Geplaatst op: 16-03-2018
Auteur: Ton Vermeulen
NRIT Media

Hoe je in één jaar tijd een bezoekerscentrum op de Afsluitdijk bouwt

Leven in de delta staat centraal in Afsluitdijk Wadden Center

Hoe je in één jaar tijd een bezoekerscentrum op de Afsluitdijk bouwt
Ruim een jaar geleden stond ik op de Afsluitdijk bij Kornwerderzand en sprak met projectleider recreatie en toerisme van De Nieuwe Afsluitdijk, Gertjan Elzinga over de plannen voor het Afsluitdijk Wadden Center. Ruim een jaar later is het al zover en kan op 22 maart het gebouw voor het publiek open. Mooi op tijd om de Culturele Hoofdstad met Leeuwarden mee te vieren. Op een frisse februaridag mag ik er al een kijkje nemen. De metamorfose kon niet completer zijn. Een jaar geleden stond ik nog op een lege dijk en een verlaten parkeerterrein. Nu staat er een spectaculaire blikvanger en ook binnen word ik niet teleurgesteld.


De opknapbeurt van de Afsluitdijkdijk die Rijkswaterstaat uitvoert, is door de regionale overheden, samenwerkend als De Nieuwe Afsluitdijk aangegrepen om meer duurzame werkgelegenheid in de regio te creëren. Toerisme is daarin een belangrijk speerpunt met als één van de icoonprojecten het Afsluitdijk Wadden Center. Maar dat is nog maar een onderdeel van de 30 miljoen die de regio investeert in recreatie en toerisme op de dijk. Gertjan Elzinga:

"Op de Afsluitdijk zelf komt aan de Waddenzeekant nog een fietspad en ook bij het Monument van Dudok wordt de ontvangst van toeristen sterk verbeterd . Daarnaast is in het kader van Waddenpoort Den Oever veel in toerisme geïnvesteerd, waaronder een mooi uitkijkpunt en betere toeristische infrastructuur.


De ontwikkelingen op de Afsluitdijk staan niet op zich maar maakt onderdeel uit van veel meer toeristische ontwikkelingen in een grote regio. Wat gaat er in de regio gebeuren?

"We werken nauw samen met alle partners langs de IJsselmeerkust en in het Waddengebied om het verhaal over Nederland Waterland te vertellen. Bij de opening in maart geeft de provincie Flevoland die hier de aftrap voor de 100-jarige herdenking van het aannemen van de Zuiderzeewet. De wet die er toe heeft geleid dat in 1932 hier de dijk werd aangelegd en later de grote inpolderingen mogelijk hebben gemaakt. Aan de Friese kant tussen Harlingen, Kornwerderzand en Makkum bruist het ook van de plannen. De gemeente Harlingen wil het Westerzeedijkgebied aanpakken en de gemeente Súdwest Fryslân -waar Makkum onder valt- is op dit moment bezig met een toeristische toekomstvisie voor de IJsselmeerkust.”


Kun je stellen dat de toeristische plannen op de Afsluitdijk als een soort vliegwiel werken voor de regio?

"Dat is echt het geval. Je ziet dat de Afsluitdijk een zeker enthousiasme te weeg brengt om ook op andere plekken aan de slag te gaan met internationaal toerisme. Het centrum versterkt toeristische bedrijven in Harlingen en Makkum, daarmee is het werkgelegenheidseffect nog sterker dan we eerder hadden aangenomen. Het Afsluitdijk Wadden Center is een van de slechtweervoorzieningen in de regio en draagt daarmee bij aan een hogere bezettingsgraad van hotels, campings en bungalowparken.”


We staan nu voor een iconisch gebouw met bijzondere vlakken. Wat is de visie achter het gebouw?

"Belangrijkste uitgangspunt in het ontwerp is de zeshoek, een vorm die in de natuur heel veel voorkomt in bijvoorbeeld gebarsten klei, een schuimvlok of basalt. De basis van het gebouw is basalt maar het gebouw symboliseert in feite schuim. De architect heeft het zwarte basalt willen benadrukken als je op de grond staat maar naar mate je de hoogte ingaat, wordt het weer licht als een schuimvlok. De nieuwe naam van het restaurant wordt Skom en dat is Fries voor schuim.”



