthy, een Engelsman die in Ierland op zoek gaat naar zijn Ierse roots. Het boekt dateert uit het jaar 2002 en stond jarenlang in de Britse bestseller top tien.

Waarom was het boek zo populair? Engelsen hebben het meestal niet zo op Ieren en waarom zou je er een boek over lezen als je er per boot of vliegtuig voor een appel en een ei heen kunt gaan om het zelf te aanschouwen? In dat laatste zit ‘m zowel de vraag als het antwoord.

De kern van het boek gaat over het feit dat Ierland (maar hiervoor mag je ook Amsterdam, New York, Giethoorn, Venetië, Parijs, Barcelona of de Taj Mahal invullen) zo door toeristen wordt overlopen ‘op zoek naar het echte Ierland’ dat deze bestemmingen zich hier dermate op hebben aangepast, dat ze feitelijk een parodie van zich zelf zijn geworden. Ik kan me nog herinneren dat ik twee jaar geleden weer eens bij de ‘Sagrada Familia’ was, en in tegenstelling tot mijn eerdere bezoeken enkele decennia eerder, was het uitgegroeid tot een poppenkast van wereldformaat. Misschien wel de mooiste kerk ter wereld ondergesneeuwd door ballonnen, confetti en suikerspinnen…

Er is een lineair negatief verband tussen de belevingswaarde van mooie binnensteden, prachtige kerken of natuurwonderen en het aantal aanwezige snoepkramen en souvenirwinkels….

No doubt about it…
De binnenstad van Barcelona kent meer bedden voor toeristen dan voor eigen inwoners. Bij Disneyland Parijs kan ik me daar nog iets bij voorstellen, dat is er voor gebouwd, maar bij een stad als Amsterdam of Barcelona niet. Zonder overheidsmaatregelen vervallen ze tot een parodie van zich zelf en bij de eerste de beste flinke tegenwind (zoals die nu bijvoorbeeld op orkaankracht door de wereld raast) stort het hele kaartenhuis in elkaar.

Welkom in een lege huls!
Een ander boek, dat ik ooit in mijn studententijd las, heet ‘Too Many People’van Sir Roy Calne en dit boek geeft deels de kern van het probleem aan: er zijn (toen al – 1994) te veel mensen op deze wereldbol. En mensen zijn kuddedieren zoals we weten. Het is dus niet gek dat iedereen de Mona Lisa een keer wil zien en het daarom in die zaal (ik ben er ooit eens uit weggevlucht) erg druk is… en dan druk ik me nog zachtjes uit – het was een hel. Maar moeten we dat eigenlijk wel willen?
Ik denk van niet. De coronacrisis biedt ons de mogelijkheid toerisme te gaan herzien. Op weg naar toerisme gebaseerd op termen als beleving, respect, intrinsieke waarde, rust en saamhorigheid.

Kijken om het zien, niet om het gezien te hebben…Beleven om het moment, niet om de selfie…Meemaken om de waarde ervan, niet om er mee te kunnen ‘pochen’ …

Makkelijk zal het niet worden. Zodra de crisis voorbij is en lowcost carriers de hele wereld dichtbij brengen zal het snel weer ‘business as usual’ worden. Behalve als je als overheid zegt: hier trekken wij de grens. Dat niet iedereen dan overal meer aan kan komen, niet alles meer kan zien, niet overal meer in mag, niet alles meer kan beleven: so be it: de wereld is veel te groot om alles in je leven te zien. Dat lukt helemaal niet. Keuzes maken is helemaal niet erg. In plaats van de Mona Lisa bezoek je dan maar een ander schilderij.. en bekijk je dat echt.. om het te zien…. En niet om te vertellen dat je het hebt gezien….Daarmee kun je je ook prima onderscheiden, want wie heeft de Mona Lisa nou nog niet gezien (nou jij dus straks)… Kijk eens hoe uniek je dan bent. En bovendien: er zijn nog genoeg mooie plekken, schilderijen of kerken over als alternatief waar je als toerist maar al te zeer welkom bent.

