Geplaatst op: 06-05-2016
Auteur: Han Verheijden

Buitengebied heeft meer kansen dat men denkt!

Buitengebied heeft meer kansen dat men denkt!
Foto: Shutterstock

Al eeuwenlang is er wereldwijd sprake van urbanisatie: mensen trekken van het platteland naar de (grote) steden. De zogeheten agglomeratievoordelen maken bedrijven en mensen in urbane clusters productiever en er zijn meer en betere voorzieningen. Alle steden groeien daarom, ook in Nederland. Het buitengebied daarentegen loopt leeg en lijkt economisch kansloos.


Het buitengebied ziet deze (‘krimp’) -ontwikkeling met lede ogen aan en lijkt geen antwoord te hebben op deze trend. Er wordt hier en daar nog wel een achterhoedegevecht gevoerd. Bijvoorbeeld door het combineren van basisschool, winkel, bankautomaat en zorgloket. Daarmee wordt geprobeerd de leefbaarheid nog enigszins in stand te houden. Deze efficiencycurve loopt in praktijk echter vast, omdat de vraaguitval telkens groter blijkt dan de kostenbesparing.

Maar hoe zit het dan met de kansen voor wonen in het fraaie buitengebied? Inderdaad geven stedelingen soms de voorkeur aan wonen op het platteland, maar alleen als dat niet te ver weg ligt van urbane gebieden. En zelfs de ‘pensionado’s gaan in praktijk liever in steden en/of gebieden dicht bij de (klein)kinderen wonen dan te gaan ‘drenthenieren’. En recreatie en toerisme dan? Inderdaad, biedt deze sector soelaas voor regio’s en dorpen die aan de kust of in heel fraaie landschappen (Veluwe, Heuvelland Zuid-Limburg) gelegen zijn, maar dat geldt niet voor ieder buitengebied.


Voor heel veel plattelandsgebeden dreigt een negatieve ontwikkeling. De jongeren trekken weg en de achterblijvers zijn minder vitaal. Er ontstaat leegstand in woningen en gebouwen. Dat leidt tot verloedering, zeker ook als die ruimtes opgevuld worden met marginale groepen, zoals tijdelijke woningzoekers en arbeidsmigranten. Dit wordt vervolgens versterkt door de uitbouw van grote landbouwbedrijven en door de komst van enorme windmolenparken, waarmee het laatste beetje authenticiteit en aantrekkelijkheid wordt verloren. En daarmee ontstaat een buitengebied met twee kwade kanten: marginale economie en marginale kwaliteit!


In mijn visie zijn er twee scenario’s die deze negatieve spiraal kunnen keren. Het eerste scenario is dat men bevolkingskrimp accepteert, maar zich wel actief verzet tegen de verloedering. Bestuur en burgers focussen op herstel van de ruimtelijke kwaliteit en identiteit. Dat betekent veel slopen, vooral van naoorlogse woningen en de veel te grote garages en schuren. Herstel van waarden geeft kansen voor vormen van kleinschalig werken, zorg, recreatie en biologische landbouw die alle mikken op hoogwaardige niches met relatief hoge opbrengsten. Het tweede scenario is dat het buitengebied gaat anticiperen op een trendbreuk. Op een ontwikkeling waarbij alle voordelen van urbanisatie verdwijnen! Dat lijkt utopisch, maar is best wel mogelijk. In de 19e eeuw leek urbanisatie ook bezig aan een niet te stuiten opmars, maar zorgde de ontwikkeling van spoorwegen voor een trend naar buiten (bijvoorbeeld naar ’t Gooi).


Een dergelijke trendbreuk is niet alleen mogelijk, maar in de nabije toekomst zelfs heel waarschijnlijk. De nieuwste ontwikkelingen op het gebied van vervoer (hyperloop!), robotisering en ICT elimineren het belang van de factor ‘afstand’ voor werk, zorg of zelfs sociaal contact. In dit scenario komt de positie van het buitengebied in een heel ander licht te staan. Dan zou het buitengebied zich weleens kunnen profileren als een aantrekkelijke wooncluster, gekoppeld aan natuur, leisure en entertainment. Maar dan moeten bestuurders nu wel voorsorteren en nu reeds gaan voor kwaliteit. Want niemand wil werken, wonen of vergaderen in een verloederde omgeving! Gaat die beleidsomslag plaatsvinden? Ik ben er niet gerust op, maar werk graag mee aan de wederopbouw!

Topics:Beleid
Trefwoorden: platteland, urbanisatie, buitengebied, leefbaarheid, natuur

||| Twitter |||

||| Nieuws |||

20/03/24
Exclusief voor leden
Geen ruimte voor uitstel Natuurherstelwet
De Europese Natuurherstelwet leek er te komen en daarmee waren veel natuurbeheerders en recreatiegebieden blij. Nu wil Hongarije tegenstemmen. MVO Nederland reageert daarop. "Voor uitstel of afstel is geen ruimte."
20/03/24
Financiële positie van jongeren onder druk
De financiële positie van jongeren staat onder druk: de helft van hen kan niet of nauwelijks rondkomen, van het jeugdloon en de bijstand kunnen jongeren niet leven en ook de nieuwe basisbeurs is structureel te laag.
18/03/24
Lidstaten willen toerisme hoog op de agenda van de nieuwe Europese Commissie
Toerisme blijft in Europa hoog op de politieke agenda staan. De huidige Europese Commissie zal na de verkiezingen haar uiterste best doen toerisme op EU-niveau goed op de agenda te houden.
15/03/24
Exclusief voor leden
Gelderland steunt fietsponten met maximaal half miljoen euro maar dat is niet genoeg
De provincie Gelderland gaat gemeenten voortaan voor 50% structureel ondersteunen bij het dekken van exploitatietekorten boven de 50.000 euro, met een maximum van 500.000 euro voor alle veren gezamenlijk per jaar. Dat is niet genoegd, meldt de Veerpontencoalitie.
14/03/24
Regio Noord-Holland Noord erkend als cultuurregio
Goed beleidsnieuws voor samenwerkingsverbanden in de culturele sector in Noord-Holland. Met het regioprofiel ‘Zee aan ruimte, land vol cultuur’ erkent het Ministerie van OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) de regio Noord-Holland Noord sinds 1 maart officieel als landelijke cultuurregio.
11/03/24
Update voor fietsroute Venlo - Kleve
Vijf projecten die grensoverschrijdende samenwerking tussen Limburg en Duitsland bevorderen, krijgen subsidie vanuit het Kleinprojectenfonds. Onder meer een fietsroute wordt verbeterd en subsidie maakt gebundelde informatie mogelijk over evenementen.
11/03/24
Exclusief voor leden
Twee molens Gouda staan stil na technische controle
Twee van de bekendste monumenten van Gouda staan stil, molen De Roode Leeuw en molen 't Slot. De gemeente heeft in samenspraak met de betrokken molenaars de wieken van 2 molens tijdelijk stil laten zetten. Dat gebeurde na een inspectie van de lasverbindingen.
08/03/24
Klaas Dijkhoff in Raad van Commissarissen NS
Oud-staatssecretaris en voormalig minister Klaas Dijkhoff is per 6 maart door de aandeelhouder – het ministerie van Financiën – benoemd tot lid van de Raad van Commissarissen (RvC) van NS.