Waarom hebben jullie geen toren gebouwd?

"We vonden dat niet passen bij het karakter van de Afsluitdijk. Het Monument van Dudok is al een torentje en geeft met een geringe hoogte al een magnifiek uitzicht. Alles wat je op deze Afsluitdijk zou neerzetten als een hele hoge toren, vertekent ineens het hele beeld van de dijk. Vanaf die plek is het misschien fantastisch maar op de dijk zelf slaat het als een vlag op een modderschuit.”


Wat maakt de Afsluitdijk aantrekkelijk? Het is eigenlijk 32 kilometer dezelfde saaiheid.

"Bezoekers waarderen juist de eenvoud van de dijk en architecten benadrukken het belang van de spectaculaire eenvoud. Op veel plekken waar je als toerist of recreant bent, krijg je heel veel prikkels maar juist op de Afsluitdijk is het omgekeerd, je hebt hier 32 kilometer waar het ‘s nachts echt donker is, waar het als het stormt, echt stormt en waar je als je fietst, komt geen eind aan. De dijk is lineair met weinig fratsen en dat maakt hem tegelijkertijd heel mooi. Dat wil je met een gebouw niet verpesten.”


Wat kunnen de bezoekers meemaken in het gebouw?

"Hier vertellen we het verhaal van leven in de delta. Wat mensen nogal eens vergeten is dat door de aanleg van 32 kilometer dijk al aan het begin van de vorige eeuw honderden kilometers Zuiderzeekust veilig zijn gemaakt. Dit is Dutch Delta Design avant la lettre. Bezoekers betreden de expositie via het stormtheater. Hier ervaren ze een echte storm in beeld, geluid en zelfs wind. . Daarna zien ze de bouwkeet van Lely en komen direct helemaal in de sfeer van de Nederlandse waterbouw terecht want ze zien door de ruiten dat er om die keet hard gewerkt wordt.”


Is het gebouw dan ook het bezoekerscentrum voor alle bouwactiviteiten op de dijk?

"Je ziet dat grote infrastructurele werken altijd heel veel kijkers trekken. Kijk maar naar de Deltawerken, de aanleg van de Tweede Maasvlakte of de Noord-Zuidlijn. De komende tien jaar is op de Afsluitdijk heel veel te doen met de bouw van de Vismigratierivier, de dijkversterking en energieopwekking. Dit is dan de plek waar mensen informatie kunnen krijgen en in die zin is het ook de huiskamer van het project.”


Wordt dit een soort Deltapark Neeltje Jans?

"Dit wordt geen pretpark, het is en blijft een educatieve voorziening die we een educatieve attractie noemen. Het is gericht op het geïnteresseerde publiek. Die komen niet voor een ballenbak of een glijbaan. Die komen echt voor het verhaal van de Afsluitdijk.”



Hoe is de samenwerking gegaan met de lokale bevolking in Kornwerderzand, stonden ze allemaal met protestborden in de hand toen de plannen bekend werden gemaakt?

"Verre van dat eigenlijk. We hebben heel veel contact met de bewoners van Kornwerderzand. We hebben ze altijd als eerste geïnformeerd. De stelregel was dat voordat iets in de krant of de pers kwam, zij als eerste de informatie kregen. Bovendien hebben we echt iets met hun suggesties gedaan. Daardoor is het plan veel beter geworden, want zij zijn de gebiedskenners bij uitstek. Zo gaven ze aan dat het hier echt kan spoken en hebben we het strandje en de storting aangepast. Ze gaven ook aan dat er veel wildplassers langs de snelweg zijn. En dus hebben we rekening gehouden met de toiletvoorziening zodat die heel vaak open en toegankelijk is. Ook de inrichting van het dak van het gebouw is aangepast zodat mensen niet vanuit het gebouw in hun achtertuin kunnen kijken. Maar ook de routing om het gebouw zodat toeristen niet in hun achtertuin terecht kunnen komen en de parkeersituatie is gewijzigd.”