Een mooi voorbeeld is die groep Nederlandse voetbalfans die als hobby hebben om zo veel mogelijk oude aftandse Engelse voetbalstadions te bezoeken, in plaats van de voetbaltempels in Manchester of London. Wedden dat de pints er bovendien beter smaken en goedkoper zijn? En je geen prefab marketingverhaaltje te horen krijgt van een verveelde suppoost tijdens je rondleiding samen met Italianen, Brazilianen en Duitsers? Maar een authentiek verhaal van diehardfans die met passie en overtuiging hun ‘cluppie’ voor eeuwig bij jou in het hart willen planten?

En wil je weten hoe ze het in Ierland opgelost hebben? Lees eerst het boek van McCarthy (de eerste die reageert mag het komen ophalen) voordat je er zelf met Ryanair heen vliegt! Voorpret is trouwens ook het halve werk! Heb je twee maal pret voor de helft van de prijs… toch?

(in het nog te verschijnen deel 2 van deze blog gaan we in op mogelijke oplossingen)
Trefwoorden: toerisme, overtoerisme, beleid, vakanties, verblijfsrecreatie

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

18/03/24
Lidstaten willen toerisme hoog op de agenda van de nieuwe Europese Commissie
Toerisme blijft in Europa hoog op de politieke agenda staan. De huidige Europese Commissie zal na de verkiezingen haar uiterste best doen toerisme op EU-niveau goed op de agenda te houden.
18/03/24
Exclusief voor leden
VN stelt standaard vast om duurzaamheid van toerisme te meten
De Verenigde Naties hebben een een nieuwe wereldwijde standaard goedgekeurd om de duurzaamheid van toerisme te meten. Alle 193 leden hebben ingestemd het het zogenaamde Statistical Framework for Measuring the Sustainability of Tourism (MST).
15/03/24
Exclusief voor leden
Alle aandelen Alpenpark Neuss over naar SnowWorld
Vandaag meldt SnowWorld dat het de resterende aandelen van Alpenpark Neuss (nabij Düsseldorf, Duitsland) heeft overgenomen.
15/03/24
Exclusief voor leden
Gelderland steunt fietsponten met maximaal half miljoen euro maar dat is niet genoeg
De provincie Gelderland gaat gemeenten voortaan voor 50% structureel ondersteunen bij het dekken van exploitatietekorten boven de 50.000 euro, met een maximum van 500.000 euro voor alle veren gezamenlijk per jaar. Dat is niet genoegd, meldt de Veerpontencoalitie.
15/03/24
Ontwikkeling ‘Knopen Lopen Zuid-Limburg' netwerk op volle toeren
De zestien gemeenten, de Provincie Limburg en Visit Zuid-Limburg zijn sinds 2017 bezig met de ontwikkeling van het nieuwe wandelnetwerk. Het nieuwe netwerk gaat gepaard met nieuwe knooppuntenpalen inclusief QR-codes waarmee de wandelaar extra informatie kan opvragen.
15/03/24
ZooParc Overloon bouwt verblijf voor nieuwe diersoort: nevelpanters
Eind maart start de bouw van het nieuwe verblijf in ZooParc Overloon voor de komst van nevelpanters. Het park wil bijdragen aan het opbouwen van een reservepopulatie van deze kwetsbare diersoort.
15/03/24
Visit Wadden roept op om drones thuis te laten bij bezoek aan Waddengebied
Uit recent onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat drones voor recreatief gebruik vogels kunnen storen. Daardoor worden hun overlevingskansen verkleind.
14/03/24
Nederlanders zijn dik tevreden over vakantieplatformen.
Nederlanders zijn dik tevreden over vakantieplatformen. De platformen scoren een gemiddelde NPS van +63. De Net Promoter Score is een maatstaf voor het meten van klanttevredenheid. Natuurhuisje heeft de hoogste NPS (+86) en Trivago de laagste (+44).