Is toerisme over?
Overtourism is een nieuwe kreet die men heeft gelanceerd.
Het suggereert dat er teveel toerisme is, maar misschien ook dat toerisme over,
voorbij is. Onder de term ‘Overtourism’ werd door UNWTO gedurende de World
Travel Market vorige maand in Londen internationaal ministersoverleg gevoerd om
te kijken waar en hoe toerisme beter beheersbaar gehouden kan worden dan wel
overvolle bezoekersstromen kunnen worden voorkomen. De citymarketingorganisatie
van Kopenhagen gaf onder de titel ‘The King is Dead’ eerder dit jaar aan dat
het toerisme in zijn huidige vorm voorbij is. Paul Peeters, onderzoeker bij
NHTV, promoveerde onlangs op de relatie tussen luchtvervuiling en toerisme. Hij
is fervent voorstander van het fors terugdringen van het aantal toeristische
vluchten. Tijdens de recente presentatie van het Trendrapport toerisme,
recreatie en vrijetijd in Den Haag werd echter door diverse presentatoren
enthousiast gesproken over groei en zelfs verdubbeling van buitenlandse
bezoekers. Gemeenten omarmen toerisme en nemen het op als welvaartskatalysator
in hun beleid. Ook UNWTO voorspelt groei wereldwijd.
Ook trekt de bevolking wereldwijd, onder meer in Europa naar
de steden om er te wonen en te werken. De Deense urban planner Anne Skovbro gaf
een paar jaar geleden al aan dat deze opmars niet alleen te linken is aan
werkgelegenheid. "We are now urban species”, stelt zij, en de veranderde
behoeften van mensen zijn hier de basis voor. Aantrekkelijker steden met meer
faciliteiten zullen bewoners en bezoekers blijven trekken. Provincies en
regio’s ontvolken wereldwijd. Daarmee wordt ook het toeristische bezoek
meegezogen, want voorzieningen minimaliseren. Het beeld van de spookdorpen in
Spanje en Frankrijk doemen op voor heel Europa. Natuurgebieden worden ondertussen
net als steden beschermd tegen bedreigende bezoekersstromen, De Veluwe is weer
voor de zwijnen. Is toerisme hier over?
Een spagaat tussen twee bewegingen. Er is een competitie
ontstaan tussen verschillende sectoren, waar het volwassen geworden toerisme in
moet deelnemen. Of ben ik te negatief? "Is overtourism really a problem in most
places, or for a handful of crowded cities?”, zoals een van de deelnemers
tijdens de European Tourism Day eind november over de toekomst van toerisme in Europa
stelt? Tim Fairhurst (ETOA) stelt tijdens dezelfde dag in Brussel dat toerisme
alleen op holistische wijze kan worden gemanaged, waarbij de lokale
competenties van ale partijen een rol spelen. Collega Michel de Blust (ECTAA)
geeft aan dat ‘overtourism’ eigenlijk ‘unmanaged tourism’ is.
Het Centraal Planbureau rekent in Nederland scenario’s door. Misschien zou de ontwikkeling van het toerisme daar ook eens bij betrokken moeten worden. Zijn de gepresenteerde groeicijfers haalbaar en tegen welke prijs? Met voors en tegens. Kopenhagen gaat in de komende jaren primair uit van haalbaarheid en capaciteit en past daar haar strategie op aan. Hoe gaan wij hier mee om? Kunnen wij gezamenlijk zinnige keuzes maken en de daarbij behorende acties uitvoeren? Of moeten we wachten op de volgende innovatiegolf, die zich in de seksindustrie al aankondigt volgens De Volkskrant: kunstmatige intelligentie die beelden completeren met gevoel en beleving. Dan hoef je niet meer op pad… en toerisme is over