Voor de exploitatie is een bijzondere constructie gekozen. Het gebouw is van de provincie Fryslân en de samenwerkende overheden betalen de gratis toegankelijke expositie. De exploitatie is aan Kexcom en de Vigilante Makkum gegund die in de aanbesteding het beste plan presenteerden. "Mensen kunnen gewoon naar binnen lopen en de expositie bezoeken. Je moet wel betalen voor een kopje koffie of de 4D-experience die door de exploitant zelf gerealiseerd wordt. De gedachte is ook om bovenop de vrije toegang extra dingen aan te bieden bijvoorbeeld vertalingen, een extra spel dat je door het centrum kunt spelen. Dat zorgt voor de exploitant weer voor een betere dekking op zijn kosten. Hij beheert het gebouw en zorgt ook voor de bezetting aan de balie zodat bezoekers goed te woord worden gestaan.”


Hoe hebben jullie het onderhoud en de vernieuwing van de expositie geborgd

"We houden er rekening mee dat deze om de vijf jaar gedeeltelijk moet worden vernieuwd. We weten dat je zoiets moet bijhouden en hebben daar voor de komende tien jaar middelen voor gereserveerd.”


Hoeveel bezoekers verwachten jullie?

"Bij de haalbaarheidsonderzoeken hadden we het met 70 duizend wat voorzichtig ingeschat maar op basis van de grote belangstelling verwachten we er nu meer dan 100 duizend per jaar. Het bezoek aan de Afsluitdijk is er al, dat merken we uit onderzoek. Er stoppen bij het Monument elk jaar 300.000 mensen. Van die 300 duizend komt een groot deel uit het buitenland en is geïnteresseerd in de dijk.”


Wat verwachten jullie verder van het Afsluitdijk Wadden Center?

"Wij denken dat het voor de hele regio, de Kop van Noord-Holland en Friesland een hele interessante elkweervoorziening gaat worden. Door de aantrekkende economie zie je dat vakantieparken, campings en hotels in de regio weer aan het investeren zijn en hun gasten ook leuke uitstapjes in de omgeving willen aanbieden. Zeker in combinatie met Culturele Hoofdstad 2018 is er heel veel te doen in de regio. En niet alleen in 2018 maar ook in de periode daarna. Heel veel zaken die in het kader van Culturele Hoofdstad 2018 zijn opgezet, gaan ook daarna door.”


Hoe maken jullie met het Afsluitdijk Wadden Center de aansluiting met de Culturele Hoofdstad?

"Om te beginnen is dit vanuit het westen de toegangspoort naar Friesland. Dit is ook de plek waar vanaf april de vlaggen van de Culturele Hoofdstad wapperen en waar mensen informatie kunnen krijgen over het programma van Culturele Hoofdstad. Inhoudelijk maken we ook onderdeel uit van het verhaal van Culturele Hoofdstad want binnen Culturele Hoofdstad is water een belangrijk thema. Onze opening in maart is ook een opening waarbij we ook de culturele aspecten van water benadrukken.”



Hoe reageert het toeristisch bedrijfsleven in de regio op jullie initiatieven?

"We hebben hier te maken met de noordelijke nuchterheid met een instelling van eerst maar eens kijken wat het wordt. Natuurlijk is er een kring van ondernemers die ziet dat het echt wat gaat opleveren maar je moet het vooral breder zien. Het is fantastisch wat we hier op de Afsluitdijk doen maar juist de doorverwijzing naar andere interessante plekken in het Wadden- en IJsselmeergebied met waddenmusea en bijvoorbeeld , het Zuiderzeemuseum en het Woudagemaal, dat gaat het verhaal sterker maken . Als je toeristen die hier komen, kunt informeren wat er nog meer te doen is in de regio, dan is dat uiteindelijk waardoor een veel grotere groep ondernemers daar een goede boterham aan kan verdienen.


Wanneer spreek je van een succes?

"Dit Afsluitdijk Wadden Center een hulpmiddel maar geen doel op zich. Het wordt pas echt een succes als de bakker in Makkum een "broodje Afsluitdijk” verkoopt. Dan beklijft de destinatiemarketing echt bij de mensen die ook de gastheer zijn in je gebied.”


Gaan er nog meer van dergelijke centra in de regio komen?

"Het gaat de komende jaren om een netwerk van voorzieningen die het verhaal van het Waddengebied vertellen want het Waddengebied zal vooral buiten de eilanden nog veel sterker als destinatie ontwikkeld moeten worden. Naast het centrum wat we hier krijgen, zijn er ook plannen voor een centrum in het Lauwersmeergebied.”


Waar kijk je het meest naar uit in het gebouw?

"Ik kijk niet uit naar een deel van het gebouw maar naar het uiteindelijke bezoek aan deze mooie plek . Ik zou het heel gaaf vinden als De Afsluitdijk meer dan nu een belangrijke pleisterplek wordt voor inwoners en toeristen. Dat bijvoorbeeld toeristen uit Harlingen hier over de zeedijk naar toe komen fietsen, de expositie bekijken, afsluiten met een kopje koffie en dan met een bootje terugvaren. Of de inwoner uit Makkum die familie op bezoek heeft en ze toch even de Waddenzee willen laten zien. Als dat gebeurt, ben ik tevreden.”


Op wie richten jullie je?

"We richten ons met name op de buitenlandse toerist. Als er één plek is waar je buitenlandse toeristen kunt trekken, is het hier. Hoewel de Aziaten wel toenemen, zijn de Duitsers, de Vlamingen en de Engelsen de grootste groeiers. Daar is deze plek heel geschikt voor. Hier komen ook opvallend veel Zuid-Europeanen die geïnteresseerd zijn in cultuur en architectuur. Italianen vinden de waterbouwkundige werken en het ontwerp daarvan fascinerend. We hebben in de aanloop ook artikelen gehad in Italiaanse media want we weten dat daar interesse is.”



Maar is er dan in de regio wel genoeg te doen voor die internationale toerist?

"Stadjes als Hindelopen, Stavoren, Makkum of Harlingen; ik zou zeggen niets meer aan doen, heel erg interessant voor buitenlandse toeristen. De buitenlandse toeristische markt is een vijver waar we nog veel beter kunnen vissen. Maar dan moeten bevolking en ondernemers zich realiseren dat ze een toeristische regio zijn. Dat betekent dat je mensen gastvrij ontvangt, dat je inspeelt op datgene wat die toerist interessant vindt. Het feit dat er al 30 jaar busladingen buitenlandse toeristen over de Afsluitdijk rijden maar dat ze nergens goed terecht konden, geeft aan dat het probleem niet is dat de markt er niet is maar hij is nog niet aangeboord.”


Gaan jullie de marketing doen of is dat aan de exploitant?

"De destinatiemarketing ligt primair bij de marketingorganisaties in de regio. Voor de Kop van Noord-Holland is dat Holland boven Amsterdam en voor Friesland Merk Fryslân. Die beide marketingorganisaties zijn vanaf het begin hele nauw betrokken bij wat we hier doen. We gaan dus geen aparte marketingorganisatie opzetten. De exploitant die voegt daar zijn zaken aan toe, maar wel in samenwerking met.”


Is dit de eerste milestone van de organisatie van De Nieuwe Afsluitdijk?

"Dit is één van de eerste projecten maar er komen er nog meer. We wisten dat infrastructurele werken veel bezoekers trekken en dan is het beter je huiskamer aan het begin op orde te hebben dan pas op het laatst want dan profiteer je niet meer van die enorme belangstelling voor die werkzaamheden. Eerst de werkzaamheden uitvoeren en dan pas over een bezoekerscentrum nadenken is eigenlijk de verkeerde volgorde.”


Wanneer ben je tevreden?

"Het doel is dat dit gebouw gaat functioneren in de destinatie Afsluitdijk, Waddenzee, en IJsselmeer waar het verhaal Leven in een delta centraal staat. Als dat gaat leven ben ik tevreden.”

Link: https://www.deafsluitdijk.nl/
Trefwoorden: toerisme, dagrecreatie, bezoekerscentra, friesland, noord-holland

CELTH
 





||| Nieuws |||

27/03/24
Uitbreiding KLM-busdienst
Vanaf 31 maart wordt de KLM-busdienst Nijmegen – Arnhem - Schiphol uitgebreid met één extra dienst naar dagelijks twee omlopen.
27/03/24
My First Smartphone Festival krijgt waarschijnlijk vervolg
De eerste editie van My First Smartphone Festival bij Beeld & Geluid heeft afgelopen weekend ruim 2200 bezoekers getrokken. Verspreid over vier dagen, van donderdag tot en met zondag, leerden kinderen, hun ouders en docenten over hoe om te gaan met je allereerste telefoon.
27/03/24
Exclusief voor leden
Drie Van Goghs lang te zien in Rijksmuseum Amsterdam
Het Rijksmuseum krijgt drie extra troeven in handen, drie Van Goghs. Het museum is vaak een onderdeel voor de vele toeristen die naar Nederland komen. Zij willen vast ook graag die langdurige bruiklenen zien.
26/03/24
Booking.com stopt duurzaam reisprogramma na gesprek met ACM
Reiswebsite Booking.com heeft na gesprekken met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) besloten het zogenoemde Travel Sustainable (voorheen: Duurzaam Reizen) programma offline te halen per 25 maart.
26/03/24
Reiziger wil directe vlucht
Luchtvaartreizigers hechten aan een rechtstreekse verbinding naar de eindbestemming. Het overgrote deel van alle vliegreizen kent dan ook geen overstap tijdens de reis. Bij vliegreizen van meer dan 6 uur biedt een overstap vaker een aantrekkelijk alternatief.
26/03/24
Zo krijgt het thema duurzaamheid voet aan de grond in de reisbranche
Steeds meer mensen raken overtuigd van het nut en de noodzaak van duurzaam leven. Met duurzaam wordt een leefstijl bedoeld die een zo laag mogelijke ecologische voetafdruk achterlaat. In andere woorden: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de natuur zo min mogelijk te lijden heeft onder het gedrag van de mens?
25/03/24
Is het de moeite waard om te investeren in betrouwbare service voertuigen voor uw resort/park?
Als het gaat om het runnen van een resort of park, kan het belang van betrouwbaar transport niet genoeg benadrukt worden. Of het nu gaat om het vervoer van gasten over uitgestrekte gebieden of om de mobiliteit van het personeel voor verschillende taken, duurzame en goed onderhouden service voertuigen zijn essentieel voor een soepel verloop van uw faciliteit. Maar is het verstandig om te investeren in duurzame servicevoertuigen en hoe vaak moeten ze worden onderhouden?
25/03/24
Exclusief voor leden
Hotel Noordsee sluit zich aan bij Fletcher
Hotelketen ziet een wens in vervulling gaan met een hotel op Waddeneiland Ameland. Per 1 april zal bij Hotel Noordsee de vlag van Fletcher Hotels in top gaan.

||| Agenda |||

18/04/24
18/04/24 t/m 18-04-24: TRENDCONGRES 2024
Op donderdag 18 april 2024 organiseert NRIT samen met de opleidingen Tourism Management van de Neder...
14/05/24
14/05/24 t/m 14-05-24: Bekendmaking ‘Top 10 Meest Innovatieve Vakantieparken van de Benelux’
Op dinsdag 14 mei organiseert Pleisureworld bij Yala in Emmeloord de bekendmaking van de ‘Top 10 M...
05/06/24 t/m 07-06-24
05/06/24 t/m 07-06-24: THE INC Conference
Van 5 tot en met 7 juni 2024 is de Hotelschool The Hague gastheer van de internationale INC Conferen...
11/06/24
11/06/24 t/m 11-06-24: Openhuis Posta7 - FEC & Retailtainment
Op dinsdag 11 juni organiseert Pleisureworld Openhuis bij FEC Posta7. Dat is dé hotspot ...
24/06/24 t/m 26-06-24
24/06/24 t/m 26-06-24: CBTS 2024
Van 24 tot en met 26 juni organiseert de Breda University of Applied Sciences de jaarlijkse CBTS-con...